Cá tra Việt Nam tăng tốc xuất khẩu

Tăng – giảm trái chiều tại các thị trường trọng điểm

Ngành hàng cá tra Việt Nam ghi nhận diễn biến tích cực trong tháng 10/2025 khi kim ngạch xuất khẩu đạt 217 triệu USD, tăng 8% so với cùng kỳ năm trước. Tính chung 10 tháng đầu năm, giá trị xuất khẩu cá tra vượt 1,8 tỷ USD, tăng 9%, cho thấy ngành hàng này đã phục hồi đáng kể sau thời gian dài trầm lắng.

Trung Quốc và Hồng Kông duy trì vai trò thị trường chủ lực với mức tăng gần 20% trong tháng 10, lấy lại đà tăng trưởng sau tháng 9 bị chững. Đây tiếp tục là điểm tựa quan trọng của ngành cá tra khi nhiều thị trường khác vẫn biến động.

Xuất khẩu cá tra lấy lại đà tăng trưởng sau thời gian dài ảm đạm.

Ngược lại, xuất khẩu sang Hoa Kỳ giảm sâu gần 20%, khi chỉ đạt 29 triệu USD. Mặc dù một số doanh nghiệp được hưởng mức thuế chống bán phá giá bằng 0 theo POR20, nhưng việc áp thuế đối ứng 20% khiến sản phẩm cá tra Việt Nam chịu sức ép cạnh tranh lớn. Người tiêu dùng nước này có xu hướng chuyển sang các loại cá thịt trắng khác khi giá cá tra tăng lên do chi phí thuế. Triển vọng thị trường Hoa Kỳ trong thời gian tới phụ thuộc nhiều vào tồn kho, sức tiêu thụ dịp lễ và kết quả các kỳ rà soát thuế tiếp theo.

Tại Anh, xuất khẩu tiếp tục giảm sâu do sức mua suy yếu bởi lạm phát kéo dài. Tháng 10/2025, giá trị xuất khẩu cá tra Việt Nam sang Anh chỉ đạt 4 triệu USD, giảm 33% so với cùng kỳ. Theo đánh giá, xu hướng tiêu dùng tại thị trường này đã thay đổi khi người dân cắt giảm chi tiêu cho thực phẩm nhập khẩu, điều này nhiều khả năng còn kéo dài sang năm 2026.

Thị trường Brazil ghi nhận mức tăng nhẹ 1% (đạt 15 triệu USD) sau giai đoạn giảm mạnh, song sự phục hồi này chưa đủ tạo thành xu hướng ổn định vì sức mua vẫn phụ thuộc nhiều vào biến động kinh tế nội địa.

Trong khi các thị trường khác có nhiều biến động, CPTPP nổi lên như động lực tăng trưởng mạnh nhất. Khối CPTPP tiếp tục là điểm sáng của ngành cá tra khi 10 tháng đầu năm đạt mức tăng 36% (với hơn 300 triệu USD) và chiếm tỷ trọng đáng kể trong tổng kim ngạch toàn ngành. Nhu cầu tại các thị trường như Mexico, Malaysia hay Nhật Bản đều tăng ở các mức độ khác nhau. Sự đồng đều này cho thấy doanh nghiệp Việt Nam đã thích ứng tốt với yêu cầu tiêu chuẩn của CPTPP và tận dụng hiệu quả các ưu đãi thuế quan.

Tại EU, 10 tháng đầu năm, xuất khẩu sang thị trường này tăng nhẹ nhưng nội khối lại phân hóa rõ rệt. Hà Lan và Đức giảm nhập khẩu do tồn kho lớn và sức mua yếu, trong khi Tây Ban Nha tăng trưởng hơn 20% nhờ nhu cầu cao đối với sản phẩm đông lạnh giá vừa phải. Chính vì thế, để duy trì đà tăng trưởng, doanh nghiệp cần có chiến lược linh hoạt cho từng quốc gia thành viên. Ngoài ra, việc EU đẩy mạnh tiêu chuẩn môi trường, phát thải và nuôi trồng bền vững tiếp tục tạo áp lực nhưng cũng mở ra cơ hội cho dòng sản phẩm chế biến sâu và sản phẩm có chứng nhận xanh.

Chú trọng sản phẩm chế biến sâu

Theo số liệu của Cục Hải quan, trong 10 tháng đầu năm 2025, xuất khẩu sản phẩm fillet cá tra đông lạnh đạt gần 1,5 tỷ USD, tăng 11% so với cùng kỳ năm 2024. Sản phẩm cá tra đông lạnh, khô, nguyên con (trừ mã HS0304) đạt 315 triệu USD, tăng nhẹ 0,1%.

Đáng chú ý, nhóm sản phẩm cá tra chế biến đạt 44 triệu USD, tăng gần 20%, phản ánh xu hướng tiêu dùng thực phẩm tiện lợi ngày càng phổ biến. Đây là phân khúc có biên lợi nhuận cao hơn, giúp doanh nghiệp giảm rủi ro phụ thuộc vào giá nguyên liệu và cải thiện khả năng cạnh tranh, đặc biệt tại các thị trường có yêu cầu cao như EU và Trung Đông.

Theo dự báo của VASEP, trong quý cuối năm và sang năm 2026, tăng trưởng của ngành cá tra phụ thuộc vào khả năng phục hồi nhu cầu tại các thị trường lớn và diễn biến thương mại toàn cầu. Thị trường Trung Đông có nhu cầu lớn với sản phẩm đạt chứng nhận Halal và đang mở cửa mạnh hơn cho thủy sản Việt Nam. Trong khi đó, CPTPP tiếp tục mang lại lợi thế về thuế quan và nhu cầu ổn định ở phân khúc cá thịt trắng.

Thị trường EU chỉ kỳ vọng duy trì mức tăng trưởng vừa phải, tập trung vào sản phẩm chế biến giá trị cao và thân thiện môi trường, nhưng Hoa Kỳ tiếp tục là thị trường nhiều biến động khi thuế đối ứng vẫn là rào cản lớn nhất.

Trong bối cảnh đó, doanh nghiệp xuất khẩu cá tra cần chú trọng nâng cao chất lượng, phát triển mạnh sản phẩm chế biến sâu, mở rộng thị trường có ưu đãi thuế quan và tăng cường tuân thủ các tiêu chuẩn xanh, an toàn thực phẩm và truy xuất nguồn gốc. Đây sẽ là yếu tố quyết định để ngành cá tra Việt Nam duy trì đà tăng trưởng bền vững trong năm 2026.

Bảo Hân