Sau 9 tháng tăng trưởng liên tục, XK cá ngừ của Việt Nam sang EU giảm trong 3 tháng cuối năm. Theo số liệu thống kê của Hải quan Việt Nam, giá trị XK cá ngừ trong 3 tháng cuối năm chỉ đạt 40,5 triệu USD, giảm 10,7% so với cùng kỳ năm 2017. Tuy nhiên, tính cả năm 2018 giá trị XK cá ngừ vẫn tăng 11,5%, đạt 158 triệu USD.
Xét về cơ cấu sản phẩm cá ngừ XK sang thị trường EU, đáng chú ý XK cá ngừ chế biến khác có xu hướng tăng trưởng mạnh. Trong khi đó, các sản phẩm cá ngừ đóng hộp ngày càng giảm. Hiện, các sản phẩm cá ngừ chế biến khác đang chiếm ưu thế trong nhóm sản phẩm cá ngừ chế biến, đóng hộp xuất sang thị trường này.
Tốp 3 thị trường XK cá ngừ lớn nhất của Việt Nam trong khối EU đã thay đổi trong năm 2018. Với sự tăng trưởng ấn tượng liên tục ở mức 3 con số trong những tháng qua, Tây Ban Nha đang chiếm lĩnh vị trí đứng đầu với tổng giá trị XK đạt 30 triệu USD. Đứng kế tiếp là Hà Lan với 25 triệu USD. Trong khi đó, XK cá ngừ sang Đức vẫn tiếp tục sụt giảm, điều này đã khiến thị trường này tụt xuống vị trí thứ 3.
Theo ITC, 10 tháng đầu năm 2018, NK cá ngừ của EU giảm 47% so với cùng kỳ năm 2017. Trong đó, NK cá ngừ chế biến đóng hộp giảm 46%, còn NK thăn/philê cá ngừ đông lạnh giảm 47%.
Tại phân khúc thị trường cá ngừ chế biến đóng hộp, Italy, Tây Ban Nha, Pháp, Anh và Đức là 5 thị trường NK nhiều nhất dòng sản phẩm này trong khối EU. So với cùng kỳ năm 2017, NK cá ngừ chế biến đóng hộp của cả 5 thị trường này đều tăng về giá trị, tuy nhiên nếu xét về khối lượng hiện chỉ có Tây Ban Nha là có sự tăng trưởng.
Ecuador vẫn là nguồn cung cá ngừ chế biến đóng hộp lớn nhất cho EU. Giá trị NK cá ngừ chế biến đóng hộp từ Ecuador vào EU chiếm 19% tổng giá trị NK của khối thị trường này. Tiếp đến là Mauritius và Philippines với tỷ trọng lần lượt là 7% và 6%. Trong khi đó, Việt Nam đang là nguồn cung cá ngừ chế biến đóng hộp lớn thứ 14 cho EU, chỉ chiếm 1,2%.
Đối với sản phẩm chế biến đóng hộp mã HS16 này, Việt Nam vẫn khó cạnh tranh với mức thuế NK 20,5%, trong khi Ecuador có lợi thế hơn với mức thuế 0%. Trung Quốc đang bị áp thuế 24% cao hơn Việt Nam, trong khi Phillippines được hưởng 0%.
Còn tại phân khúc thăn/philê cá ngừ đông lạnh, Pháp, Tây Ban Nha, Italy, Hà Lan và Đức là 5 thị trường NK nhiều nhất dòng sản phẩm này trong khối EU. So với cùng kỳ năm 2017, trong khi Đức giảm NK dòng sản phẩm này thì 4 nước còn lại đều đang tăng. Việt Nam đang là nguồn cung thăn/philê cá ngừ đông lạnh lớn thứ 2 cho EU, sau Hàn Quốc.
Nhìn chung, năm 2018 do giá cá ngừ tại Manta cao, sản lượng khai thác tại khu vực này lại giảm khiến nguồn cung bị hạn chế. Nên các nước EU có xu hướng tìm nguồn cung thay thế từ các nước châu Á như Trung Quốc hay Việt Nam.
Đối với sản phẩm thăn/philê cá ngừ đông lạnh, với mức thuế NK 14,5% Việt Nam cũng không có lợi thế so với Hàn Quốc, hay Mexico và Ecuador – hai nước đang được hưởng thuế 0%.