Mỹ: Xét nghiệm qPCR nhanh giúp phát hiện dịch bệnh sớm trên ngao

Các nhà khoa học tại Phòng thí nghiệm Chẩn đoán Thủy sản (ADL), thuộc Trung tâm Phát triển Kinh tế và Môi trường (CEED), Đại học Roger Williams (RWU), Mỹ, vừa ra mắt một phương pháp xét nghiệm qPCR (phản ứng chuỗi polymerase định lượng) mới, có thể phát hiện sớm bệnh hemocytic neoplasia – một dạng ung thư máu ở ngao vỏ cứng (Mercenaria mercenaria), loài nhuyễn thể hai mảnh vỏ quan trọng trong ngành nuôi trồng thủy sản, còn được biết đến với tên gọi quahog.

Hemocytic neoplasia là bệnh truyền nhiễm có biểu hiện giống ung thư, tấn công vào dịch thể (hemolymph) ở ngao, gây tỷ lệ chết cao trước khi ngao đạt kích cỡ thương phẩm. Bệnh thường gặp ở cả ngao vỏ mềm và ngao vỏ cứng tại khu vực New England, nhưng không gây hại cho sức khỏe con người.

Tại bang Rhode Island, ngao vỏ cứng là loài nhuyễn thể có giá trị kinh tế chỉ sau hàu. Dù chưa thống kê được đầy đủ thiệt hại do bệnh gây ra tại bang này, một số vùng ven biển bang Massachusetts lân cận đã ghi nhận sự suy giảm nghiêm trọng quần thể ngao tự nhiên.

Ông Michael Torselli – kỹ thuật viên nghiên cứu tại ADL, cho biết: “Việc phát hiện bệnh sớm sẽ giúp người nuôi có thể đưa ra quyết định kịp thời, như thu hoạch sớm hoặc điều chỉnh kế hoạch quản lý đàn nuôi. Đây sẽ là một bước ngoặt quan trọng trong công tác phòng bệnh cho nhuyễn thể.”

Trước đây, việc chẩn đoán bệnh hemocytic neoplasia dựa vào mô bệnh học mất tới 6 tuần để có kết quả và buộc phải tiêu hủy vật mẫu. Phương pháp này không phù hợp cho giám sát quy mô lớn hoặc can thiệp sớm.

Phương pháp mới sử dụng kỹ thuật qPCR xét nghiệm dịch thể từ ngao sống, cho kết quả chỉ sau khoảng hai tuần, độ nhạy cao, chi phí thấp và đặc biệt không làm chết vật nuôi. “Chúng tôi hy vọng công nghệ này sẽ được người nuôi tích cực ứng dụng để kiểm soát dịch bệnh, từ đó giảm thiểu thiệt hại và tăng hiệu quả sản xuất” – ông Torselli chia sẻ thêm.

Bà Abigail Scro – quản lý phòng thí nghiệm và nghiên cứu phân tử tại ADL nhấn mạnh: “Khi ngao nhiễm bệnh, chúng sẽ nhanh chóng suy kiệt. Nhờ xét nghiệm này, nếu phát hiện sớm ở các cá thể đã đạt kích thước thương phẩm, người nuôi có thể nhanh chóng đưa ra quyết định thu hoạch để giảm lỗ.”

Hiện nguyên nhân gây bệnh hemocytic neoplasia vẫn chưa được xác định rõ, nhưng nhóm nghiên cứu tại RWU tin rằng phương pháp qPCR này sẽ hỗ trợ đắc lực cho quá trình theo dõi lâu dài, cung cấp dữ liệu quan trọng để tìm hiểu cơ chế lây truyền và phát triển của bệnh.

“Chúng tôi đang hướng đến việc cung cấp dịch vụ xét nghiệm này như một công cụ chẩn đoán thường quy tại phòng thí nghiệm ADL. Đồng thời, mục tiêu dài hạn là được Cơ quan Kiểm dịch và bảo vệ thực vật (USDA-APHIS) công nhận, từ đó xây dựng một hệ thống cảnh báo sớm và hiệu quả cho toàn ngành nuôi nhuyễn thể.” – bà Scro cho biết.

Phát triển thành công xét nghiệm qPCR không chỉ mang lại lợi ích thiết thực cho người nuôi ngao, mà còn mở ra triển vọng ứng dụng rộng rãi trong công tác bảo tồn, quản lý dịch bệnh và nghiên cứu khoa học trong lĩnh vực nuôi trồng thủy sản.

Vũ Đức

Theo GlobalSeafood