Nâng cao hiệu quả sử dụng thức ăn trong nuôi tôm

Thức ăn đảm bảo chất lượng

Thức ăn nhiều bụi, độ kết dính kém hoặc viên thức ăn quá cứng, chất lượng kém, tôm ăn khó tiêu hóa làm hao phí, thất thoát ra ngoài môi trường cũng làm hệ số chuyển đổi thức ăn (FCR) tăng lên, giảm hiệu quả kinh tế.

Vì vậy, cần lựa chọn thức ăn có chất lượng giúp tôm tiêu hóa tốt và đạt hiệu quả cao, thức ăn cần đạt được những tiêu chí sau: Đồng đều về kích thước, hình dạng và màu sắc, ít bụi, bề ngoài mịn, có mùi thơm hấp dẫn, không rã trong nước sau 2 giờ, không chứa tạp chất, nấm mốc, ẩm ướt,… thức ăn phải thu hút tôm bắt mồi.

Đồng thời, để đảm bảo dinh dưỡng cho tôm, người nuôi cần lựa chọn thức ăn cân đối các nhóm chất như protein, lipid, carbohydrate cùng vitamin và khoáng chất, phù hợp với từng giai đoạn phát triển.

Cần chọn thời điểm cho ăn thích hợp. Ảnh: TB

Chiến lược cho ăn hợp lý

Để cho tôm ăn hợp lý, cần điều chỉnh tần suất và loại thức ăn theo từng giai đoạn, quan sát tình trạng tôm để điều chỉnh lượng thức ăn cho phù hợp, và bổ sung men vi sinh để tăng cường sức khỏe. Tôm nhỏ ăn 4 – 5 bữa/ngày với thức ăn dạng bột hoặc hạt nhỏ, khi tôm lớn hơn thì giảm còn 2 – 3 bữa/ngày, tránh cho ăn quá nhiều gây ô nhiễm ao.

Không nên cho ăn quá muộn vì càng về chiều hay tối thì ôxy càng giảm dẫn đến tình trạng thiếu ôxy làm tôm tiêu hóa thức ăn không hiệu quả. Vì vậy, cần chọn thời điểm cho ăn thích hợp, lúc hàm lượng ôxy hòa tan cao.

Giảm lượng thức ăn khi tôm lột vỏ, trời nóng, mưa to hoặc khi hàm lượng ôxy hòa tan thấp. Nếu tôm ăn quá nhanh và khỏe, đó có thể là dấu hiệu bệnh, nên giảm lượng thức ăn để tránh dư thừa.

Sử dụng sàng ăn để kiểm soát lượng thức ăn còn dư sau mỗi lần cho ăn và điều chỉnh cho phù hợp.

Bổ sung thêm vitamin và khoáng chất vào khẩu phần ăn khi cần thiết để tăng cường sức đề kháng cho tôm.

Ngoài ra cũng cần định kỳ xi phông ao để gom bỏ chất thải của tôm, thức ăn dừ thừa ở đáy ao để ổn định nước ao. Sử dụng thiết bị sục khí trong khu vực cho ăn để cung cấp ôxy hòa tan liên tục và ổn định, giúp duy trì sự thèm ăn tôm từ đó cải thiện khả năng tiêu hóa thức ăn. Bên cạnh đó, các hộ có đủ điều kiện nên lắp đặt hệ thống máy cho ăn tự động.

Thường xuyên quan sát chất thải xi phông ra xem có thức ăn dư thừa hay không để điều chỉnh lượng thức ăn cho phù hợp. Ngoài ra có thể quan sát đường ruột tôm để điều chỉnh thức ăn.

Bổ sung dinh dưỡng

Đường ruột tôm là cơ quan quan trọng nhất cho việc tiêu hóa, hấp thu dinh dưỡng và chuyển hóa thức ăn thành thịt tôm. Do đó, người nuôi cần theo dõi và quan sát đường ruột của tôm, ngoài ra cũng nên bổ sung định kỳ các chế phẩm men tiêu hóa, men vi sinh (như Bacillus, Lactobacillus, Saccharomyces) và các sản phẩm chứa enzyme để giúp tôm tiêu hóa thức ăn tốt hơn, hấp thụ dinh dưỡng hiệu quả và giảm các bệnh đường ruột.

Bên cạnh đó, định kỳ bổ sung Vitamin C để giúp tăng sức đề kháng, loại bỏ các vi khuẩn gây hại, giúp tôm bắt mồi mạnh và  chuyển đổi thức ăn cao làm giảm FCR, tạo lợi nhuận cho người nuôi. Men tiêu hóa hay vitamin nên trộn vào trước 60 – 90 phút trước khi cho tôm ăn để chúng được bám chặt vào viên thức ăn và tôm được hấp thu tối đa.

Quản lý tốt môi trường

Nước là môi trường sống của tôm, nếu môi trường nước bị thay đổi thì sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến chức năng sinh lý, khả năng bắt mồi của tôm, làm giảm khả năng tiêu thụ thức ăn, ảnh hưởng đến sự chuyển hóa thức ăn dẫn đến tăng FCR.

Yếu tố quan trọng nhất trong quản lý môi trường nước nuôi đó là giữ cho hàm lượng ôxy hòa tan đáp ứng nhu cầu của tôm. Đối với tôm, nhu cầu ôxy cần cao hơn 4 mg/lít. Ôxy hòa tan trong ao thấp ảnh hưởng đến quá trình hô hấp, tôm hố hấp kém, cung cấp ôxy không đủ cho quá trình tiêu hóa thức ăn dẫn để tiêu hóa kém làm FCR tăng.

Bên cạnh đó, nếu ao quá bẩn, tôm có thể bị đóng rong, chậm lớn,… Ao bẩn, vi khuẩn phát triển ảnh hưởng hệ tiêu hóa của tôm dẫn đến tôm bệnh, ăn kém, bỏ ăn, chết hàng loạt.

Ngoài ra, nhiệt độ là một trong những yếu tố môi trường tác động nhiều đến đời sống của tôm, gắn liền với hoạt động sinh lý, sinh thái và nhu cầu dinh dưỡng của tôm. Nhiệt độ thích hợp cho tôm nằm trong khoảng 28 – 30⁰C, khi nhiệt độ giảm đi khoảng 2⁰C thì nên giảm 30 – 50% lượng thức ăn hàng ngày và tùy theo khả năng bắt mồi của tôm mà điều chỉnh lượng thức ăn sau khi nhiệt độ nước ổn định.

Bên cạnh đó, còn rất nhiều nguyên nhân khác của môi trường tác động trực tiếp đến tôm. Vì vậy người nuôi phải quản lý môi trường nước thật tốt. Cùng với đó, định kỳ bổ sung vi sinh để xử lý đáy ao, phân hủy thức ăn dư thừa, phân tôm,… giúp môi trường luôn ổn định phù hợp cho tôm.

Thái Thuận