Thú vị nghề bắt tép moi dưới trăng

Khai thác theo mùa

Ruốc biển xuất hiện khắp biển miền Trung Việt Nam nhiều nhất là vào mùa mưa bão tháng 7 và 8 Âm lịch, đây chính là lúc bà con ngư dân phấn khởi đánh bắt ngày đêm. Từng đoàn thuyền mảng nối tiếp nhau ra khơi mang về những món quà của mẹ thiên nhiên ban tặng. Mùa ruốc thường kéo dài tới tháng 2 Âm lịch năm sau. 

Đánh bắt ruốc không khó khăn như các loại hải sản khác, ruốc chủ yếu sống ven bờ biển ăn các loại thức ăn phù du, chúng xuất hiện thành đàn lớn nên rất phàm ăn. Nếu ngay sau mưa bão biển lặng, tàu thuyền chỉ cần vượt sóng ra khơi quãng vài trăm mét tới 1 cây số là có thể khai thác dưới chân các con sóng vỗ. Trúng mùa ruốc, mỗi tàu thu về vài tạ ruốc, bán được vài triệu đồng/ngày. Khai thác ruốc đã thành một nghề theo mùa, năm được, năm mất như nuôi trồng thủy sản. Càng nhiều bão sóng to gió lớn càng trúng mùa ruốc. Tuy nhiên, không phải chuyến đi nào cũng thành công có lộc biển về. 

Tại Diễn Châu, Nghệ An, ngư dân đánh bắt ruốc đã thành nghề quanh năm. Phòng bất trắc sau mỗi chuyến đi trở về tay không, lỗ tiền dầu, tiền công, ngư dân còn trang bị máy dò, máy định vị cho bè mảng để phát hiện các đàn ruốc lớn khai thác tránh tàu thuyền về công không. Nhờ vậy sau mỗi chuyến đi mỗi bè mảng kiếm từ 2 – 3 triệu đồng. Bè mảng đi theo từng gia đình, có bè là chỉ hai vợ chồng, có chiếc là cả gia đình 3 – 4 người. 

 Ngư dân khai thác ruốc khá phong phú, từ đánh bắt thủ công bằng chiếc dạ, (mức) nhỏ, (miền bắc gọi là chiếc ủi hay te). Hai ngư dân dùng hai chiếc sào tre dài dầm mình kéo mức là có thể đánh bắt được ruốc. Hiện đại hơn thì dùng tàu, thuyền có công suất từ 10 đến 100 CV dùng để kéo dạ, te. Khai thác thủ công mỗi mẻ kéo tầm được vài kg, ít hơn thì được vài lạng. Với những tàu thuyền lớn sau vài giờ hay nửa ngày khai thác có thể đem về vài trăm kg lộc biển thậm chí hàng tấn. Tùy vào khả năng khai thác và lộc biển có xuất hiện nhiều hay không. Việc khai thác máy không mấy khó khăn, chiếc dạ hay te hình phễu, ngư dân chỉ cần nổ thuyền máy, buông te lưới chờ đến giờ là kéo lên, tùy  thuộc mật độ ruốc xuất hiện từng thời điểm trong ngày, nhưng thời gian bình quân mỗi mẻ lưới chừng 30 phút. Khi dạ kéo lên, ruốc có lẫn tạp chất như các loại ngao, ốc, cua, ghẹ và cá nhỏ…

Khai thác không ngừng nghỉ dưới ánh trăng đêm

Bà con vùng biển Đà Nẵng thường đi khai thác ruốc từ 5h chiều tới 6h sáng hôm sau. Thú vị nhất là đi bắt ruốc dưới ánh trăng đêm, ruốc xuất hiện nhiều khi “say” trăng bà con tha hồ mà đánh bắt. Ngư dân chỉ cần chèo xuồng ra cách bờ vài trăm mét, chờ trăng lên, ruốc “say” trăng quây lại thành mảng thì lấy vợt xúc. Dưới ánh trăng thu chênh chếch, tiếng sóng vỗ rì rào có thể nghe văng vẳng tiếng reo hò khi  bà con được những mẻ ruốc nặng tay.

Ruốc sinh sôi nhiều nhất là được mùa nước, tức là sau biển động sóng lớn, nước đục nhiều phù sa. Bà con khai thác không ngừng nghỉ, thuyền ghe tấp nập ra vào. Thương người dân quanh năm lam lũ, biển có năm cung cấp ruốc đánh bắt bao nhiêu cũng không hết.. Mùa khai thác ruốc cũng được xem là mùa đi biển những ngày giáp hạt, giúp bà con ngư dân có đồng ra đồng vào những ngày thiếu thu nhập. 

Mùa ruốc biển, đi khắp dải đất miền Trung, đâu đâu cũng thấy bà con ngư dân đánh bắt ruốc. Thuyền bè tấp nập, san sát bên nhau, chiếc ngược chiếc xuôi như thoi đưa, miệt mài thêu dệt trên tấm thảm màu xanh của biển. Những đàn hải âu không cần kiếm ăn ở những vùng biển khơi mà kéo về đây cùng tham gia bữa tiệc lớn. Sóng êm, biển lặng, trời xanh trong và những cánh hải âu đẹp đến nao lòng, hình ảnh đó khiến mọi người yêu hơn biển quê hương mình…

Thuyền ruốc khi cập bến được thương lái mua ngay tại bờ, giá dao động từ 10.000 – 12.000 đồng/kg nhưng có khi tụt xuống 7.000 – 9.000 đồng/kg. Tùy theo chất lượng sản phẩm tươi ngon của ruốc. Tép moi thương lái thu mua về thường được sấy khô. Thường cứ 3kg ruốc tươi được 1kg ruốc khô, đưa về các thành phố lớn bán giá 70.000 – 100.000 đồng/kg.

Nguyễn Hưng