Xử lý triệt để tàu cá mất kết nối hành trình

Chủ trì từ điểm cầu Hà Nội có ông Phùng Đức Tiến, Thứ trưởng Bộ NN&PTNT; cùng dự có đại diện các bộ, ngành là thành viên Ban chỉ đạo IUU quốc gia và 28 tỉnh, thành ven biển.

Kết quả chưa như mong đợi

Theo báo cáo từ Trung tâm Thông tin Thủy sản, Cục Thủy sản (Bộ NN&PTNT), tính đến ngày 21/5/2024, trên phạm vi cả nước, số lượng tàu cá từ 15 m trở lên đã được lắp đặt thiết bị giám sát hành trình đạt 28.584/29.095 tàu cá (đạt 98,25%). Số lượng tàu cá chưa được lắp đặt tại các tỉnh còn 511 tàu.

Tỷ lệ số lượng tàu cá có kết nối trung bình hàng ngày qua hệ thống giám sát tàu cá hiện nay đạt khoảng 60%. Trong đó: một số tỉnh, thành có số lượng tàu cá nhiều và tỷ lệ tàu cá duy trì kết nối hàng ngày rất cao từ 70 – 90% như: Bến Tre, Cà Mau, Trà Vinh, Bạc Liêu, Quảng Trị, Thái Bình, Phú Yên, Sóc Trăng, Kiên Giang, Ninh Thuận. Bên cạnh đó, một số tỉnh có số lượng tàu cá nhiều nhưng tỷ lệ tàu cá duy trì kết nối hàng ngày thấp dưới 50% như: Quảng Ngãi; Quảng Bình; Bình Định. Đặc biệt, một số tỉnh, thành có số lượng tàu cá không nhiều nhưng tỷ lệ tàu cá duy trì kết nối hàng ngày rất thấp như: Đà Nẵng, Hà Tĩnh, Hải Phòng.

Kiểm tra và thu giữ các thiết bị giám sát hành trình từ của các tàu cá khác được gắn trên tàu cá của ngư dân Kiên Giang; ảnh: CSB

Triển khai công tác vận hành hệ thống giám sát tàu cá tại các địa phương, đến nay có 27/28 địa phương tổ chức trực 24/7 (bao gồm trực giờ hành chính và trực online ngoài giờ hành chính). 26/28 địa phương đã ban hành các quy trình xử lý tàu các vi phạm vượt ranh giới; tàu cá mất kết nối trên biển; 19/28 địa phương đã ban hành quy trình tháo gỡ, lắp đặt lại thiết bị; 12/28 địa phương đã ban hành chính sách hỗ trợ ngư dân mua thiết bị giám sát hành trình; 14/28 địa phương đã ban hành chính sách hỗ trợ cước phí dịch vụ VMS cho ngư dân…

Theo ông Hà Lê, Giám đốc Trung tâm Thông tin Thủy sản, tình trạng tàu cá bị mất kết nối trên biển hàng ngày còn nhiều gây khó khăn trong việc kiểm soát, không biết tàu có đi khai thác trên biển hay không. Nhiều tàu di chuyển ngư trường tắt thiết bị VMS nhưng địa phương chưa nắm được tàu hiện đang ở đâu. Vẫn có tình trạng chủ tàu và ngư dân cố ý tự tháo lắp thiết bị VMS khi đang khai thác trên biển gửi sang tàu khác đang diễn ra có tổ chức rất tinh vi nhằm đưa tàu cá khai thác trái phép ở vùng biển nước ngoài. Hoặc mất kết nối do lỗi kỹ thuật của các nhà cung cấp thiết bị. Ngoài ra, việc xử lý vi phạm tàu cá vượt ranh giới, mất kết nối còn hạn chế; tỷ lệ rất thấp, thiếu sức răn đe; phối hợp để có thông tin giữa các lực lượng tại địa phương còn yếu.

Bên cạnh đó, một số đơn vị cung cấp thiết bị chưa thực hiện nghiêm túc các quy định, cụ thể như chưa báo cáo định kỳ về tình hình lắp đặt, chưa xử lý sự cố tín hiệu kịp thời thiết bị do đơn vị mình cung cấp, cập nhật thông tin tàu, chủ tàu lên hệ thống giám sát tàu cá còn bị sai nhiều. Đặc biệt, chưa kịp thời phối hợp với các cơ quan, đơn vị chức năng xác định nguyên nhân mất kết nối để khắc phục.

Một trong những đơn vị cung cấp dịch vụ giám sát hành trình là Công ty TNHH MTV Thông tin Điện tử Hàng hải Việt Nam (Vishipel) cho biết, đơn vị cung cấp khoảng 6.000 thiết bị. Số lượng hoạt động thường xuyên khoảng 4.000 thiết bị. Nguyên nhân mất kết nối do mất nguồn khoảng 40% trong số thiết bị mất kết nối, lỗi phần mềm 30%, 2% thiết bị hỏng… còn lại chưa xác định được nguyên nhân.

Vào cuộc quyết liệt hơn

Để thực hiện Công điện số 49/CĐ-TTg, nâng cao chất lượng, hiệu quả các mặt công tác trên, Bộ NN&PTNT, Cục Kiểm ngư đề nghị, các cơ quan chức năng tập trung rà soát, nâng cấp, mở rộng phần mềm giám sát tàu cá đáp ứng yêu cầu theo dõi, phân tích dữ liệu phát hiện các hành vi vi phạm VMS; nâng cấp mở rộng các phần mềm có liên quan (xử phạt vi phạm hành chính, truy xuất nguồn gốc điện tử- eCDT); sửa đổi, bổ sung các cơ chế chia sẻ thông tin với các cơ quan chức năng để bảo đảm các trường hợp vi phạm được phát hiện, xử lý nhanh nhất.

Các địa phương khẩn trương rà soát số lượng tàu cá chưa lắp đặt, khẩn trương lắp, trường hợp tàu nằm bờ, không hoạt động cần nắm rõ địa điểm nằm bờ, yêu cầu chủ tàu cam kết không ra khơi khi chưa lắp thiết bị VMS. Rà soát toàn bộ các tàu cá mất kết nối dài ngày, quản lý chặt chẽ số tàu này tránh việc tàu đi khai thác.

Đặc biệt, xử lý thật nghiêm các tàu cá vi phạm quy định về VMS để tạo sự răn đe. Các cảng cá, văn phòng đại diện thanh tra, kiểm tra, kiểm soát cần sử dụng hệ thống để kiểm soát một cách hiệu quả việc ra – vào cảng, truy xuất nguồn gốc, xử lý vi phạm…

Hoài Phương