Thủy sản 2021: Hội nhập – Phát triển

2020 được cho là một năm “sóng gió” với xuất khẩu thủy sản Việt Nam, ông có thể chia sẻ về điều này?

Đầu tiên phải kể đến vấn đề giãn cách xã hội, nhu cầu tiêu thụ giảm mạnh khi các ngành hàng dịch vụ như nhà hàng, khách sạn… phải đóng cửa để đảm bảo an toàn. Kết quả là, cá tra đã giảm 25%, cá ngừ giảm 26%, tôm sú giảm 16%. Thứ hai, COVID-19 cũng đã làm thay đổi thói quen tiêu dùng của khách hàng khi lựa chọn mua sắm trên các sàn thương mại điện tử (TMĐT). Đây được xem như phao cứu sinh của các giao dịch thương mại nói chung. Tuy nhiên, đối với ngành thủy sản, việc chuyển đổi sang sàn TMĐT không phải là điều đơn giản và có thể thực hiện ngay lập tức trong thời gian ngắn bởi các vấn đề như kho lạnh lưu trữ, nhân lực phục vụ… Thứ ba, vấn đề logistics trong thời kỳ dịch bệnh cũng làm cho việc giao thương bị đứt đoạn. Qua đó, việc sụt giảm sản lượng xuất khẩu thời kỳ đại dịch COVID-19 là điều không thể tránh khỏi.

Tuy nhiên, Việt Nam là một quốc gia may mắn khi Đảng và Chính phủ đã kịp thời chỉ đạo, đưa ra những phương án phòng, chống dịch hiệu quả nên các doanh nghiệp có thể nhanh chóng quay lại tái sản xuất, bao gồm ngành thủy sản. Trong khi các nhà xuất khẩu các quốc gia khác vẫn còn chìm đắm trong dịch bệnh thì Việt Nam có thể tận dụng cơ hội, xuất khẩu và cung ứng cho các thị trường trên thế giới.

Các doanh nghiệp thủy sản Việt đã bám chặt theo tinh thần vừa chống dịch vừa phát triển kinh tế, chuẩn bị tốt các khâu liên quan. Khi thị trường có những dấu hiệu tốt thì ngay lập tức có thể đáp ứng nhu cầu và quan trọng hơn là tuân thủ đầy đủ những vẫn đề liên quan đến chất lượng và sản xuất an toàn trong quá trình chống dịch, tránh làm gián đoạn khi xuất khẩu.

Chính vì vậy, ngành thủy sản năm 2020 vẫn đạt giá trị xuất khẩu tương đương với năm 2019.

Khác với cá tra, ngành tôm năm nay vẫn tăng trưởng và đóng góp lớn cho xuất khẩu thủy sản Việt Nam, vậy ông cho biết triển vọng của ngành này trong năm 2021?

Hiện nay, ngành tôm cung cấp cho thế giới tập trung nhiều ở châu Á với các thị trường xuất khẩu như Trung Quốc, Ấn Độ, Thái Lan, Indonesia và Việt Nam.

Ngành tôm Việt Nam được đánh giá đang đi trước Ấn độ trong mặt hàng tôm chế biến và vẫn giữ được ưu thế, tính cạnh tranh tốt trên trường quốc tế. Tuy nhiên, với những bất ổn thị trường khó đoán như năm qua, để ngành này tiếp tục phát triển thì các doanh nghiệp vẫn cần phải thận trọng về giá thành và chất lượng.

Ổn định về chất lượng và truy xuất nguồn gốc là những vấn đề phải lưu ý trong việc xuất khẩu. Doanh nghiệp và người nuôi cần khéo léo áp dụng những công nghệ mới nhất để sản phẩm đạt năng suất, chất lượng. Trên cơ sở đó, có thể tính được giá thành ở mức cạnh trạnh; tức là phải quan tâm đến chuỗi cung ứng đồng bộ để giảm chi phí sản xuất ở mức tối ưu.

Ngoài ra, chính quyền địa phương cần phải có phương án bảo vệ người nuôi, kiểm soát các nhà thu mua đến vùng nuôi nhằm tránh rủi ro cho người nông dân.

Mặc dù thị trường thế giới có nhiều biến động, nhưng năm qua, Việt Nam đã có nhiều FTA được ký kết và thực thi, liệu đây có phải là những tín hiệu sáng đối với ngành thủy sản trong thời gian sắp tới không, thưa ông?   

Có thể nói 2020 là một năm hội nhập sâu rộng khi EVFTA có hiệu lực từ ngày 1/8/2020 và theo sau đó là CPTPP, UKVFTA … Các FTA mang đến lợi thế rất lớn về thuế quan cho các mặt hàng xuất khẩu thủy sản, đặc biệt là EVFTA.

Để biến các FTA này thành tín hiệu sáng trong năm 2021, doanh nghiệp cần chú trọng đến chất lượng sản phẩm, tuân thủ chất lượng theo các chứng nhận quốc tế về truy xuất nguồn gốc; bên cạnh đó, nhà xuất khẩu cũng cần nâng cao khả năng bán hàng, giữ uy tín trong các thương vụ, dựa trên cơ sở đó mới cân nhắc quyết định ký kết lâu dài.

Với mục tiêu đưa xuất khẩu thủy sản quay lại đà tăng trưởng 10% với tổng kim ngạch trên 9,4 tỷ USD trong năm 2021, giải pháp nào để thực hiện được điều này, thưa ông?

Điều này phụ thuộc nhiều vào từng doanh nghiệp. Trong thời gian tới, chúng ta cần đảm bảo các chính sách đó được thực thi đầy đủ, áp dụng có hiệu quả và doanh nghiệp Việt tự tin tăng trưởng vì năng lực chế biến của chúng ta đang cao hơn mức xuất khẩu.

Với mức tăng trưởng 10%, để nói đến giải pháp đột phá thì khó nhưng mỗi doanh nghiệp, mỗi cơ sở, mỗi người nuôi tham gia đóng góp vào chuỗi tăng trưởng một chút, “năng nhặt chặt bị” thì chắc chắn bức tranh thủy sản Việt Nam 2021 sẽ có nhiều khởi sắc.

Trân trọng cảm ơn ông!

Linh Nguyễn

(Thực hiện)