Nhiều “ông lớn” thủy sản chưa đáp ứng quy định truy xuất nguồn gốc

Lỗ hổng

Được hỗ trợ bởi một mạng lưới các nhà đầu tư như Nomura Asset Management và DNB Asset Management, sáng kiến FAIRR hướng mục tiêu giải quyết rủi ro nghiêm trọng do thiếu minh bạch trong chuỗi cung ứng tại bảy công ty thủy sản lớn nhất thế giới gồm Charoen Pokphand Foods, Marubeni Corporation, Maruha Nichiro Corporation, Mitsubishi Corporation, Nissui Corporation, Nomad Foods và Thai Union. 

FAIRR là mạng lưới các nhà đầu tư, quản lý 75 nghìn tỷ USD tài sản, cùng sự đồng hành của WWF-US, Sáng kiến Tài chính Kinh tế Biển Bền vững của UNEP FI, Liên minh Đánh giá Toàn cầu (WBA), và Planet Tracker. Báo cáo sau năm đầu thực hiện cho thấy, mặc dù cả bảy công ty đều thừa nhận rủi ro ngày càng gia tăng về quy định, uy tín và hoạt động do thiếu minh bạch trong chuỗi cung ứng, không công ty nào công bố kế hoạch triển khai hệ thống truy xuất nguồn gốc kỹ thuật số toàn diện và có khả năng tương tác, khiến cổ đông phải đối mặt với những rủi ro này.

Đến nay, chỉ có hai trong số bảy công ty, gồm Charoen Pokphand Foods và Thai Union, đưa ra cam kết truy xuất nguồn gốc mạnh mẽ trên toàn tập đoàn, bao gồm tất cả các sản phẩm hải sản dành cho người và thức ăn chăn nuôi. Năm công ty còn lại chưa có cam kết truy xuất nguồn gốc, hoặc chỉ có cam kết áp dụng cho một số hoạt động và/hoặc loài cụ thể. Những kết quả này sẽ là cơ sở để đo lường tiến độ hằng năm của chương trình hợp tác với nhà đầu tư trong những năm tới.

Mặc dù tỷ lệ hải sản đạt chứng nhận bền vững ngày càng tăng, người tiêu dùng vẫn không thể chắc chắn sản phẩm họ đang sử dụng có nguồn gốc bền vững thực sự. Chuỗi cung ứng thiếu minh bạch đã che giấu nhiều sai phạm liên quan đến một số sản phẩm, như vi phạm nhân quyền, phá hủy môi trường sống, và khai thác quá mức.

Trên toàn cầu, giá trị thương mại của thủy sản vượt thịt bò, thịt lợn và gia cầm cộng lại. Tuy nhiên, sự thiếu minh bạch và khả năng truy xuất nguồn gốc đã tạo điều kiện cho hoạt động đánh bắt bất hợp pháp, không báo cáo và không được quản lý (IUU), chiếm khoảng 20% lượng hải sản khai thác tự nhiên toàn cầu, làm suy yếu tính bền vững của nguồn lợi và gây thiệt hại cho nền kinh tế thế giới 15-36 tỷ USD mỗi năm.

Tuân thủ quy định 

Các cơ quan quản lý đang ngày càng chú ý đến những rủi ro này, khi nhiều luật yêu cầu cải thiện khả năng truy xuất nguồn gốc chuỗi cung ứng có hiệu lực tại các thị trường thủy sản lớn. Ví dụ, Đạo luật Hiện đại hóa An toàn Thực phẩm (FSMA) ở Mỹ và Đạo luật Phân phối Sản phẩm Thủy sản ở Nhật Bản nhấn mạnh sự cần thiết của các chuỗi cung ứng có thể truy xuất được, giúp các công ty chứng minh tính an toàn, bền vững và hợp pháp của sản phẩm.

Minh bạch thông tin cũng sẽ hỗ trợ cho các báo cáo theo Chỉ thị Báo cáo Bền vững Doanh nghiệp EU (CSRD) trong tương lai, cũng như các khuôn khổ tự nguyện, bao gồm Sáng kiến Báo cáo Tài chính Liên quan đến Thiên nhiên (TNFD). Khả năng truy xuất nguồn gốc đã trở thành yếu tố không thể thiếu đối với các doanh nghiệp trong chuỗi giá trị thủy sản toàn cầu.

Trong năm đầu tiên, cam kết giữa FAIRR và doanh nghiệp đã thiết lập một loạt yêu cầu truy xuất nguồn gốc nhằm giúp giám sát và quản lý rủi ro, đồng thời mở ra cơ hội bền vững. Các yêu cầu bao gồm: • Đưa ra cam kết có thời hạn để triển khai hệ thống truy xuất nguồn gốc toàn chuỗi bao phủ tất cả các hoạt động; • Thể hiện tham vọng đủ lớn về phạm vi, độ sâu và quy mô của hệ thống truy xuất nguồn gốc, phù hợp với các tiêu chuẩn thực hành hàng đầu như Global Dialogue on Seafood Traceability (GDST); • Công khai cách thức thực hiện cam kết, bao gồm báo cáo tiến độ định kỳ.

Giai đoạn đầu của sáng kiến truy xuất nguồn gốc thủy sản đã cho thấy sức hút đối với các doanh nghiệp. Khi sáng kiến chuyển sang giai đoạn hai vào năm 2025 – và mở rộng để thu hút thêm các nhà đầu tư tham gia – FAIRR, các đối tác và nhà đầu tư tham gia sẽ tiếp tục làm việc với các công ty, đồng thời tăng cường hỗ trợ kỹ thuật để thúc đẩy tiến bộ rõ rệt hướng tới truy xuất nguồn gốc chuỗi cung ứng vững mạnh.

Sofia Condes, Giám đốc liên lạc nhà đầu tư của FAIRR, cho biết trong thông cáo báo chí: “Khi các quy định chặt chẽ hơn và nhu cầu của người tiêu dùng về trách nhiệm minh bạch tăng lên, các công ty không triển khai hệ thống truy xuất nguồn gốc mạnh mẽ sẽ đối mặt với rủi ro lớn. Nếu không có những hệ thống này, họ khó đáp ứng quy định và khả năng sinh lời lâu dài còn bị đe dọa. Các nhà đầu tư nhận ra rằng truy xuất nguồn gốc không chỉ là yêu cầu quy định, mà là một yếu tố chiến lược quan trọng để bảo vệ niềm tin của người tiêu dùng và lợi nhuận bền vững.”

Dai Yamawaki, Giám đốc danh mục đầu tư cấp cao tại Nomura Asset Management, cho biết: “Qua các cuộc đối thoại, các công ty dường như nhận thức được nhu cầu cải thiện truy xuất nguồn gốc, nhưng chỉ nhận thức thôi là chưa đủ: chúng tôi mong muốn các kế hoạch chủ động hướng tới việc cải thiện truy xuất nguồn gốc và công khai kết quả.”

Dũng Nguyên

Theo Thefishsite