Trung Quốc: Siết chặt kiểm soát khai thác quá mức để lại lỗ hổng nguồn cung

Tại Diễn đàn thủy sản Bắc Atlantic trực tuyến vào đầu tháng 6/2021, Joe Qiao, Giám đốc công ty chế biến, kinh doanh và phân phối thủy sản Meichu Foods của Trung Quốc cho biết, do kiểm soát quá nghiêm ngặt nạn khai thác cá quá mức, chính phủ Trung Quốc đang kìm hãm ngành sản xuất thủy sản trong nước. 

Dấu hiệu đầu tiên cho thấy sự mạnh tay của chính phủ trong công cuộc dẹp nạn khai thác quá mức thể hiện qua số liệu từ năm 2018 khi đầu ra từ các hãng thủy sản tên tuổi trong nước đã sụt giảm lần đầu tiên sau nhiều năm xuống mức 64,7 triệu tấn. Sau đó, sản lượng có phục hồi, nhưng tỷ lệ tương đối nhỏ, chỉ đạt mức 65,5 triệu tấn vào năm 2020. Dù vậy, các giải pháp kiểm soát khai thác lại trở thành động lực thúc đẩy ngành thủy sản nuôi trong nước tăng trưởng với 78% từ ngành tôm và cá vào năm 2019. 

Tuy nhiên, cán cân thương mại bị mất thăng bằng. Cụ thể, nhập khẩu của năm 2019 lên tới 6,3 triệu tấn trong khi xuất khẩu chỉ 4,3 triệu tấn. Trước đó, năm 2015, cán cân vẫn thăng bằng với nhập khẩu 4,08 triệu tấn và xuất khẩu 4,06 triệu tấn. 

Những con số thể hiện giá trị nhập khẩu thậm chí còn nhảy vọt. Năm 2019, Trung Quốc chi 18,7 tỷ USD (15,4 tỷ EUR) để nhập khẩu, gần gấp đôi kim ngạch 9 tỷ USD (7,4 tỷ EUR) của năm 2015. Tuy nhiên, trị giá kim ngạch xuất khẩu vẫn giậm chân tại chỗ từ năm 2015 quanh mức 20 tỷ USD (16,4 tỷ EUR). 

ASEAN là khu vực dẫn đầu về xuất khẩu vào thị trường Trung Quốc trong năm 2019 với tổng thị phần 16,4%, tương ứng 1,2 triệu tấn, trị giá 3,1 tỷ USD (2,5 tỷ EUR). Các sản phẩm xuất khẩu chính gồm tôm nước ấm, cá chim và các loài thủy sản khác có giá trị thấp hơn. Sau ASEAN là Nga chiếm tỷ lệ 12,2%, trị giá 2,3 tỷ USD (1,9 tỷ EUR) với các sản phẩm chủ lực gồm cá hồi, minh thái và cá tuyết cod. Đứng thứ 3 là Ecuador, tiếp đến Peru, Ấn Độ, Canada, Việt Nam và Mỹ, mặc dù rào cản và lệnh cấm liên quan đến COVID-19 trong năm 2020 đã thay đổi đáng kể mức xếp hạng này. 

Rõ ràng, thị trường Trung Quốc đã tiêu thụ một lượng thủy hải sản khổng lồ. Chỉ trong vòng 2 năm 2015 và 2017, tiêu thụ thủy hải sản bình quân đã tăng từ 10,4 kg lên 11,5 kg/người/năm. Ông Qiao cho rằng, con số này còn tiếp tục tăng cao hơn nữa bởi dân số Trung Quốc tới 1,4 tỷ người. 

Nói đến danh mục mặt hàng, đứng đầu về giá trị nhập khẩu từ trước đế nay vẫn là tôm nước ấm, với 3,5 tỷ USD (2,9 EUR) trong năm 2019; sau đó đến cá minh thái đông lạnh – sản phẩm tái xuất khẩu với 941 triệu USD, và tôm hùm sống 942 triệu USD, cá hồi Atlantic tươi đứng vị trí thứ 5 với 686 triệu USD và cuối cùng là cá hồi Atlantic đông lạnh với 90 triệu USD.
Meichu Foods là một trong những hãng bán lẻ thủy hải sản lớn nhất tại Trung Quốc, sở hữu hệ thống 3.500 cửa hàng truyền thống cùng gian hàng trực tuyến quy mô trên Tmal, JD và nhiều nền tảng mua sắm online khác.