FIP Vũng Tàu: Điểm sáng ấn tượng, mở ra hướng đi mới

Liên kết đa chiều trong chuỗi thủy sản

Thời gian qua, với sự hỗ trợ của Cục Thủy sản, Kiểm ngư, Sở Nông nghiệp và Môi trường, Chi cục Thủy sản và Kiểm ngư khu vực 3 cùng các bên liên quan, Dự án FIP Vũng Tàu đã đạt được nhiều kết quả đáng khích lệ.

Chương trình FIP toàn cầu và tổ chức MarinTrust ghi nhận, đây là một trong những dự án có tiến độ và kết quả tốt. Dù năm 2025 có nhiều biến động về kinh tế, xã hội, FIP Vũng Tàu vẫn đạt được nhiều thành công quan trọng. Nhiều doanh nghiệp tham gia dự án đã đạt được các chứng nhận quốc tế danh giá.

Cụ thể, Công ty TNHH C.P. Việt Nam – Chi nhánh kinh doanh thủy sản tại Vĩnh Long vừa được cấp chứng nhận ASC Feed Standard do tổ chức Bureau Veritas cấp, công nhận hệ thống sản xuất thức ăn tôm theo mô hình Mass Balance đạt chuẩn ASC. Chứng nhận có hiệu lực đến năm 2028, mở ra cơ hội tăng cường xuất khẩu và khẳng định uy tín trên thị trường toàn cầu.

Tương tự, Chi nhánh Thuận Đạo của Công ty TNHH Nutreco International (Vietnam) cũng được chứng nhận ASC Feed Standard cho các dòng sản phẩm như tôm, cá tra, cá rô phi, cá biển nhiệt đới, cá nước ngọt và các loài cá đặc hữu khác. Doanh nghiệp này hiện áp dụng mô hình sản xuất cân bằng khối lượng (Mass Balance), đảm bảo truy xuất nguồn gốc và kiểm soát chất lượng đầu vào nghiêm ngặt.

Một dấu ấn khác là việc Công ty TNHH Phúc Lộc Vũng Tàu – đơn vị sản xuất nguyên liệu thủy sản tại Phú Mỹ (TP.HCM) chính thức được chấp thuận tham gia Chương trình MarinTrust Improver Programme (MarinTrust IP). Đây là minh chứng cho việc nguyên liệu từ nghề lưới kéo TP.HCM đã đáp ứng tiêu chí minh bạch, bền vững và có thể tách biệt với sản phẩm chưa được chứng nhận – điều kiện then chốt để bước vào chuỗi cung ứng toàn cầu.

Dự án FIP (Fishery Improvement Project) là sáng kiến toàn cầu nhằm cải thiện nghề cá theo hướng bền vững, giảm thiểu tác động môi trường và nâng cao giá trị sản phẩm trong chuỗi cung ứng. Tại Việt Nam, mô hình này đặc biệt phù hợp với ngành khai thác lưới kéo – vốn đang chịu áp lực từ yêu cầu chống khai thác IUU và hội nhập thị trường quốc tế.

Tại khu vực Bà Rịa – Vũng Tàu nay là TP.HCM, Dự án cải thiện nghề lưới kéo do Hội Thủy sản tỉnh khởi xướng từ năm 2015 và chính thức triển khai từ năm 2020. Với sự đồng hành của các doanh nghiệp trong nước và tổ chức quốc tế, dự án không chỉ giúp nâng cao nhận thức, thay đổi hành vi của ngư dân mà còn từng bước chuẩn hóa quy trình sản xuất, hướng tới phát triển nghề cá có trách nhiệm và bền vững theo chuẩn mực toàn cầu.

Điểm đặc biệt của dự án là sự liên kết chặt chẽ giữa các bên – từ Hội nghề nghiệp, ngư dân, doanh nghiệp chế biến đến các tổ chức đánh giá, tư vấn quốc tế. Đây là mô hình hợp tác công – tư điển hình được triển khai bài bản, dựa trên tiêu chuẩn của tổ chức MarinTrust và các hệ thống chứng nhận như ASC (Aquaculture Stewardship Council), vốn là “tấm hộ chiếu xanh” để thủy sản Việt Nam bước vào những thị trường cao cấp như châu Âu, Hoa Kỳ.

Nâng tầm nghề cá

Mới đây, Chi hội bột cá, dầu cá Bà Rịa – Vũng Tàu (nay là TP.HCM) đã phối hợp với Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn TP.HCM, tổ chức FIP nghề lưới kéo Vũng Tàu và SGS Việt Nam tổ chức chương trình tập huấn tiêu chuẩn MarinTrust và thực hành IUU cho các doanh nghiệp, hội viên.

Theo báo cáo của Hội Thủy sản Bà Rịa – Vũng Tàu (nay là TP.HCM), sau 4 năm thực hiện, dự án cải thiện nghề lưới kéo đã đạt nhiều kết quả tích cực. Số lượng tàu cá ghi chép nhật ký khai thác tăng rõ rệt, tình trạng đánh bắt sai quy định được cải thiện, công tác giám sát cộng đồng được tăng cường. Đặc biệt, các doanh nghiệp tham gia dự án không chỉ cải thiện thực hành sản xuất mà còn góp phần nâng cao giá trị thương mại của sản phẩm khi đáp ứng được yêu cầu khắt khe từ thị trường nhập khẩu.

Ông Nguyễn Thành Lộc, Chủ tịch Hội Thủy sản Bà Rịa – Vũng Tàu, kiêm Chi hội trưởng Chi hội bột cá, dầu cá Bà Rịa – Vũng Tàu (nay là TP.HCM) cho biết, nhiều doanh nghiệp đã tham gia dự án FIP từ năm 2016. Tuy nhiên, để đáp ứng nhu cầu hội nhập quốc tế ngày càng sâu rộng và tham gia bảo vệ môi trường biển, Hội Thủy sản và các chi hội đang tăng cường tập huấn để hội viên lấy các chứng chỉ quốc tế cao hơn như MarinTrust, MSC…

Hiện khu vực 3 TP.HCM có 4.802 tàu cá và hơn 300 doanh nghiệp, cơ sở chế biến thủy sản với sản lượng thành phẩm trên 250.000 tấn/năm. Trong đó có 53 doanh nghiệp đáp ứng tiêu chuẩn chất lượng đủ điều kiện xuất khẩu sang các thị trường khó tính.

Mô hình FIP Vũng Tàu không chỉ là bước đi chiến lược giúp thủy sản Việt Nam thích ứng với yêu cầu thị trường, mà còn thể hiện cam kết của ngành khai thác trong bảo vệ nguồn lợi và phát triển bền vững. Với sự tham gia ngày càng sâu rộng của doanh nghiệp, ngư dân và tổ chức quốc tế, đây sẽ là hướng đi then chốt giúp thủy sản Việt Nam khẳng định vị thế trên bản đồ xuất khẩu toàn cầu.

Thùy Khánh