Xuất khẩu cá tra Việt Nam đang chuyển dịch dần dần sang Châu Á

Trung Quốc – Hồng Kông

Tính đến hết tháng 3/2018, giá trị XK cá tra sang Trung Quốc – Hồng Kông đạt 101,1 triệu USD, chiếm 23%, tăng 45% so với cùng kỳ năm 2017. Cho đến nay, đây vẫn là thị trường XK lớn nhất của DN cá tra Việt Nam. Dự báo trong năm 2018, XK cá tra sang thị trường này tiếp tục tăng trưởng dương khả quan do nhu cầu NK khá tốt, giá đa dạng theo nhiều phân khúc thị trường và loại sản phẩm.

Tuy nhiên, điều đáng lo ngại khi XK sang thị trường Trung Quốc chính là việc bất ổn về nhu cầu và phương thức thanh toán. Hơn nữa, trong thời gian qua, việc xuất khẩu bằng đường tiểu ngạch đã gây ra một số vấn đề đáng lo ngại. Giá XK bằng đường chính ngạch cao hơn 1 USD/kg so với các sản phẩm tiêu ngạch. Do đó, VASEP đã có văn bản kiến nghị Bộ NN&PTNT nhanh chóng có chương trình kiểm tra các cơ sở gia công, sơ chế cá tra hiện nay để bảo đảm chất lượng cá tra xuất khẩu. Đồng thời, Bộ nghiên cứu chiến lược phát triển dài hạn thị trường Trung Quốc và có các chương trình tiếp thị, truyền thông quảng bá sản phẩm cá tra sang thị trường này.

Mỹ – EU

Hai thị trường truyền thống lớn của cá tra Việt Nam vẫn tiếp tục có nhiều rào cản cho hoạt động XK. Tính đến hết tháng 3/2018, giá trị XK cá tra sang Mỹ đạt gần 75 triệu USD, chiếm 17%, tăng 22,7%; XK sang EU tiếp tục giảm 17,7%, đạt 41 triệu USD.

Hiện nay, cá tra Việt Nam vẫn tiếp tục “cuộc chiến cá thịt trắng” tại hai thị trường lớn là Mỹ và EU. Cá tra của Việt Nam có nhiều điểm tương đồng về độ chắc thịt và mùi vị so với các loài cá thịt trắng khác như cá tuyết (cod), cá lưỡi trâu, cá tuyết (haddock) và cá minh thái. Ngoài ra, với lợi thế chi phí sản xuất thấp hơn nhiều so với các loại cá thịt trắng khác, cá tra Việt Nam đã nhanh chóng trở thành một sản phẩm thay thế có tính cạnh tranh cao ở Mỹ và EU. Chính vì quá “nổi” nên từ những năm 2000 cho tới nay, cá tra Việt Nam gặp rất nhiều khó khăn khi vướng phải rào cản kỹ thuật và thương mại, truyền thông bôi bẩn ở nhiều quốc gia Châu Âu.

ASEAN

3 tháng đầu năm 2018, XK cá tra sang thị trường ASEAN đạt 46,7 triệu USD, tăng 56,5% so với cùng kỳ năm trước. Trong đó, 3 thị trường NK lớn nhất là Thái Lan, Singapore và Philippines tăng trưởng tốt, lần lượt 97,9%; 26,8% và 32,7% so với cùng kỳ năm 2017.

Với kết quả XK trong quý I đầu năm nay sang thị trường ASEAN, các DN XK Việt Nam đang có bước chuyển hướng thành công sang thị trường Châu Á. Dự báo trong năm 2018, ASEAN tiếp tục giữ vị trí thị trường NK lớn thứ 3 của cá tra Việt Nam (sau Trung Quốc và Mỹ).

Nếu trong thời gian tới, hoạt động XK cá tra sang Mỹ gặp phải rào chắn khó khăn hơn về chương trình thanh tra cá da trơn và thuế chống bán phá giá cao, giá trị XK cá tra sang thị trường này thì khả năng cao ASEAN sẽ là thị trường XK thay thế Mỹ trong top 2 thị trường XK chính và lớn nhất của cá tra Việt Nam.

Có thể thấy rằng, trong 3 tháng đầu năm nay, các DN XK cá tra Việt Nam đang rất nỗ lực trong việc xoay chuyển thị trường để thích ứng với những khó khăn từ những thị trường lớn. Cho dù phải khẳng định rằng, Mỹ và EU luôn là hai thị trường không thể đánh mất của các DN XK cá tra Việt Nam. Đây là thị trường định hướng cho ngành cá tra nâng cao chất lượng và giá trị của sản phẩm. Tuy nhiên, việc áp đặt những quy định gay gắt, nghiêm ngặt thậm chí vô lý của cường quốc NK lớn khiến cho nhiều nhà XK cá tra buộc phải rời dần thị trường này để tìm kiếm thị trường thay thế khác.