Bất cập tại các chợ tôm giống

Nhiều tồn tại

Việc chưa kiểm soát chặt chẽ nguồn tôm giống khiến “thật giả lẫn lộn” là một nguyên nhân gây dịch bệnh, tôm chậm lớn… dẫn đến thiệt hại cho người nuôi, ảnh hưởng cả doanh nghiệp sản xuất chân chính. Người nuôi không thể phân biệt được đâu là giống tốt, vì thế nhiều người nhắm mắt mua theo kiểu “hên xui”. Bên cạnh đó, là vấn đề thiếu kinh phí đầu tư xây dựng các trạm kiểm soát và phục vụ hoạt động của các tổ kiểm tra/kiểm soát; người vận chuyển/bán tôm cố tình né các trạm kiểm soát/kiểm dịch. Cùng đó, các tổ/đội tuần tra kiểm soát hoạt động chưa thường xuyên.

Chất lượng tôm giống tại các chợ bị buông lỏng – Ảnh: Diệu Lữ

Tại khu vực các tỉnh phía Nam hiện có 3 chợ bán tôm, gồm: Bạc Liêu, Cà Mau, Kiên Giang. Đối tượng khách hàng thường là những người nuôi chưa lên kế hoạch cụ thể, đến chợ, lựa chọn tôm giống hợp lý thì mua. Trong khi, môi trường ở chợ, tôm dễ bị lây nhiễm chéo các dịch bệnh. Cùng đó, thời gian chờ đợi ở chợ có thể ảnh hưởng đến sức khỏe tôm nuôi, vì đặc thù của bảo quản tôm giống trong nhiệt độ 18 – 240C. Như vậy, rất khó đảm bảo nguồn tôm giống có chất lượng.

Mặt khác, do nắm bắt tâm lý một số người dân ham rẻ, nên nhiều thương lái chuyên thu gom tôm giống kém chất lượng để mang bán ở chợ. Vào những ngày chợ ế, giá tôm giống mua rất rẻ, thậm chí chỉ bằng 1/3 giá so ngoài thị trường. Không chỉ người nuôi tìm đến chợ mà nhiều thương lái cũng lấy tôm tại đây về vèo lại và bán ra thị trường.

Mặc dù các chợ tôm giống đều gần trạm kiểm dịch, tuy nhiên phần lớn các trạm lại thiếu trang thiết bị hỗ trợ, việc kiểm tra tôm giống thường chỉ được tiến hành bằng phương pháp cảm quan hoặc thông qua kính hiển vi. Do vậy, khó có thể đánh giá chính xác được chất lượng tôm giống.

Chợ tôm giống Tắc Vân nằm ngay trong sân của Trạm Kiểm dịch động vật thủy sản Cây Trâm, tỉnh Cà Mau. Toàn bộ giống nhập tỉnh về bán tại chợ đều được kiểm soát bởi Trạm này. Tuy nhiên, lượng tôm giống nhập về đây không ổn định, tùy thuộc vào từng con nước, thông thường vào con nước lớn giống về nhiều hơn, trung bình khoảng 8 – 10 triệu tôm PL15/ngày; Hoạt động mua bán diễn ra vào khoảng 1 – 4 giờ sáng. Chính vì số lượng tôm giống nhập về không ổn định khiến hoạt động kiểm soát chất lượng tôm giống cũng khó triển khai.

Tại chợ tôm giống tự phát ở ấp 7, xã Đông Thái, huyện An Biên, tỉnh Kiên Giang, công tác kiểm dịch tôm giống được Chi cục Chăn nuôi Thú y tỉnh thực hiện từ tháng 1 – 6 (trong khung lịch mùa vụ thả nuôi của tỉnh), các tháng còn lại kiểm tra đột xuất để giám sát chất lượng tôm giống.

Giải pháp

Theo ông Nguyễn Bá Sơn, Vụ Nuôi trồng thủy sản, để kiểm soát chất lượng tôm giống được tốt cần đầu tư xây dựng các trạm kiểm soát/kiểm dịch; tăng cường các tổ/đội liên ngành tuần tra dọc tuyến quốc lộ tại khu vực chợ tự phát đang hoạt động; nâng cao trách nhiệm cán bộ chuyên môn thực hiện thanh/kiểm tra; bố trí kế hoạch kinh phí hoạt động tuần tra kiểm soát; 

Đại diện UBND tỉnh Kiên Giang cho biết, để hoạt động quản lý chất lượng tôm giống có hiệu quả, UBND tỉnh đã đồng ý cho xây dựng chợ tôm giống tập trung và trạm kiểm dịch tại đây, với diện tích trên 4.000 m2, kinh phí thực hiện là 7 tỷ đồng, bắt đầu triển khai dự án vào tháng 10/2016.

Đối với 3 chợ tôm giống, Bộ NN&PTNT sẽ ban hành văn bản gửi UBND tỉnh, Sở NN&PTNT các tỉnh đề nghị tăng cường công tác quản lý chất lượng, kiểm dịch tôm giống tại các chợ tôm này. Chất lượng giống là một trong những yếu tố quan trọng quyết định thành công của vụ tôm, điều đó đã được thể hiện qua thực tế sản xuất của người dân. Vì vậy, để giảm thiểu những bất cập tồn tại ở chợ tôm, ngoài nỗ lực của các ngành chức năng, quan trọng nhất là thay đổi nhận thức của người nuôi, để họ chủ động lựa chọn những con giống tốt nhất cho ao tôm.