Protein lúa mạch Giải pháp thức ăn thủy sản bền vững

Áp lực tìm nguồn đạm thay thế

Ngành nuôi trồng thủy sản toàn cầu đang đứng trước bài toán kép: vừa phải đáp ứng nhu cầu ngày càng tăng về sản lượng, vừa phải giảm áp lực lên nguồn tài nguyên và môi trường. Trong nhiều thập kỷ, bột cá là nguồn protein chính trong khẩu phần thủy sản. Tuy nhiên, hạn chế về nguồn cung, giá thành cao và tác động đến khai thác biển đã thúc đẩy ngành công nghiệp thức ăn tìm kiếm giải pháp thay thế.

Protein thực vật, đặc biệt là đạm đậu nành cô đặc (SPC) và gluten ngô (CGM) đang được sử dụng phổ biến. Song, hai nguồn này cũng bộc lộ nhiều hạn chế: SPC đắt đỏ, có rủi ro về kháng dinh dưỡng, trong khi CGM thiếu hụt lysine và methionine, làm giảm cân bằng axit amin trong khẩu phần.

Trong bối cảnh đó, đạm cô đặc từ lúa mạch (BPC) đang nổi lên như một lựa chọn thay thế mới, vừa có tính bền vững cao, vừa được chứng minh hiệu quả dinh dưỡng trên nhiều loài cá nuôi chủ lực. Hiện, các thị trường nhập khẩu lớn như EU, Bắc Mỹ và Nhật Bản đều siết chặt quy định về phát thải và tính bền vững trong chuỗi cung ứng khiến nhu cầu về nguyên liệu xanh như BPC gia tăng.

Khả năng tiêu hóa

BPC được sản xuất tại nhà máy tinh chế sinh học tuần hoàn lớn nhất châu Âu, nơi toàn bộ dòng nguyên liệu được tận dụng tối đa, gần như không phát sinh chất thải. Điều này giúp BPC không chỉ là một nguồn protein chất lượng cao, mà còn là một nguyên liệu có dấu chân môi trường thấp, phù hợp với xu hướng kinh tế tuần hoàn và cam kết giảm phát thải của ngành nuôi trồng thủy sản châu Âu.

BPC chứa khoảng 63% protein thô, mức cao so với nhiều nguồn protein thực vật khác. Hàm lượng axit amin cân đối, giàu lysine và methionine, giúp BPC có thể thay thế một phần hoặc thậm chí toàn bộ các nguồn protein truyền thống. Đây chính là nền tảng khoa học để BPC được thử nghiệm rộng rãi trên cá hồi vân, cá tráp và cá chẽm Âu – ba đối tượng nuôi biển chủ lực của Địa Trung Hải.

Một loạt thử nghiệm đã đánh giá hệ số tiêu hóa biểu kiến (ADC) của BPC trên ba loài cá cho thấy khả năng tiêu hóa protein ổn định, tiêu hóa lypid đạt trên 93% trong khi tiêu hóa phospho ở cá hồi vân trên mức 50%, vượt trội so với SPC và CGM nhờ hoạt tính phytase tự nhiên, giúp giải phóng phospho hữu dụng cho cá. Ngoài ra, tiêu hóa axit amin đạt mức cao, nhất là lysine và methionine. Kết quả này khẳng định BPC không chỉ giàu protein mà còn dễ hấp thu, khắc phục nhiều hạn chế vốn có của SPC và CGM.

Hiệu quả tăng trưởng

Trong thử nghiệm 14 tuần trên cá hồi vân, khẩu phần thay thế 50% (BPC50) và 100% (BPC100) nguồn SPC+CGM bằng BPC cho thấy: Cá ăn ngon, không giảm lượng ăn và ốc độ tăng trưởng và FCR ổn định. Nhóm BPC50 đạt hiệu quả giữ lại protein và lipid cao hơn, đồng thời giảm thải phospho. Điều này chứng minh BPC có thể tham gia linh hoạt vào công thức, vừa tối ưu chi phí, vừa hướng tới tính bền vững sinh thái.

Tương tự cá hồi vân, cá tráp được cho ăn khẩu phần BPC50 và BPC100 đều duy trì tốc độ tăng trưởng, FCR và hiệu quả sử dụng protein. Đáng chú ý, khả năng tiêu hóa phospho ở cá tráp cũng được cải thiện, góp phần giảm ô nhiễm nước.

Thử nghiệm trên cá chẽm Âu xác nhận hồ sơ tiêu hóa khả quan của BPC với ADC protein 92,2%, lipid 94,1% và năng lượng 87,7%. Ngay cả ở mức bổ sung 30%, cá vẫn duy trì lượng ăn và tăng trưởng bình thường.

Theo các chuyên gia dinh dưỡng, so với SPC, BPC ít rủi ro về yếu tố kháng dinh dưỡng, đồng thời có lợi thế giá thành khi sản xuất quy mô lớn trong mô hình biorefinery. Ngoài ra, BPC giàu lysine và methionine hơn CGM, giúp cân bằng công thức dễ dàng hơn. Tuy nhiên, BPC không thể thay thế hoàn toàn bột cá, nhưng có thể giảm phụ thuộc đáng kể mà vẫn duy trì hiệu quả tăng trưởng, đồng thời thân thiện hơn với môi trường. Với tính linh hoạt, hiệu quả dinh dưỡng và lợi thế môi trường, BPC có tiềm năng trở thành nguyên liệu chiến lược trong ngành công nghiệp thức ăn thủy sản toàn cầu trong thập kỷ tới.

Vũ Đức
Theo GlobalSeafood