Kết quả nghiên cứu phát triển thức ăn thủy sản

Nghiên cứu phát triển thức ăn thủy sản

Đây là những nghiên cứu về dinh dưỡng cho một số đối tượng nuôi chủ lực; làm cơ sở xây dựng các bộ công thức thức ăn phù hợp với điều kiện của Việt Nam, góp phần nâng cao tốc độ tăng trưởng, cải thiện hệ số chuyển hóa thức ăn và chất lượng sản phẩm.

Nghiên cứu hoàn thiện công nghệ sản xuất thức ăn công nghiệp chất lượng cao cho một số đối tượng thủy sản nuôi xuất khẩu (tôm, cá). Đề tài đã làm rõ đặc điểm và nhu cầu dinh dưỡng của tôm sú, cá bớp, cá mú, cá tra…; từ đó xây dựng bộ công thức thức ăn chuyên biệt. Công nghệ và dây chuyền thiết bị được chuyển giao cho các cơ sở tại Nam Định, Bình Thuận, Nghệ An và nhiều địa phương khác.

Nghiên cứu sản xuất thức ăn chất lượng cao đã góp phần nâng cao hiệu quả nuôi cá tra

Hoàn thiện công nghệ sản xuất thức ăn công nghiệp cho cá tra, tôm sú và tôm càng xanh. Sản phẩm thức ăn từ nghiên cứu đã được ứng dụng trong các nhà máy, thương mại hóa, góp phần nâng cao tính chủ động nguồn thức ăn nội địa. 

Nghiên cứu sản xuất thức ăn chất lượng cao nâng cao hiệu quả nuôi và chất lượng fillet cá tra. Thiết lập được bộ công thức thức ăn đáp ứng nhu cầu dinh dưỡng ở các giai đoạn phát triển, đồng thời nâng cao hàm lượng HUFA trong cơ thịt cá tra, cải thiện chất lượng fillet. Kết quả đã bàn giao cho Công ty CP Vĩnh Hoàn, phối hợp với Công ty TNHH Pilmico Việt Nam để sản xuất thức ăn thử nghiệm và đối chứng.

Nghiên cứu công nghệ và thiết kế dây chuyền sản xuất thức ăn tôm, cá. Kết quả đã chuyển giao công nghệ và thiết bị sản xuất thức ăn tôm quy mô công nghiệp với công suất 500–10.000 kg/ca tại 10 tỉnh, thành. Phát triển mô hình cụm nông hộ sử dụng nguyên liệu địa phương, công suất 200–400 kg/ngày, giúp giảm chi phí thức ăn, nâng cao hiệu quả cho người nuôi, đặc biệt ở các tỉnh phía Nam.

Nghiên cứu thức ăn hỗn hợp cho cá kiểng (cá La hán, chép Nhật, chép Koi), tạo ra các sản phẩm thử nghiệm rất tốt, đang sẵn sàng thương mại hóa.

Tận dụng phụ phẩm và phát triển nguyên liệu – phụ gia giá trị gia tăng

Nhiều công trình hướng đến việc tận dụng phụ phẩm (da cá tra, phụ phẩm cá, bã đậu nành, bã men bia, vỏ – đầu tôm…) để sản xuất nguồn đạm, lipid, peptide sinh học, collagen, β-glucan và các hoạt chất chức năng bổ sung cho thức ăn thủy sản. Hướng tiếp cận này phù hợp xu thế kinh tế tuần hoàn, giảm chất thải và ô nhiễm môi trường trong chuỗi giá trị thủy sản. Việc nghiên cứu về chế phẩm sinh học, enzyme và các phụ gia chức năng cũng có bước phát triển rõ nét, góp phần nâng cao khả năng tiêu hóa thức ăn, tăng cường miễn dịch, kích kháng bệnh cho vật nuôi. 

Nổi bật là các “Nghiên cứu ứng dụng công nghệ enzyme tận dụng nguồn phụ phẩm tạo ra các sản phẩm giá trị giá tăng và nguồn nguyên liệu mới” với 6 kết quả sau: 

“Nghiên cứu công nghệ sản xuất bột peptide sinh học có hoạt tính liên kết canxi cao từ phụ phẩm chế biến cá tra để làm thực phẩm”. Nghiên cứu này đã làm chủ công nghệ enzyme để tạo các sản phẩm collagen và peptide sinh học, mở rộng danh mục sản phẩm giá trị gia tăng từ phụ phẩm cá tra cho cả lĩnh vực thức ăn và thực phẩm. 

“Nghiên cứu sử dụng bã đậu nành từ công nghiệp chế biến sữa làm nguyên liệu để sản xuất thức ăn nuôi cá tra và cá rô phi” đã chứng minh khả năng tái sử dụng phụ phẩm nông nghiệp làm nguyên liệu thức ăn, góp phần giảm chi phí và giảm phụ thuộc nguồn đậu nành nhập khẩu. 

“Nâng cao sản phẩm giá trị gia tăng từ phụ phẩm cá tra” đã hoàn thiện quy trình sản xuất bột cá tra chất lượng cao từ phụ phẩm nhà máy chế biến và xây dựng được mô hình dự đoán áp dụng trong nhà máy. 

“Nghiên cứu công nghệ sản xuất β-glucan kích thước phân tử lượng lớn bổ sung trong thức ăn nuôi trồng thủy sản” đã phát triển quy trình thu nhận β-glucan bằng enzyme từ bã men bia – một phụ phẩm của nhà máy bia. Quy trình đã được bảo hộ Bằng giải pháp hữu ích năm 2021, khẳng định giá trị khoa học và thực tiễn.

Nghiên cứu sử dụng khô đậu nành lên men, Lactobacillus plantarum xử lý nhiệt, chiết xuất hạt bơ giàu polyphenol, cũng như quy trình thu nhận chế phẩm chứa astaxanthin và protein từ vỏ, đầu tôm để bổ sung vào thức ăn tôm thẻ và cá Koi đã mở rộng nguồn phụ gia chức năng và gia tăng giá trị phụ phẩm tôm.

“Sản xuất thử nghiệm chế phẩm đa enzyme làm thức ăn bổ sung nuôi cá tra” đã khẳng định hiệu quả tăng khả năng tiêu hóa, giảm hệ số thức ăn (FCR) và chứng minh năng lực chuyển giao ứng dụng vào sản xuất.

Tiếp theo là nghiên cứu “Hoạt chất sinh học tăng cường sức khỏe vật nuôi”. Nghiên cứu “Chất kích kháng và tăng cường sức khỏe vật nuôi” đã chứng minh hiệu ứng kháng bệnh và tăng trưởng của oligochitosan và oligoβ-glucan cắt mạch bằng chiếu xạ trên cá tra, cả ở quy mô phòng thí nghiệm và quy mô ao nuôi. “Nghiên cứu tổng hợp và ứng dụng nano selen bằng phương pháp chiếu xạ để làm thành phần bổ sung trong thức ăn nuôi tôm thẻ” cho thấy tiềm năng ứng dụng công nghệ nano, công nghệ chiếu xạ trong tăng cường miễn dịch và phòng bệnh cho tôm thẻ.

Định hướng nghiên cứu thời gian tới

Phát triển thức ăn theo hướng nuôi trồng bền vững, thân thiện với môi trường: Tối ưu hóa công thức thức ăn cho các đối tượng chủ lực trên cơ sở chủ động các nguồn nguyên liệu thức ăn. Tăng sử dụng nguyên liệu thay thế các nguồn nguyên liệu protein nhập khẩu, phù hợp điều kiện Việt Nam. Tận dụng tối đa phụ phẩm nông – công nghiệp trong nước, phát triển thức ăn theo từng giai đoạn sinh trưởng, đáp ứng chính xác nhu cầu dinh dưỡng, góp phần giảm hệ số thức ăn, giảm chi phí và giảm phát thải. Đặc biệt, tập trung vào chất lượng sản phẩm trước yêu cầu và xu thế ngày càng cao của thị trường.

Tăng cường nghiên cứu phụ gia chức năng, chế phẩm sinh học và công nghệ mới. Mở rộng các nghiên cứu về thức ăn bổ sung cho vật nuôi như các enzyme tiêu hóa, probiotic, prebiotic, postbiotic, … nhằm tạo ra chế phẩm an toàn, hiệu quả, nâng cao sức khỏe đường ruột, miễn dịch và khả năng kháng bệnh cho vật nuôi. Phát triển các phụ gia thức ăn là các hoạt chất nguồn gốc tự nhiên (polyphenol thực vật, carotenoid từ phụ phẩm tôm, tảo,..) làm chất chống oxy hóa, kích thích tăng trưởng, nâng cao chất lượng thịt và màu sắc sản phẩm.

Chú trọng hợp tác, liên kết với các tổ chức, cá nhân trong nước và quốc tế để thực hiện các nghiên cứu, dịch vụ chuyển giao công nghệ trong lĩnh vực dinh dưỡng và công nghệ sản xuất thức ăn nuôi thuỷ sản; chế biến và bảo quản sau thu hoạch thủy sản.

Sáu Nghệ