Vì một nghề cá bền vững, có trách nhiệm

Sẽ lắp đặt thiết bị theo dõi hành trình cho tàu cá có kích cỡ từ 15 m trở lên Ảnh: Lan Anh

11.028 ngư dân bị bắt giữ

Thời gian qua, tình hình tàu cá và ngư dân Việt Nam vi phạm vùng biển các nước, quốc đảo Thái Bình Dương như Palau, Micronesia, Australia, Papua New Guinea… tăng đáng kể. Theo báo cáo của Cục Kiểm ngư, từ năm 2010 đến nay, có 1.340 tàu cá với 11.028 ngư dân vi phạm vùng biển nước ngoài đánh bắt hải sản trái phép bị bắt giữ, xử lý. Các địa phương có tàu cá thường xuyên vi phạm tập trung chủ yếu ở 9 tỉnh như Quảng Ngãi, Bình Định, Khánh Hòa, Bình Thuận, Bà Rịa – Vũng Tàu, Bến Tre, Tiền Giang, Cà Mau và Kiên Giang.

Ngày 28/5/2017, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Công điện số 732/CĐ-TTg chỉ đạo các bộ, ngành Trung ương và địa phương triển khai các giải pháp ngăn chặn, giảm thiểu và chấm dứt tàu cá, ngư dân Việt Nam vi phạm khai thác hải sản trái phép ở vùng biển nước ngoài. Sau khi triển khai thực hiện, tình hình tàu cá và ngư dân vi phạm giảm đáng kể. Tuy nhiên, kết quả chưa bền vững, tình trạng tàu cá và ngư dân Việt Nam vi phạm vẫn diễn ra.

Ngày 23/10/2017, EC đã chính thức áp dụng cảnh báo “thẻ vàng” đối với sản phẩm thủy sản khai thác của Việt Nam vi phạm IUU. Đáng lo ngại, sau khi bị EC cảnh cáo vẫn có 16 tàu cá với 118 ngư dân tiếp tục vi phạm.

Vào cuộc đồng bộ

Cơ hội và thách thức chuyển từ nghề cá nhân dân sang nghề cá có trách nhiệm, bền vững

Phía EC đã yêu cầu Việt Nam cần phải thực hiện 9 khuyến nghị về khai thác IUU trong thời gian 6 tháng (23/10/2017 – 23/4/2018) nhằm sớm gỡ bỏ cảnh báo “thẻ vàng” trong bối cảnh Hiệp định thương mại tự do Việt Nam – EU dự kiến sẽ được Quốc hội EU thông qua vào đầu năm 2018. Việt Nam đã và đang tập trung triển khai quyết liệt các hành động thực hiện các khuyến nghị này.

 Bà Phan Thị Huệ, Vụ trưởng Vụ Pháp chế, Thanh tra (Tổng cục Thủy sản), cho hay, Luật Thủy sản mới có nhiều quy định pháp lý về việc xử lý vi phạm đánh bắt trái phép, bất hợp pháp. Do đó, phải xử lý nghiêm hành vi đánh bắt trái phép này. Tuy nhiên, cơ quan Công an cần vào cuộc để điều tra người thực hiện việc đưa tàu thuyền ra nước ngoài đánh bắt. Đây có thể gọi là hành vi tổ chức đưa người ra nước ngoài trái phép. Các tàu vi phạm cũng cần phải cấm khai thác. Biện pháp song song là phải cấm mua bán, tiêu thụ, chế biển hải sản đánh bắt trái phép, bất hợp pháp. Nếu không có người mua thì họ sẽ không còn đánh bắt trái phép như hiện nay.

Thứ trưởng Bộ NN&PTNT Vũ Văn Tám cho rằng, việc EC cảnh báo “thẻ vàng” cũng là cơ hội để ngành thủy sản nói chung và nghề cá nói riêng nhìn lại chính mình. Nếu không hành động sẽ dẫn đến một nghề cá không trách nhiệm và không bền vững. Nếu chúng ta đợi Luật Thủy sản có hiệu lực từ 1/1/2019 thì không thể đáp ứng được khuyến nghị của EC. Do vậy, ngay từ bây giờ các bộ, ngành đồng bộ vào tập trung thực hiện Công điện 732/CĐ-TTg và Chỉ thị 45 của Chính phủ, cũng như các chỉ thị của Bộ NN&PTNT đã ban hành. Các địa phương tích cực vào cuộc, xử lý nghiêm vi phạm của các chủ tàu. Đối với các tàu cá tái vi phạm vùng biển nước ngoài thì phải xử lý nặng hơn, không cho hưởng các chính sách hỗ trợ của nhà nước. Xử lý hình sự các tổ chức, cá nhân môi giới, móc nối đưa tàu cá và ngư dân đi vi phạm để răn đe. Tiếp tục tăng cường công tác tuyên truyền, phổ biến pháp luật cho ngư dân Luật Thủy sản 2017 và các biện pháp xử lý đối với khai thác IUU. Tổ chức đối thoại cấp cao với EC về khắc phục “thẻ vàng” và tăng cường đàm phán với các tổ chức quốc tế, các quốc gia thứ ba mà tàu cá và ngư dân Việt Nam có hoạt động khai thác.