Áp lực thuế 20% từ Mỹ: Cơ hội trong thách thức của thủy sản Việt Nam

Theo Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu Thủy sản Việt Nam (VASEP), việc Mỹ áp thuế 20% sẽ gây sức ép lớn lên các doanh nghiệp xuất khẩu thủy sản về chi phí đầu vào, khả năng thương lượng giá bán và tiến độ giao hàng. Tuy nhiên, với năng lực chế biến được đầu tư bài bản và xu hướng chuyển dịch từ xuất khẩu thô sang chế biến sâu, Việt Nam vẫn có nhiều dư địa để điều chỉnh chiến lược và thích ứng nhanh chóng.

Đặc biệt, thủy sản Việt Nam vẫn giữ lợi thế ở một số mặt hàng, ví dụ như cá thịt trắng. Việt Nam hiện là nhà cung cấp cá thịt trắng lớn thứ hai vào Mỹ, chủ yếu là cá tra. Theo số liệu của Hải quan Việt Nam, xuất khẩu cá tra sang Mỹ trong 6 tháng đầu năm 2025 đã đạt 175 triệu USD, tăng 10% so với cùng kỳ. Đáng chú ý, các sản phẩm cá tra chế biến sâu (mã HS16) đạt 26 triệu USD, tăng tới 48%, cho thấy nhiều doanh nghiệp đã chủ động gom hàng trước thời điểm áp thuế. VASEP cũng nhận định trong bối cảnh các đối thủ như Brazil có thể mất lợi thế cạnh tranh, nhiều nhà nhập khẩu Mỹ đang tìm kiếm các đối tác thay thế có chuỗi cung ổn định, chất lượng đảm bảo và năng lực đáp ứng nhanh, và Việt Nam là một trong những lựa chọn hàng đầu.

Các doanh nghiệp dệt may cũng có chung nhận định rằng, mức thuế 20% tuy ảnh hưởng đến chi phí và giá thành, nhưng gánh nặng này sẽ được san sẻ giữa nhà cung cấp nguyên liệu, nhà sản xuất và người tiêu dùng Mỹ. Thực tế, nhiều doanh nghiệp đã đàm phán các mức chia sẻ thuế quan với khách hàng. Trong bối cảnh này, các doanh nghiệp đã chủ động tìm kiếm và hướng sang các thị trường tiềm năng khác như Australia, Nhật Bản, Trung Quốc, đồng thời tập trung vào các phân khúc khách hàng có giá trị gia tăng cao để duy trì đơn hàng. Ông Lương Văn Thư, Tổng Giám đốc Tổng công ty May Đáp Cầu, cũng cho rằng Việt Nam vẫn có lợi thế nhất định so với các đối thủ như Myanmar (thuế 40%) hay Campuchia (thuế 19%).

Tuy nhiên, các doanh nghiệp vẫn phải đối mặt với nhiều khó khăn. Một số doanh nghiệp dệt may cho biết các đơn hàng mới từ Mỹ diễn ra rất chậm, thậm chí có trường hợp ngưng hẳn do khách hàng cần đánh giá lại tình hình. Nhiều đối tác đã cắt giảm số lượng đơn hàng hoặc đàm phán với mức giá giảm sâu. Đối với ngành thủy sản, VASEP cho rằng các doanh nghiệp cần tính toán kỹ lưỡng về tỷ suất lợi nhuận, chi phí logistics và điều kiện hợp đồng khi xuất khẩu sang Mỹ.

Trước những thách thức mới, VASEP khuyến nghị các doanh nghiệp cần đa dạng hóa thị trường xuất khẩu, mở rộng hệ thống phân phối tại châu Âu, Trung Đông hoặc Mỹ Latinh. Đây là chiến lược dài hạn cần được ưu tiên trong bối cảnh rủi ro địa chính trị và bảo hộ thương mại ngày càng gia tăng. Bên cạnh đó, việc nâng cao năng suất lao động, tự chủ về nguyên phụ liệu, giảm tỷ trọng xuất xứ từ Trung Quốc và phát triển các sản phẩm chế biến sâu có giá trị gia tăng cao là những giải pháp then chốt để duy trì lợi thế cạnh tranh. Các doanh nghiệp cũng cần chủ động tận dụng thời gian để đàm phán với các đối tác về giá trước thời hạn chính thức áp thuế.

Tuệ Lâm