Thủ tướng yêu cầu hành động mạnh mẽ, sớm gỡ “thẻ vàng” IUU

Phát biểu tại cuộc họp, Thủ tướng đánh giá cao tinh thần làm việc nghiêm túc của các bộ, ngành, địa phương trong thời gian qua, cho rằng công tác chống khai thác IUU đã có những chuyển biến tích cực. Số tàu cá chưa được cấp phép giảm, số tàu không đủ điều kiện hoạt động giảm, tỷ lệ tàu cá lắp thiết bị giám sát hành trình (VMS) tăng; trong tuần qua không phát sinh thêm tàu cá mất kết nối hoặc vượt ranh giới vùng biển nước ngoài.

Tuy nhiên, Thủ tướng chỉ rõ, những kết quả đạt được vẫn còn chậm so với yêu cầu. Hiện cả nước vẫn còn 8.508 tàu cá chưa được cấp phép và 9.066 tàu không đủ điều kiện hoạt động, giảm không đáng kể so với tuần trước. “Với tiến độ hiện nay, phải mất hàng chục tuần, thậm chí hàng năm mới hoàn thành nhiệm vụ, điều này là không thể chấp nhận được,” Thủ tướng nêu rõ và yêu cầu Chủ tịch UBND các tỉnh, thành phố ven biển trực tiếp chỉ đạo, chịu trách nhiệm trước Chính phủ nếu để chậm trễ.

Thủ tướng Phạm Minh Chính chủ trì Phiên họp lần thứ 16 Ban Chỉ đạo Quốc gia về chống khai thác hải sản bất hợp pháp, không báo cáo và không theo quy định (IUU). Ảnh: VGP/Nhật Bắc

Thủ tướng giao Bộ Nông nghiệp và Môi trường thống kê, phân loại cụ thể các tàu chưa được cấp phép và giao chỉ tiêu hoàn thành trong tuần này. Bộ Công an được yêu cầu phối hợp với các cơ quan chức năng điều tra, truy tố, xét xử nghiêm các vụ việc vi phạm IUU, coi đây là bước quan trọng nhằm tăng tính răn đe và lập lại trật tự trong quản lý nghề cá.

Đáng chú ý, Thủ tướng yêu cầu Bộ Tư pháp phối hợp Bộ Nông nghiệp và Môi trường sửa đổi Nghị định của Chính phủ về xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực thủy sản, theo hướng tăng nặng chế tài, nâng mức xử phạt gấp 2–3 lần so với hiện nay. Các vụ vi phạm phải được xử lý dứt điểm và công khai trên các phương tiện thông tin đại chúng trước ngày 15/10.

Bên cạnh đó, người đứng đầu Chính phủ nhấn mạnh yêu cầu đẩy mạnh số hóa và kết nối dữ liệu giữa các bộ, ngành để kiểm soát chặt chẽ hoạt động tàu cá. Bộ Quốc phòng được giao chỉ đạo Tập đoàn Viettel xây dựng hệ thống số hóa dữ liệu tàu cá, kết nối với cơ sở dữ liệu dân cư nhằm đảm bảo quản lý đồng bộ, chính xác. Bộ Khoa học và Công nghệ, Bộ Công an cần phối hợp chặt chẽ để kịp thời phát hiện tàu cá ra khơi, mất tín hiệu hoặc có dấu hiệu vượt ranh giới.

Thủ tướng yêu cầu Bộ Quốc phòng, với nòng cốt là các lực lượng Hải quân và Cảnh sát biển, tăng cường tuần tra, kiểm soát trên các vùng biển thuộc chủ quyền Việt Nam, đồng thời phối hợp với các nước liên quan để ngăn chặn vi phạm từ sớm, từ xa.

Kết luận phiên họp, Thủ tướng đề ra bốn nhóm nhiệm vụ trọng tâm mà các bộ, ngành, địa phương cần tập trung triển khai quyết liệt: quản lý chặt chẽ đội tàu; theo dõi, giám sát hoạt động tàu cá; truy xuất nguồn gốc thủy sản; và thực thi pháp luật, xử lý nghiêm vi phạm. Các cơ quan liên quan phải báo cáo kết quả thực hiện hằng tuần trước 14 giờ thứ Ba, đồng thời hoàn thiện hồ sơ, báo cáo tổng hợp gửi Ủy ban châu Âu (EC) trước ngày 15/10/2025, phục vụ đợt thanh tra lần thứ 5 của EC về chống khai thác IUU.

Thủ tướng giao Bộ Ngoại giao phối hợp Bộ Nông nghiệp và Môi trường chuẩn bị kỹ lưỡng các nội dung đối thoại kỹ thuật với EC, đảm bảo cung cấp thông tin đầy đủ, minh bạch và chứng minh rõ nỗ lực của Việt Nam trong việc khắc phục các khuyến nghị còn tồn tại.

Người đứng đầu Chính phủ nhấn mạnh, mục tiêu cao nhất là không để phát sinh tàu cá vi phạm vùng biển nước ngoài, đồng thời phải xử lý triệt để tình trạng mất kết nối thiết bị VMS. Bộ Công an được giao đôn đốc, hướng dẫn xử lý dứt điểm các trường hợp cố tình vi phạm; Chủ tịch UBND các tỉnh, thành phố ven biển phải bố trí nguồn lực, triển khai nghiêm túc và chịu trách nhiệm trước Chính phủ về kết quả thực hiện.

Thủ tướng cũng giao Thanh tra Chính phủ tiến hành kiểm tra một số địa phương còn để xảy ra nhiều vi phạm, như TP. Hồ Chí Minh và An Giang. Bên cạnh đó, các cơ quan truyền thông, báo chí được đề nghị tăng cường tuyên truyền, phản ánh kịp thời nỗ lực chống khai thác IUU, nhằm nâng cao nhận thức cho người dân, ngư dân và doanh nghiệp trong việc tuân thủ pháp luật, hướng tới nghề cá bền vững và có trách nhiệm.

Nhấn mạnh tinh thần phải “tuyên chiến với khai thác bất hợp pháp, gian lận, trốn thuế và các hành vi vi phạm pháp luật trên biển”, Thủ tướng yêu cầu nếu cần thiết, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn cùng các địa phương chủ động đề xuất thêm chế tài, biện pháp mạnh để xử lý dứt điểm.

Theo Thủ tướng Phạm Minh Chính, việc sớm gỡ “thẻ vàng” IUU không chỉ là yêu cầu về kinh tế, mở rộng thị trường xuất khẩu thủy sản, mà còn là vấn đề danh dự và uy tín quốc gia. “Phải hành động thực chất, kiên trì và đồng bộ để EC ghi nhận những nỗ lực của Việt Nam trong quản lý nghề cá có trách nhiệm, vì sự phát triển xanh, bền vững và hình ảnh quốc gia trên trường quốc tế,” Thủ tướng nhấn mạnh.

Minh Khuê