Ứng dụng công nghệ phát triển bền vững nghề nuôi tôm

Vượt khó khăn

Tại Diễn đàn, bà Châu Thị Tuyết Hạnh, Cục Thủy sản (Bộ NN&PTNT) thông tin, ngành công nghiệp nuôi tôm nước lợ đóng vai trò quan trọng trong xuất khẩu thủy sản Việt Nam ra thế giới trong suốt 2 thập kỷ qua. Tôm nuôi của Việt Nam đã được xuất khẩu đến khoảng 100 quốc gia với các thị trường lớn như: EU, Mỹ, Nhật Bản, Trung Quốc và Hàn Quốc… Việt Nam đã trở thành nước cung cấp tôm đứng thứ hai thế giới với giá trị xuất khẩu chiếm 13 – 14% tổng giá trị xuất khẩu tôm của toàn thế giới. Hàng năm, ngành tôm Việt Nam đóng góp khoảng 40 – 45% tổng giá trị xuất khẩu thủy sản; giải quyết việc làm cho hơn 3 triệu lao động.

Các đại biểu tham quan mô hình nuôi tôm thẻ chân trắng tại trang trại của anh Trần Anh Đức, xã Hải Ninh (huyện Quảng Ninh, Quảng Bình). Ảnh: Ngọc Hải

Riêng giai đoạn 2010 – 2022, diện tích nuôi tôm nước lợ tăng gấp 1,2 lần, tốc độ tăng trưởng bình quân 1,2%/năm, sản lượng tăng 1,7 lần, tăng trưởng bình quân 4,5%/năm. Sản lượng tôm nuôi tăng chủ yếu tập trung vào tôm thẻ chân trắng, tăng từ 119.700 tấn năm 2010 lên 735.000 tấn năm 2022. Diện tích thả nuôi tôm nước lợ 6 tháng đầu năm 2023 khoảng 656 nghìn ha, sản lượng khoảng 467 nghìn tấn. Đến cuối tháng 6, xuất khẩu tôm nước lợ ước đạt 1,56 tỷ USD, chiếm 38% tổng kim ngạch xuất khẩu thủy sản của cả nước.

Cũng theo đại diện Cục Thủy sản, hiện ngành tôm cũng đang đối mặt với nhiều thách thức. Trong đó, nguồn giống tôm bố mẹ chưa chủ động, phần lớn phụ thuộc vào nhập khẩu và khai thác tự nhiên dẫn đến khó kiểm soát chất lượng… Dự báo những tháng cuối năm 2023 tình hình sản xuất, chế biến, tiêu thụ, xuất khẩu thủy sản vẫn sẽ tiếp tục gặp nhiều khó khăn.

Sản xuất bền vững, hiệu quả

Những năm gần đây nghề nuôi tôm ở các tỉnh Duyên hải miền Trung phát triển mạnh. Đặc biệt, khoa học – kỹ thuật nở rộ đã góp phần thúc đẩy nghề nuôi tôm lên một tầm cao mới. Nhiều quy trình nuôi tôm mới đã được Trung tâm Khuyến nông Quốc gia, các công ty ứng dụng triển khai và nhân rộng.

Thông qua một số đề án, chương trình, hiện nay, Trung tâm Khuyến nông Quốc gia đã và đang triển khai các dự án nuôi tôm như: Ứng dụng công nghệ cao, công nghệ nuôi tôm tuần hoàn, nuôi tôm xen ghép, nuôi theo hướng hữu cơ, VietGAP…; qua đó hỗ trợ người nuôi tôm tiến đến sản xuất bền vững, có hiệu quả cao.

Điển hình, mô hình nuôi tôm thẻ chân trắng đạt chứng nhận VietGAP khu vực Bắc Trung bộ. Mô hình triển khai áp dụng các tiến bộ kỹ thuật mới nuôi 2 giai đoạn sử dụng ao lót bạt phù hợp với điều kiện vùng bãi cát trắng ven biển miền Trung, giúp giảm thiểu ô nhiễm môi trường, môi sinh; giảm phát thải khí nhà kính; bảo vệ sức khỏe cho người lao động và có trách nhiệm với xã hội do việc áp dụng các tiến bộ kỹ thuật; sản xuất các sản phẩm đạt các chỉ tiêu an toàn thực phẩm cho năng suất 16 tấn/ha, doanh thu 1,6 tỷ đồng/ha.

Ông Hoàng Văn Hồng, Phó Giám đốc Trung tâm Khuyến nông Quốc gia cho biết, mô hình ứng dụng hệ thống cảnh báo môi trường tự động nên chủ động kiểm soát các khâu kỹ thuật trong quy trình nuôi. Từ đó, giảm rủi ro, thiệt hại, tăng năng suất, chất lượng sản phẩm, giảm chi phí sản xuất, tăng thu nhập cho người nuôi tôm. Đặc biệt, khi áp dụng mô hình nuôi tôm đạt chứng nhận VietGAP đã cung ứng cho thị trường và người tiêu dùng tôm sạch (không kháng sinh) để bảo đảm sức khỏe.

Để phát triển bền vững ngành tôm, tại Diễn đàn, các đại biểu cho rằng, các địa phương thời gian tới cần tập trung ứng dụng khoa học, công nghệ mới để nâng cao năng suất, chất lượng sản phẩm và hiệu quả sản xuất, đáp ứng với nhu cầu của thị trường trong nước và quốc tế. Ưu tiên phát triển ngành tôm nước lợ theo hướng nâng cao giá trị và phát triển bền vững; quản lý chất lượng, giá vật tư đầu vào để giảm giá thành sản xuất, tăng năng lực cạnh tranh với sản phẩm cùng loại của các nước khác; duy trì thả nuôi ổn định với mật độ thả nuôi thưa hơn, kéo dài thời gian nuôi để tăng kích thước tôm thu hoạch, bảo đảm chất lượng, an toàn thực phẩm, tăng giá bán từ đó tăng hiệu suất đầu tư.

Đồng thời, chủ động nắm bắt diễn biến giá tôm nguyên liệu, nhu cầu của thị trường tiêu thụ để thông tin đến doanh nghiệp và người nuôi có kế hoạch thả giống và giải pháp sản xuất phù hợp; tiếp tục có các giải pháp hỗ trợ doanh nghiệp, hợp tác xã, tổ hợp tác và người nuôi tôm tổ chức liên kết sản xuất theo chuỗi, tối ưu hóa chuỗi sản xuất để giảm giá thành sản phẩm…

Anh Vũ