Tôm xuất khẩu có “bật lên” về đích 4,2 tỷ USD

Thị trường lớn giảm mạnh

Theo Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu thủy sản Việt Nam (VASEP), sau khi tăng vào tháng 7/2019, XK tôm Việt Nam trong tháng 8/2019 giảm nhẹ 1,6% đạt 352,9 triệu USD. Tám tháng năm 2019, giá trị XK đạt 2,1 tỷ USD, giảm 7% so với cùng kỳ năm 2018.

Mặc dù kim ngạch XK chưa tăng, nhưng tốc độ giảm đã thấp hơn những tháng trước đó. XK tôm dự báo sẽ chuyển biến tích cực hơn trong những tháng cuối năm.

Nhu cầu thị trường nhích lên, sản lượng tôm trong nước tăng, giá tôm trong nước và thế giới được cải thiện, tạo đà cho XK tôm những tháng cuối năm.

Tôm chế biến của Tập đoàn thủy sản Minh Phú chủ yếu xuất sang Mỹ. Ảnh: T.H

Tám tháng năm 2019, trong cơ cấu sản phẩm tôm XK của Việt Nam, tôm chân trắng chiếm 69%, tôm sú chiếm 21,1% và còn lại là tôm biển. XK tôm chân trắng đạt 1,5 tỷ USD, giảm 6% so với cùng kỳ năm ngoái; XK tôm sú đạt 449,8 triệu USD, giảm 15%; XK tôm biển khác đạt 210,2 triệu USD, tăng 6%. XK tôm sú chế biến giảm mạnh nhất 33%.

Tháng 8/2019, XK tôm sang thị trường NK tôm lớn nhất của Việt Nam là EU đạt 74,8 triệu USD, giảm 16,3% so với tháng 8/2018. Trong 3 thị trường NK chính tôm Việt Nam trong khối EU (Anh, Hà Lan, Đức), XK sang Đức tăng 14% trong khi XK sang Anh và Hà Lan giảm lần lượt 25,8% và 18,3%. Lũy kế 8 tháng đầu năm nay, XK tôm sang EU đạt 452,4 triệu USD, giảm 20,5% so với cùng kỳ năm ngoái.

Tôm Việt Nam XK sang EU chủ yếu là tôm chế biến, ít đối thủ cạnh tranh, chủ yếu chỉ có Thái Lan và Indonesia. Tôm chế biến có thuế suất cao nếu không có GSP- thực hành tốt bảo quản (từ khoảng 10-20%), các đối thủ của Việt Nam sẽ khó cạnh tranh về giá. Khu vực EU thu nhập đầu người cao, sản phẩm càng nhiều tiện ích càng được ưa chuộng nên thị trường này đủ để các DN tôm Việt lựa chọn các hệ thống phân phối thuỷ sản vừa tầm cung ứng của mình.

EU chiếm khoảng 31% tổng nhập khẩu tôm thế giới và chiếm 23% XK tôm của Việt Nam. Nếu biết tận dụng ưu đãi thuế quan từ Hiệp định EVFTA giữa Việt Nam và EU, áp dụng hiệu quả quy tắc xuất xứ, XK tôm Việt Nam sang EU sẽ có cơ hội gia tăng từ năm 2020. Tuy nhiên, XK sang thị trường này trong nửa cuối năm chưa thể phục hồi.

Các doanh nghiệp cho rằng, thẻ vàng IUU đã gây ra nhiều tác động xấu, ảnh hưởng trực tiếp đến việc xuất khẩu hải sản sang EU, trong đó có mặt hàng chủ lực là tôm. Cụ thể, xuất khẩu hải sản sang EU giảm do khách hàng tại EU e ngại việc bị phạt theo quy định IUU nên sẽ giảm hoặc ngừng mua hàng của Việt Nam.

Sức bật từ thị trường Mỹ

Tiếp nối đà tăng trưởng dương trong tháng 7/2019, XK tôm Việt Nam sang Mỹ trong tháng 8/2019 tăng 3,8% đạt 84,7 triệu USD. Đây là tháng thứ 4 liên tiếp, XK tôm Việt Nam sang Mỹ ghi nhận mức tăng trưởng dương sau khi giảm liên tục từ đầu năm. Mỹ vươn lên thành thị trường NK tôm lớn thứ 2 của Việt Nam sau EU, chiếm 19,4% tổng giá trị XK tôm của Việt Nam đi các thị trường.

Nhu cầu nhập khẩu tôm của Mỹ từ Việt Nam đang tăng dần do tồn kho giảm trong khi Mỹ cũng đang giảm nhập khẩu từ Ấn Độ, Thái Lan và giảm mạnh NK từ Trung Quốc.

Cụ thể, Ấn Độ – nguồn cung tôm lớn nhất của Mỹ, tính tới tháng 7/2019, XK tôm từ nguồn cung này sang thị trường Mỹ chững lại, không tăng mạnh như tháng tháng đầu năm do sản lượng tôm trong nước giảm. Những tháng đầu năm 2019, người dân Ấn Độ giảm thả nuôi trong bối cảnh giá tôm thế giới sụt giảm. Bên cạnh đó, tôm nuôi tại một số khu vực của Ấn Độ mắc dịch đốm trắng nên chất lượng tôm giảm.

Cùng với đó, nhập khẩu tôm của Mỹ từ Trung Quốc cũng giảm 51% về khối lượng và 62% về giá trị so với cùng kỳ năm 2018 do chiến tranh thương mại giữa hai bên.

Bộ Thương mại Mỹ (DOC) mới đây công bố kết quả cuối cùng của đợt rà soát hành chính lần thứ 13 (POR13) về thuế chống bán phá giá tôm Việt Nam vào Mỹ với 31 doanh nghiệp được hưởng mức thuế 0%. Thông tin tích cực này giúp tăng khả năng cạnh tranh của tôm Việt Nam trên thị trường Mỹ so với Ấn Độ và Indonesia trong thời gian tới.

Tháng 8/2019, XK tôm Việt Nam sang Nhật Bản tăng 3,5% đạt 59,2 triệu USD. Tính tới tháng 8 năm nay, XK tôm sang Nhật đạt 388,2 triệu USD, giảm 1,9% so với cùng kỳ năm ngoái. Với những ưu đãi từ các Hiệp định như VJEPA và CPTPP, XK tôm Việt Nam sang Nhật Bản vẫn khá ổn định.

Theo thông tin từ Tập đoàn thủy sản Minh Phú, Mỹ là thị trường xuất khẩu chủ lực đối với mặt hàng tôm của Minh Phú trong 8 tháng qua, với kim ngạch đạt gần 170 triệu USD.

Trong tháng 8 tồn kho đã giảm hơn 60% và hiện không còn nhiều hàng để xuất. Hiện Tập đoàn thủy sản Minh Phú tiếp tục tập trung huy động nguồn nguyên liệu trong các tháng tiếp theo để đạt kế hoạch đề ra.

Với những lợi thế cho mặt hàng tôm xuất khẩu, các doanh nghiệp kỳ vọng trong những tháng cuối năm, tôm xuất khẩu sẽ bật về đích với 4,2 tỷ USD.

Lê Thu

Theo Báo Hải Quan