Để lập lại trật tự nghề nuôi hàu trên đầm Lăng Cô nhằm bảo đảm yêu cầu phát triển bền vững, phải có phương án tháo dỡ và sắp xếp hợp lý nghề nuôi hàu. Mục tiêu quy hoạch là đóng cọc, khoanh vùng nuôi hàu trên đầm đảm bảo tính khoa học, môi trường thông thoáng và mang lại hiệu quả cho người nuôi.
Đầm Lăng Cô thuộc thị trấn Lăng Cô (Phú Lộc) có mặt nước rộng 3,5 km, dài 6 km, diện tích trung bình 16 km2; trao đổi nước với biển rất tốt nhờ dòng triều. Hiện nay, trên đầm có 3 loại hình sản xuất thủy sản, gồm nghề khai thác, nuôi trồng cố định (rớ, đáy, nuôi cá lồng, cắm cọc nuôi hàu), các nghề khai thác di động trên phần mặt nước tự do (lưới, lừ xếp) và nghề khai thác vỏ hàu nguyên liệu.
Nghề nuôi hàu xuất hiện ở đầm Lăng Cô vào năm 2000 và phát triển mạnh năm 2003. Ngư dân phát triển nuôi hàu bằng phương pháp đóng cọc, giăng dây nylon, dùng lốp xe máy cũ xẻ đôi treo sâu dưới mặt nước khoảng 30 cm, hàu bám vào lốp xe tự sinh trưởng và phát triển. Hiện có 244 hộ nuôi, đã đóng hơn 142 nghìn cọc, thả 1,1 triệu lốp xe, với diện tích khoanh vùng 239ha, chủ yếu ở những khu vực nước có dòng chảy yếu, độ sâu 2 – 3 m thuộc 5 thôn (Lập An, An Cư Tân, Loan Lý, Hói Dừa, An Cư Tây). Hiệu quả kinh tế mang lại cho người nuôi khá cao; sau 8 – 10 tháng sản lượng thu hoạch khoảng 500 tấn. Tuy nhiên, do người dân phát triển diện tích nuôi ồ ạt, cắm cọc nuôi quá nhiều, công tác quản lý chưa được chặt chẽ, phá vỡ tính bền vững môi trường.
Lốp xe được người dân thả xuống đầm Lăng Cô nuôi hàu gây ô nhiễm nguồn nước
Theo ông Mai Văn Xỷ, Phó Phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn huyện Phú Lộc, Phòng Nông nghiệp huyện phối hợp với địa phương lấy ý kiến các hộ nuôi, lập dự thảo phương án tháo dỡ, sắp xếp lại cọc nuôi hàu và lập bản đồ phân vùng sắp xếp lại. UBND thị trấn Lăng Cô đã triệu tập các chủ nuôi để thông báo và viết giấy cam kết buộc tháo dỡ. Trên cơ sở khoanh vùng, đăng ký danh sách nuôi sẽ tổ chức bình xét phân lô theo hộ hoặc nhóm để thực hiện. Hình thức nuôi phải cách bờ từ 50m và phát triển ra khơi tối đa không quá 200 m. Mỗi cụm có quy mô 200 – 400 m2 và cụm cách cụm tối thiểu 15 – 20 m. Không bố trí vùng có khe suối nước ngọt, nước thải nhà máy đổ trực tiếp ra đầm và các vùng trao đổi nước kém.
Quá trình sắp xếp, giải tỏa lại nghề nuôi hàu trên đầm Lăng Cô gặp không ít khó khăn, tuy nhiên, qua vận động, tuyên truyền nhiều hộ dân đồng tình và ủng hộ. Ông Hoàng Hệ, ở thị trấn Lăng Cô cho biết: “Gia đình tôi nuôi hàu gần chục năm nay với diện tích 3.000 m2, nhờ nghề này kinh tế khấm khá hơn. Gần đây, chính quyền giải tỏa nghề nuôi hàu trên đầm Lăng Cô, gia đình tôi đồng tình cao và đã giải tỏa hết 1.000 cọc nuôi hàu”. Tương Tự, ông Hoàng Thọ, ở thôn An Cư Tây cho biết: “Hơn 2.000 cọc hàu của gia đình tôi đã bị giải tỏa, nay tôi mong muốn chính quyền địa phương sắp xếp lại để những hộ gia đình bị giải tỏa cũng được tham gia nuôi trong vùng quy hoạch”.