Tôm giống – chất lượng còn bỏ ngỏ

Chất lượng giống thấp

Theo số liệu thống kê của 16 tỉnh trọng điểm nuôi tôm ven biển, đến hết tháng 6/2012 diện tích tôm đã thả giống là 614.815 ha, trong đó, diện tích tôm nuôi bị thiệt hại là 38.381ha (chiếm 6,49%), tôm sú là 35.823 ha, tôm thẻ chân trắng là 2.499 ha, tập trung tại các tỉnh Sóc Trăng, Bạc Liêu, Cà Mau và Trà Vinh, tổng thiệt hại ước tính khoảng 5.500 tỷ đồng. Tại Bình Định, tính đến cuối tháng 6, trên địa bàn tỉnh đã có đến 148,4 ha diện tích nuôi tôm bị nhiễm bệnh, chiếm 7,32% tổng diện tích thả nuôi, rải đều khắp các huyện Hoài Nhơn, Phù Mỹ, Tuy Phước. Ông Võ Đình Tâm, Chi cục trưởng Chi cục Nuôi trồng Thủy sản (NTTS) tỉnh chia sẻ, so với năm 2011, diện tích tôm bệnh tăng đến 21%, nhiều hộ nuôi đang khốn đốn vì cảnh nợ nần chồng chất do con tôm gây ra.

Chất lượng tôm giống vẫn đang là bài toán nan giải tại các vùng nuôi trọng điểm – Ảnh: Phan Thanh Cường

Tình hình sản xuất giống cũng đang là bài toán nan giản tại các vùng nuôi trọng điểm, do mỗi khi vào vụ nuôi chính, số lượng tôm giống đảm bảo chất lượng không đủ để đáp ứng nhu cầu thả nuôi của người dân. Ông Dương Tiến Thể, Phó Vụ trưởng Vụ NTTS cho biết, quy trình công nghệ nuôi tôm tại mỗi địa phương là khác nhau, các hộ nuôi lại sử dụng nhiều chế phẩm sinh học, thuốc bảo vệ thực vật không theo quy định. Trong khi, tôm bố mẹ vẫn chưa được kiểm soát chất lượng, ngoài giống tôm bố mẹ nhập khẩu có đăng ký từ nước ngoài, một bộ phận doanh nghiệp tự cứu chọn tạo tôm bố mẹ để bán ra thị trường mà chưa qua kiểm dịch. Đặc biệt, thời gian qua, do tình trạng tôm giống không được kiểm soát nghiêm ngặt nên một số doanh nghiệp nhỏ lẻ đã dùng tôm thương phẩm nuôi vỗ thành tôm bố mẹ cho sinh sản rồi bán cho người nuôi với giá thành thấp, nhưng chất lượng tôm giống kém, dễ nhiễm bệnh, người nuôi chịu thua lỗ trong sản xuất.

Bài toán tôm giống

Xác định được vấn đề chất lượng giống là một trong những yếu tố đầu vào quyết định đến sự thành công của nghề nuôi tôm, nên công tác quản lý chất lượng giống được Bộ NN&PTNT quan tâm và chỉ đạo sát sao. Tháng 3/2012, Bộ đã thành lập đoàn kiểm tra, giám sát giống thủy sản đảm bảo chất lượng, Tổng cục Thủy sản phối hợp với Sở NN&PTNT tổ chức kiểm tra các cơ sở sản xuất giống tôm sú và TTCT tại 2 tỉnh trọng điểm là Ninh Thuận và Bình Thuận. Bên cạnh đó, Tổng cục cũng đang soạn thảo và hoàn thiện thủ tục để trình Bộ ban hành Thông tư quản chất lượng giống thủy sản trong đó có tôm giống. Trong năm 2012, Tổng cục Thủy sản sẽ phối hợp với các địa phương hoàn thiện cơ sở dữ liệu và sản xuất giống tôm sú, tôm thẻ chân trắng, đồng thời, tiến hành kiểm tra, đánh giá và phân loại các cơ sở sản xuất giống tôm sú và TTCT trên địa bàn của 6 tỉnh trọng điểm: Khánh Hòa, Ninh Thuận, Bình Thuận, Sóc Trăng, Bạc Liêu và Cà Mau, năm 2013 sẽ tiến hành đối với 22 tỉnh còn lại.

Để nâng cao chất lượng con giống, Nhà nước cần triển khai quy hoạch vùng sản xuất giống tập trung, xây dựng cơ sở hạ tầng phục vụ hoạt động sản xuất giống, tăng cường quản lý về điều kiện sản xuất, kinh doanh giống thủy sản, yêu cầu khắc phục hoặc xử lý đối với các cơ sở chưa đủ điều kiện, hướng dẫn chính quyền cơ sở thực hiện kiểm tra, giám sát các cơ sở sản xuất đóng trên địa bàn. Đồng thời, triển khai thành lập thí điểm mô hình tổ hợp tác, chi hội sản xuất, kinh doanh tôm giống để giúp nhau phát triển sản xuất, tham gia giám sát, ngăn ngừa tình trạng gian lận thương mại trong sản xuất, kinh doanh tôm giống. Tăng cường phối hợp với những trung tâm đào tạo cán bộ khoa học kỹ thuật ngành thủy sản để đào tạo cán bộ kỹ thuật cho các trại sản xuất, kinh doanh tôm giống; chuyển giao, phổ biến quy trình sản xuất giống sạch cho các trại sản xuất giống địa phương, từng bước nâng cao chất lượng sản xuất giống tại chỗ. Phối hợp chặt chẽ với các ngành, các cấp kiểm tra, xử lý nghiêm những cơ sở sản xuất tôm giống kém chất lượng, chưa được kiểm dịch tại gốc. Bên cạnh đó, Nhà nước cũng cần có một quy định cụ thể về chất lượng tôm giống như thế nào thì đạt yêu cầu, để làm căn cứ các cơ sở sản xuất, tạo điều kiện thuận lợi cho việc kiểm tra, thẩm định được dễ dàng hơn.

Đầu tư khoa học công nghệ

Nhằm nâng cao chất lượng tôm giống, tới đây, Nhà nước cần đầu tư xây dựng và hoàn thiện Khu sản xuất giống tập trung, Trung tâm giống thủy sản của các tỉnh, tăng nguồn kinh phí hàng năm cho công tác đào tạo, khuyến ngư và chuyển giao công nghệ mới. Đầu tư đào tạo, bồi dưỡng nghiệp vụ, quản lý nâng cao trình độ và công tác chuyên môn cho các cán bộ làm công tác thú y thuỷ sản. Tăng cường đầu tư các dự án nghiên cứu, chuyển giao công nghệ sản xuất tôm sú, TTCT bố mẹ sạch bệnh, kháng bệnh.

Hiện, đã có một số doanh nghiệp nước ngoài đầu tư quy trình công nghệ vào sản xuất tôm giống hiện đại hơn, đây là những doanh nghiệp có uy tín trên thị trường, sẽ cung cấp nguồn tôm giống chất lượng tốt, hiệu quả cao, phục vụ tốt nhu cầu nuôi của người dân.

Ngoài ra, người dân cũng cần nâng cao nhận thức trong quá trình sản xuất, đặc biệt là khâu chọn con giống, con giống phải được mua tại những cơ sở sản xuất có uy tín, chất lượng đảm bảo, có nguồn gốc rõ ràng. Đồng thời, phối hợp với các cơ quan chức năng, kịp thời phát hiện những cơ sở sản xuất tôm giống không đảm bảo yêu cầu, nhập tôm giống kém hiệu quả rồi tung ra thị trường, từ đó có biện pháp xử phạt nghiêm với những cơ sở này.