Tính đến hết tháng 5/2015, giá trị xuất khẩu cá tra sang thị trường EU đạt 118,9 triệu USD, giảm 15,6% so với cùng kỳ năm trước. Trong 4 thị trường xuất khẩu đơn lẻ hàng đầu trong khối EU, duy nhất giá trị xuất khẩu sang Anh tăng 44,9%, các thị trường còn lại đều giảm so với cùng kỳ năm 2014 như: Hà Lan giảm 1,8%; Tây Ban Nha giảm 45,3% và Đức giảm 27,7%.
Năm 2014, EU là thị trường nhập khẩu cá tra hàng đầu thế giới, chiếm hơn 29% tổng giá trị nhập khẩu toàn cầu, Mỹ đứng thứ hai chiếm 27,3%. Phần lớn các nước EU nhập khẩu cá tra Việt Nam dưới dạng fillet đông lạnh, trong đó, tỷ lệ này ở Anh là 81 – 86%; Pháp: 62 – 78%; Bồ Đào Nha: 90 – 98%, Hy Lạp: 96 – 99,4% tổng cơ cấu cá tra và cá da trơn nhập khẩu. Từ cuối năm 2014, đồng euro bị mất giá kỷ lục so với USD. Chính sách thúc đẩy xuất khẩu này đã ảnh hưởng lớn tới các nhà nhập khẩu. Chính vì vậy, nhiều doanh nghiệp EU giảm nhập khẩu và gửi đề nghị các nhà cung cấp Việt Nam giảm giá bán, cũng là một lý do khiến xuất khẩu cá tra Việt Nam sang thị trường EU 3 tháng đầu năm 2015 giảm mạnh. Trong 5 thị trường đơn lẻ xuất khẩu hàng đầu tại EU, trong 3 năm trở lại đây, duy nhất giá trị xuất khẩu sang thị trường Anh tăng trưởng ổn định và khả quan tăng 23% (năm 2012 – 2014). Các thị trường xuất khẩu khác như: Tây Ban Nha giảm 14%; Hà Lan giảm 20,7%; Đức giảm 32%; Italy giảm 23,3%…
Chế biến cá tra xuất khẩu – Ảnh: Ngọc Trinh
Các sản phẩm giá trị gia tăng mới tăng thêm “giá trị cơ hội” cho sản phẩm cá tra tại các siêu thị châu Âu. Hiện nay, các doanh nghiệp tại EU nhập khẩu cá tra fillet đông lạnh từ Việt Nam sau đó tăng giá trị cho sản phẩm bằng cách tẩm, ướp, bao bột, đóng gói theo quy cách, thị hiếu của người châu Âu… Do đó, ngoài việc nhập khẩu trực tiếp từ Việt Nam, một số nước như Đức, Hà Lan, Bỉ tái xuất sản phẩm cá tra sang các nước trong EU. Theo đánh giá của CBI, đến 50% tổng khối lượng nhập khẩu vào EU để tái xuất trong nội khối.
Các chuyên gia dự báo, cho dù giá cá tra trong 3 tháng đầu năm 2015 đã nhích lên mức 1,95 EUR/kg, thấp hơn so với giá nhập khẩu trung bình cá Alaska Polllock fillet đông lạnh, cá tuyết Cod fillet đông lạnh.