Thủ tướng chỉ đạo: Không để tàu cá vi phạm làm ảnh hưởng uy tín quốc gia

Nhiều kết quả tích cực nhưng chưa có đột phá

Chiều tối 21/10, tại Trụ sở Chính phủ, Thủ tướng Phạm Minh Chính chủ trì Phiên họp thứ 18 của Ban Chỉ đạo Quốc gia về chống khai thác IUU, với sự tham dự của Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà, lãnh đạo các bộ, ngành Trung ương và 21 tỉnh, thành phố ven biển. Phiên họp được tổ chức định kỳ mỗi tuần nhằm theo sát tiến độ, rà soát các nhiệm vụ chống khai thác IUU trong bối cảnh Việt Nam đang quyết liệt nỗ lực gỡ “thẻ vàng” của Ủy ban châu Âu (EC).

Theo báo cáo tại phiên họp, sau khi Thủ tướng giao 21 nhiệm vụ tại Phiên họp thứ 17, đến nay 8 nhiệm vụ đã hoàn thành, trong đó nổi bật là việc ban hành Công điện về chống khai thác IUU, Kế hoạch hành động “Tháng cao điểm chống khai thác IUU”, văn bản hướng dẫn công bố mở cảng cá, góp ý sửa đổi Nghị định xử phạt hành chính trong lĩnh vực thủy sản, báo cáo gửi EC, tăng cường truyền thông và xây dựng chương trình chuyển đổi sinh kế cho ngư dân.

11 nhiệm vụ khác đang được triển khai, gồm kiểm soát sản phẩm thủy sản nhập khẩu, tập huấn vận hành hệ thống giám sát tàu cá (VMS), xây dựng Quy chế quản lý, giám sát và truy xuất nguồn gốc sản phẩm, mở rộng hợp tác quốc tế… Tuy nhiên, 2 nhiệm vụ chưa hoàn thành là cử đoàn công tác sang Malaysia hợp tác chống IUU và kiểm tra toàn diện các địa phương trọng điểm còn tồn tại vi phạm.

Thủ tướng chủ trì Phiên họp thứ 18, Ban Chỉ đạo Quốc gia về chống khai thác IUU. Ảnh: VGP/Nhật Bắc

Đánh giá tổng thể, công tác quản lý tàu cá, giám sát hoạt động khai thác đã có chuyển biến rõ rệt. Cả nước đã cấp phép mới cho 286 tàu cá, hơn 99% tàu đã lắp đặt thiết bị giám sát hành trình VMS, 58 cảng cá được công bố mở, 21 vụ án IUU đã bị khởi tố. Tuy nhiên, Thủ tướng cho rằng vẫn còn nhiều tồn tại nghiêm trọng: hơn 5.700 tàu chưa được cấp phép hoạt động, 6.000 tàu không đủ điều kiện ra khơi, 292 tàu chưa đăng ký, tập trung tại các địa phương như Vĩnh Long, Quảng Ngãi, An Giang, TP.HCM.

Một số vụ việc vi phạm vùng biển nước ngoài còn chậm xử lý, hồ sơ truy xuất nguồn gốc và dữ liệu nghề cá quốc gia chưa hoàn thiện.

Kiên quyết, đồng bộ và thực chất trong từng nhiệm vụ

Phát biểu kết luận, Thủ tướng Phạm Minh Chính biểu dương các bộ, ngành, địa phương đã duy trì họp hàng tuần và có tiến bộ từng bước, song nhấn mạnh cần “chuyển từ nỗ lực sang kết quả, từ cam kết sang hành động cụ thể”.

Người đứng đầu Chính phủ khẳng định, chống khai thác IUU không chỉ để gỡ “thẻ vàng”, mà còn là yêu cầu cấp thiết nhằm phát triển bền vững ngành thủy sản, bảo vệ hình ảnh quốc gia và sinh kế lâu dài của ngư dân.

Thủ tướng yêu cầu hoàn thành cấp phép cho toàn bộ tàu cá đủ điều kiện trong tuần tới, nghiêm cấm tàu không đủ điều kiện hoạt động, lắp đặt 100% thiết bị VMS, chấm dứt tình trạng ngắt kết nối, hoàn thiện hồ sơ truy xuất nguồn gốc và đưa toàn bộ cảng cá đủ điều kiện vào hoạt động.

Đồng thời, Thủ tướng giao Bộ Nông nghiệp và Môi trường khẩn trương ban hành Bộ tiêu chí tạm thời công nhận cảng cá đủ điều kiện xác nhận nguồn gốc thủy sản khai thác, chuẩn bị kỹ hồ sơ, minh chứng phục vụ làm việc với Đoàn EC lần thứ 5, và phối hợp với Bộ Ngoại giao, VASEP, các cơ quan báo chí triển khai chuyên mục“Hành động thực chất – Gỡ thẻ vàng IUU”.

Thủ tướng giao Bộ Quốc phòng tăng cường tuần tra, ngăn chặn tàu cá vi phạm vùng biển nước ngoài; sớm đưa vào sử dụng hệ thống kiểm soát, cảnh báo mất kết nối VMS và hoàn thiện Quy chế phối hợp trên biển trước 25/10/2025.

Bộ Công an được yêu cầu điều tra, truy tố, xét xử nghiêm các vụ án IU, nhất là các đường dây tổ chức đưa tàu cá vượt ranh giới, đồng thời phối hợp triển khai ứng dụng VNeID trong quản lý ngư dân, tàu cá.

Bộ Ngoại giao chủ động làm việc với Malaysia để xử lý vụ 2 tàu cá bị bắt giữ; Bộ Tư pháp khẩn trương thẩm định Nghị định sửa đổi Nghị định 38/2024/NĐ-CP về xử phạt hành chính trong lĩnh vực thủy sản.

Các địa phương ven biển được yêu cầu công bố cảng cá đủ điều kiện trước 30/10/2025, xử lý dứt điểm các vụ tàu mất kết nối VMS, vi phạm vùng biển nước ngoài trước 31/10/2025, và báo cáo định kỳ kết quả triển khai về Ban Chỉ đạo Quốc gia.

Thủ tướng nhấn mạnh, người đứng đầu các bộ, ngành, địa phương chịu trách nhiệm trực tiếp nếu để xảy ra tái phạm hoặc chậm tiến độ gỡ “thẻ vàng”. Các cơ quan thanh tra được giao tăng cường kiểm tra, làm rõ trách nhiệm tập thể, cá nhân vi phạm, đề xuất xử lý nghiêm theo quy định.

Thủ tướng Phạm Minh Chính nhấn mạnh: “Đảng và Nhà nước không có mục tiêu nào cao hơn việc giữ vững chủ quyền, bảo vệ lợi ích quốc gia và mang lại cuộc sống ấm no, hạnh phúc cho nhân dân. Nhưng để đạt được điều đó, mọi hành vi vi phạm pháp luật phải được xử lý nghiêm, không có ngoại lệ”.

Người đứng đầu Chính phủ yêu cầu đẩy mạnh truyền thông trong nước và quốc tế, lan tỏa hình ảnh ngư dân, lực lượng chấp pháp và doanh nghiệp tích cực chấp hành quy định IUU; đồng thời biểu dương, nhân rộng các điển hình tiên tiến, phê phán hành vi vi phạm.

Cùng với đó, Thủ tướng giao các địa phương xây dựng chương trình chuyển đổi sinh kế cho ngư dân, nếu cần hỗ trợ thì chủ động đề xuất với Trung ương để vừa bảo đảm đời sống người dân, vừa duy trì hoạt động nghề cá hợp pháp, bền vững.

Kết thúc phiên họp, Thủ tướng một lần nữa khẳng định quyết tâm: “Chống IUU không chỉ là yêu cầu của quốc tế, mà là trách nhiệm với đất nước, với ngư dân và với tương lai ngành thủy sản Việt Nam”. 

Minh Khuê