Vasep kiến nghị 3 giải pháp “cứu” xuất khẩu thuỷ sản

Theo Bộ NN&PTNT kim ngạch xuất khẩu thủy sản tháng 5/2012 ước đạt 500 triệu USD, nâng tổng giá trị kim ngạch xuất khẩu thủy sản 5 tháng đầu năm 2012 lên 2,3 tỷ USD, tăng 9,8% so với cùng kỳ năm 2011. Dự báo kim ngạch xuất khẩu thủy sản cả năm sẽ đạt con số hơn 6,8 tỷ USD, tăng so với dự báo của tháng trước 200 triệu USD và tăng 11,9% so với giá trị xuất khẩu thủy sản năm 2011.

Mặc dù xuất khẩu thuỷ sản đang đạt tăng trưởng khả quan, nhưng ngành chế biến và xuất khẩu thuỷ sản cũng đang đứng trước nhiều khó khăn và bất cập. Vasep cho biết: Trong quý 1/2012, chỉ còn khoảng 470/800 DN hoạt động xuất khẩu, giảm hơn 40% so với cùng kỳ năm ngoái.

Nguyên nhân chính của tình trạng này, do các DN thiếu nguyên liệu trầm trọng. Sản lượng 2 loài nuôi chính là tôm và cá tra không ổn định. Các DN khó thu mua nguyên liệu vì nông dân không bán chịu, trong khi vòng quay vốn chậm do thị trường tiêu thụ khó khăn về tài chính. Đồng thời, với mức lãi suất quá cao, chi phí đầu vào tăng mạnh từ 5 – 10 khiến nông, ngư dân và DN đều khó duy trì sản xuất và chế biến.

Đặc biệt, đối với ngành cá tra đang gặp khó khăn nghiêm trọng do thiếu vốn lưu động, thiếu nguyên liệu, sản xuất đình đốn… Theo khảo sát, hơn 90% số DN mong muốn tăng hạn mức vay vốn, thấp nhất 10 tỷ đồng và cao nhất lên đến 1.400 tỷ đồng. Bên cạnh đó, các chính sách còn nhiều bất cập đã làm tăng chi phí, đội giá thành sản xuất như: DN phải chịu thuế bảo vệ môi trường, phí công đoàn, phí kiểm soát chất lượng thủy sản xuất khẩu; phí kiểm dịch thú y năm 2012 tăng 300%, đã ảnh hưởng không nhỏ tới việc nhập khẩu.

Theo nhận định của Vasep, nếu không tháo gỡ kịp thời trong năm nay sẽ có khoảng 20-30% DN tiếp tục phá sản, chuỗi sản xuất của ngành cá tra sẽ bị thu hẹp trong năm 2012 và ảnh hưởng đến các năm tiếp theo.

Trước khó khăn này, VASEP đã đề nghị Ngân hàng Phát triển (VDB) nghiên cứu giải pháp hỗ trợ khẩn cấp cho ngành cá tra Việt Nam thông qua 2 gói hỗ trợ vốn cho DN để thu mua và tiếp tục nuôi cá tra nguyên liệu. Đối tượng được ưu tiên là các DN có nhà máy chế biến cá tra xuất khẩu để tiếp tục sản xuất, đảm bảo việc làm cho công nhân, đồng thời góp phần hỗ trợ người nuôi cá. Theo ước tính cần khoảng 5.000 tỷ đồng để mua 200.000 tấn cá tra của dân. VDB hỗ trợ các DN có hợp đồng xuất khẩu thu mua nguyên liệu cá tra, kỳ hạn vay 4 tháng (2 kỳ hạn cho năm 2012) với lãi suất ưu đãi dưới 10%/năm, giải ngân theo tiến độ thu mua. Đồng thời, VDB hỗ trợ cho các DN có vùng nuôi cá tra tập trung vay vốn để mua thức ăn, tiếp tục nuôi cá trong ao. Kỳ hạn cho vay là 4 tháng (một nửa chu kỳ nuôi), mỗi ha ấn định sản lượng là 300 tấn để tính mức cho vay.

Trên cơ sở đề nghị của Vasep, VDB  đã có công văn hỏa tốc gửi Thủ tướng Chính phủ xem xét, chấp thuận 3 đề xuất để cứu ngành cá tra. Thứ nhất, trong khi chờ Thủ tướng Chính phủ ban hành quy chế xử lý rủi ro vốn tín dụng đầu tư, tín dụng xuất khẩu của Nhà nước, cho phép VDB được gia hạn nợ các khoản vay xuất khẩu thủy sản nói chung và xuất khẩu cá tra nói riêng đối với các DN vay vốn gặp khó khăn tạm thời về tài chính, thời gian gia hạn nợ tối đa 2 năm. VDB có trách nhiệm phối hợp với VASEP rà soát và xử lý cụ thể với từng trường hợp để gia hạn nợ, tiếp tục cho vay vốn duy trì sản xuất, xuất khẩu, ổn định việc làm cho người lao động. Thứ hai, trong khi chờ ban hành quy chế tín dụng xuất khẩu theo Nghị định số 75/2011/NĐ-CP, cho phép VDB ngoài việc cho DN vay vốn để thu mua cá trong dân, được cho các DN có nhà máy chế biến, có vùng nuôi vay vốn để tự phát triển vùng nuôi, chủ động khâu nguyên liệu và thu hồi dần vốn cho vay theo từng hợp đồng xuất khẩu của doanh nghiệp. Thứ ba, đối với một số DN xuất khẩu thủy sản có thương hiệu đang phải tạm dừng hoạt động, ảnh hưởng đến lao động tại địa phương, ngoài các giải pháp trên đề nghị các cơ quan liên quan và VASEP có biện pháp hỗ trợ DN cơ cấu lại sản xuất, tài chính, quản trị, tổ chức hoạt động… Các ngân hàng được phép khoanh nợ, tiếp tục cho vay bổ sung vốn lưu động để DN khôi phục sản xuất tạo nguồn thu trả nợ.

Thanh Hải

Theo Công Thương