Xuất khẩu nông sản Việt Nam năm 2024 đạt nhiều kỷ lục mới

Tiếp tục khẳng định trụ đỡ của nền kinh tế

Thứ trưởng Bộ NN&PTNT Phùng Đức Tiến chia sẻ, trong năm qua, ngành NN&PTNT thực hiện Kế hoạch trong điều kiện có những thuận lợi và khó khăn, thách thức đan xen; trong đó, có yếu tố tác động mạnh của biến động thị trường, thời tiết nắng nóng gay gắt, hạn hán, mưa bão tại các địa phương vùng Tây Nguyên, miền Trung, xâm nhập mặn tại các tỉnh, thành phố phía Nam; đặc biệt là cơn bão số 3 (Yagi) đã gây thiệt hại nặng nề cho sản xuất nông nghiệp các tỉnh phía Bắc. 

Tuy nhiên, với sự quan tâm chỉ đạo sát sao, thường xuyên của Đảng, Quốc hội, Chính phủ và Thủ tướng Chính phủ; với tinh thần “Kỷ cương trách nhiệm, chủ động kịp thời, tăng tốc sáng tạo, hiệu quả bền vững”; sự chung sức, đồng lòng, sáng tạo của các cấp, các ngành, địa phương và cộng đồng doanh nghiệp, bà con nông dân… ngành NN&PTNT đã vượt qua khó khăn, thách thức để đẩy mạnh sản xuất phát triển cả về quy mô và trình độ sản xuất. 

Đặc sản tôm khô được nuôi tự nhiên tại rừng ngập mặn huyện Năm Căn, tỉnh Cà Mau. Ảnh: Thùy Khánh

“Nông nghiệp Việt Nam vừa bảo đảm vững chắc an ninh lương thực quốc gia, vừa hội nhập quốc tế mạnh mẽ và sâu rộng; nhiều mặt hàng nông sản thế mạnh, chủ lực tiếp tục được mở rộng thị trường. Xuất khẩu nông sản Việt Nam đã đạt nhiều kỷ lục mới. Nông nghiệp Việt Nam khẳng định vị thế quan trọng, là động lực và trụ đỡ của nền kinh tế nước nhà”, Thứ trưởng Phùng Đức Tiến nhấn mạnh. 

Đánh giá tổng thể, năm 2024, ngành NN&PTNT với quyết tâm cao, nỗ lực lớn, thực hiện đồng bộ, linh hoạt, sáng tạo các giải pháp trước những khó khăn, thách thức từ các “tình huống bất thường” của thực tiễn sản xuất, kinh doanh đã đạt các mục tiêu phát triển. Cụ thể:

Cơ cấu kinh tế ngành, cơ cấu sản xuất nông nghiệp tiếp tục chuyển dịch, điều chỉnh phù hợp, tích hợp đa giá trị, hiệu quả hơn gắn với thị trường, tăng tỷ trọng các tiểu ngành, sản phẩm có lợi thế cạnh tranh và giá trị cao. Sản xuất thủy sản phát triển ổn định nhờ thời tiết thuận lợi cho cả nuôi trồng và khai thác. Tổng sản lượng thủy sản ước đạt 9,6 triệu tấn, tăng 2,4%; trong đó khai thác 3,86 triệu tấn, tăng 0,6% và nuôi trồng 5,75 triệu tấn, tăng 3,7%. Diêm nghiệp, năm 2024, diện tích sản xuất muối ước đạt 10.872 ha, giảm 0,11%; sản lượng khoảng 1.100 nghìn tấn, tăng 23,6%.

Mặc dù thời tiết bất lợi (nắng nóng, hạn mặn,…do Elnino và thiệt hại nặng nề từ cơn Bão số 3 – khoảng 83.746 tỷ đồng), nhưng Bộ NN&PTNT đã quyết liệt, chủ động chỉ đạo đồng bộ các giải pháp từ sớm, từ xa; do đó đã hạn chế được tối đa thiệt hại trên các cây trồng chủ lực. Kịp thời phối hợp với các bộ, ngành và địa phương có liên quan tham mưu, đề xuất với Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ triển khai đồng bộ các nhóm chính sách, giải pháp hỗ trợ, khắc phục hậu quả cơn bão số 3 để nhanh chóng ổn định đời sống người dân, khôi phục sản xuất nông nghiệp.

Chính những điều này, đã tạo ra sự chuyển biến tích cực, thống nhất từ trung ương đến địa phương về chuyển đổi tư duy sang kinh tế nông nghiệp, góp phần nâng cao giá trị gia tăng, chất lượng hàng nông sản. Nổi bật như thiết lập và cấp mã số vùng trồng, cơ sở đóng gói đã đạt được nhiều kết quả tích cực phục vụ nhu cầu của thị trường xuất khẩu. Nhiều mô hình nông nghiệp sinh thái, xanh, hữu cơ có hiệu quả kinh tế được phát triển,…

Từng bước thay đổi từ cách tiếp cận nông nghiệp nâu sang nông nghiệp xanh, tăng cường áp dụng quy trình sản xuất nông nghiệp hữu cơ, các mô hình lúa – tôm, tôm – rừng cho kết quả tốt. Các địa phương quy hoạch vùng sản xuất và hỗ trợ cho một số mô hình sản xuất hữu cơ, trong đó thủy sản có 07 mô hình tại 07 địa phương. Một số mô hình thủy sản tiêu biểu như mô hình chuỗi giá trị nuôi ngao ở Nam Định; mô hình nuôi tôm sinh thái, hữu cơ ở Cà Mau, Bạc Liêu; mô hình trồng rong kết hợp với du lịch tại Khánh Hoà, Quảng Ninh…

Bên cạnh đó, việc phê duyệt, triển khai các Đề án thúc đẩy xuất khẩu NLTS sang các thị trường lớn (Mỹ, Trung Quốc, Nhật Bản, EU) từ năm 2023, kết hợp triển khai các giải pháp mở cửa thị trường mới còn nhiều tiềm năng và đàm phán, ký kết các đơn hàng mới trong năm 2024 đã có hiệu quả. Tổng kim ngạch xuất khẩu NLTS và thặng dư thương mại toàn ngành lập kỷ lục mới, lần lượt đạt 62,5 tỷ USD tăng 18,7% và 18,6 tỷ USD, tăng 53,1%.

Kiến tạo không gian phát triển và động lực tăng trưởng mới

Năm 2025 là năm cuối, tăng tốc, bứt phá về đích thực hiện Kế hoạch phát triển Ngành 5 năm 2021 – 2025 và Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng; là năm thứ tư thực hiện Nghị quyết Trung ương 5 (khóa XIII) về nông nghiệp, nông dân, nông thôn; toàn ngành NN&PTNT sẽ tiếp tục tập trung thực hiện việc chuyển đổi mạnh tư duy từ sản xuất nông nghiệp sang kinh tế nông nghiệp, đẩy mạnh cơ cấu lại ngành theo hướng phát triển nông nghiệp sinh thái, xanh, tuần hoàn gắn với xây dựng nông thôn mới hiện đại, phát triển kinh tế nông thôn và nông dân văn minh.

Năm 2025, toàn ngành nông nghiệp tiếp tục phát triển mạnh thị trường tiêu thụ nông sản trong nước và xuất khẩu. Ảnh: Thùy Khánh

Trong đó, tập trung tháo gỡ khó khăn, vướng mắc, giảm thiểu tác động tiêu cực của dịch bệnh và biến động thị trường, thiên tai… để gia tăng xuất khẩu, tận dụng tốt cơ hội từ các Hiệp định EVFTA, CTPPP cho hàng nông sản Việt Nam. Một số chỉ tiêu chủ yếu được đặt ra như tốc độ tăng trưởng GDP toàn ngành 3,3 – 3,4%;  Tổng kim ngạch xuất khẩu nông lâm thủy sản 64 – 65 tỷ USD; 

Để đạt được những mục tiêu đề ra, toàn ngành Nông nghiệp sẽ tổ chức triển khai các nhiệm vụ và các giải pháp chính. Cụ thể, kiến tạo không gian phát triển và các động lực tăng trưởng mới của ngành. Tiếp tục đẩy mạnh cơ cấu lại ngành, nâng cao năng suất, chất lượng hàng nông sản và hiệu quả sản xuất, kinh doanh; phấn đấu vượt mục tiêu tăng trưởng ở mức cao nhất.

Tiếp tục phát triển mạnh thị trường tiêu thụ nông lâm thủy sản cả trong nước và xuất khẩu. Xây dựng chuỗi giá trị ngành hàng từng loại nông sản, gắn với phát triển hạ tầng logistics nông nghiệp, nông thôn, đảm bảo chuỗi cung ứng thị trường trong nước. Không ngừng đổi mới và phát triển các hình thức tổ chức sản xuất, kinh doanh trong nông nghiệp; các hình thức hợp tác, liên kết sản xuất, tiêu thụ nông sản theo chuỗi giá trị, kết nối hệ thống tiêu thụ toàn cầu. 

Đồng thời, thúc đẩy nghiên cứu, chuyển giao và ứng dụng khoa học công nghệ, đặc biệt là công nghệ cao, công nghệ sạch vào sản xuất; phát triển và nâng cao chất lượng nguồn nhân lực; chủ động hội nhập quốc tế để mở cửa thị trường.

Thùy Khánh