Tìm giải pháp quản lý chất thải nhựa ngành nông nghiệp

Hội thảo tập trung vào mô hình thí điểm đã và đang triển khai thực tiễn, giải quyết được vấn đề của địa phương trong cả 3 lĩnh vực: trồng trọt, chăn nuôi và thủy sản. Đây là một trong hoạt động chủ đạo của ngành nông nghiệp hưởng ứng ngày Môi trường thế giới, cũng như kỷ niệm 45 năm ngày Môi trường thế giới năm 2023 với chủ đề “Giải pháp cho ô nhiễm nhựa”.

Toàn cảnh hội thảo ngày 31/5/2023. (Ảnh minh họa)

Nông nghiệp là một trong những ngành kinh tế quan trọng của quốc gia. Năm 2022, kim ngạch xuất khẩu toàn ngành đạt trên 53,22 tỷ USD với sự gia tăng đáng kể trong các lĩnh vực từ nông nghiệp, lâm nghiệp, chăn nuôi đến thủy sản. Các hoạt động sản xuất nông nghiệp hiện góp phần thiết yếu trong bảo đảm an ninh lương thực, ổn định đời sống và an sinh xã hội cho nhân dân. Tuy nhiên, hoạt động này cũng tạo áp lực lớn cho môi trường, trong đó có vấn đề chất thải nhựa trong ngành. Tổng lượng chất thải rắn (bao gồm chất thải nhựa) phát sinh từ trồng trọt khoảng 661,5 nghìn tấn /năm (gồm 550 nghìn tấn nilon, 77,49 nghìn tấn vỏ bao bì phân bón và 33,98 nghìn tấn vỏ bao bì thuốc bảo vệ thực vật); từ chăn nuôi là 67.93 triệu tấn (gồm 77 nghìn tấn chất thải nhựa vỏ bao bì thức ăn); từ thủy sản là 880 nghìn tấn bùn thải và 273 nghìn tấn chất thải từ bao bì thức ăn, vỏ thuốc thú y và các loại chất rắn khác. 

Riêng trong lĩnh vực khai thác thủy sản, báo cáo của Viện Kinh tế và Quy hoạch thủy sản thực hiện cho thấy, trong các loại rác thải nhựa thải bỏ ra môi trường từ tàu cá, rác thải nhựa chiếm tỷ lệ hơn 87,7%, tương đương 7,6 tấn/năm.

Bà Ramla Khalidi, Trưởng đại diện thường trú UNDP tại Việt Nam, cho rằng, để thực hiện thành công kế hoạch quốc gia về giảm thiểu chất thải nhựa trong ngành nông nghiệp và thủy sản, Việt Nam nên đẩy nhanh các giải pháp hiệu quả. Bên cạnh đó, xây dựng dữ liệu cơ sở về ô nhiễm nhựa và chất thải nhựa, cũng như hệ thống giám sát khả thi từ cấp quốc gia đến cấp tỉnh để đánh giá quá trình giảm thiểu chất thải nhựa trong lĩnh vực nông nghiệp. Đồng thời, thúc đẩy những mô hình thu gom và tái chế hiệu quả, sử dụng vật liệu đóng gói thay thế cho nhựa dùng một lần trên đồng ruộng; tập huấn người dân và các bên liên quan trong nông nghiệp về tác động đến môi trường của nhựa, cũng như sự sẵn có các giải pháp thay thế.

Về giải pháp giảm rác thải nhựa trong sản xuất thủy sản, báo cáo tại Hội thảo đã cho thấy những mô hình điển hình. Trong đó, tiêu biểu như mô hình thu gom rác thải nhựa trên tàu cá, kết nối với Cơ sở thu hồi vật liệu tại Quy Nhơn (Bình Định), thuộc Pha 2 Dự án “Nhân rộng mô hình cộng đồng quản lý chất thải sinh hoạt và nhựa tại 5 thành phố” do UNDP Việt Nam và Đại sứ quán Nauy tại Việt Nam hỗ trợ. Tiếp đến là mô hình chuyển đổi phao xốp trong nuôi trồng thủy sản sang vật liệu nổi mà tỉnh Quảng Ninh đang triển khai; mô hình giúp thay thế dần vật liệu nhựa dùng một lần, khó thu gom và tái sử dụng bằng vật liệu đã tái chế, thân thiện với môi trường và tiện thu gom.

Kết luận Hội thảo, Thứ trưởng Phùng Đức Tiến khẳng định, chúng ta cần bắt tay ngay thực hiện các giải pháp ngăn chặn rác thải nhựa trong ngành nông nghiệp nếu muốn xây dựng một nền nông nghiệp sinh thái. Trong đó, phải nâng cao nhận thức của người sản xuất về nguy hại của rác thải nhựa, từ đó góp phần thay đổi thói quen sử dụng và vứt bỏ rác thải nhựa. Thứ hai, cần xây dựng lộ trình, kế hoạch hành động cụ thể, giao trách nhiệm cho các đơn vị, có sơ kết, tổng kết để rút kinh nghiệm. Trước mắt, đề nghị Cục Thủy sản tổ chức hội nghị về mô hình sản xuất nông nghiệp tuần hoàn nằm trong đề án “Bảo vệ môi trường trong hoạt động thủy sản giai đoạn 2021 – 2030” để làm cơ sở nhân rộng góp phần thúc đẩy giảm thiểu rác thải nhựa.

Hồng Ngân