Nông nghiệp – Phát huy vai trò “bệ đỡ” của nền kinh tế

Điểm sáng trong bức tranh xuất khẩu

Những năm qua, đặc biệt là trong giai đoạn nền kinh tế phải chịu nhiều tác động tiêu cực của dịch COVID-19 thì ngành nông nghiệp đã phát huy tốt vai trò của mình. Nông nghiệp là một điểm sáng, giúp ổn định nền kinh tế.

Rõ ràng, xuất khẩu nhóm ngành nông, lâm, thủy sản trở thành “gam màu sáng” trong xuất khẩu chung của cả nước trong 5 tháng năm 2022 và chiếm 8,55% tổng kim ngạch. Trong đó nổi bật là xuất khẩu thủy sản, gạo, sắn và các sản phẩm từ sắn.

Đồ họa: TSVN, số liệu: VASEP

Xuất khẩu thủy sản Việt Nam vẫn đang duy trì đà tăng trưởng tốt từ những tháng cuối năm 2021 cho đến nay. Theo VASEP, tính lũy kế 5 tháng đầu năm 2022, xuất khẩu thủy sản của cả nước mang về kim ngạch trên 4,6 tỷ USD, tăng 42% so cùng kỳ năm 2021. Sau khi đạt kỷ lục trên 1,1 tỷ USD trong tháng 4/2022 với mức tăng trưởng trên 50%, bước sang tháng 5/2022, xuất khẩu thủy sản không duy trì được mức tăng trưởng nóng, nhưng vẫn chạm mốc 1 tỷ USD, cao hơn 27% so cùng kỳ năm trước. Theo ý kiến của giới phân tích, xuất khẩu thủy sản vẫn sẽ tiếp tục tăng tốt trong thời gian tới. Cũng theo VASEP, trong tháng 5, xuất khẩu tôm đạt 416 triệu USD, tăng 19%, sau khi tăng nóng 47% trong tháng 4. Tính đến hết tháng 5, xuất khẩu tôm ước đạt 1,8 tỷ USD, tăng 38% và chiếm 38,93% tổng kim ngạch xuất khẩu thủy sản. Xuất khẩu tôm vẫn giữ vững được đà tăng trưởng trong 5 tháng đầu năm nay nhờ nhu cầu thị trường cao và giá xuất khẩu tốt.

Kết quả tích cực nói trên của  ngành thủy sản được hỗ trợ bởi nhiều yếu tố. Thứ nhất, đơn giá xuất khẩu thủy sản tăng. Đặc biệt, trong quý I/2022, đơn giá xuất khẩu thủy sản bình quân tăng 10,27%, con số khá cao so tốc độ tăng tương ứng của nhiều mặt hàng khác. Thứ hai, lượng xuất khẩu tăng cao nhờ sản lượng thủy sản tăng. 5 tháng đầu năm 2022, sản lượng thủy sản đạt trên 3,3 triệu tấn, tăng 2,3% so cùng kỳ năm 2021, do nuôi trồng đạt kết quả tích cực (đạt trên 1,7 triệu tấn, tăng 5,5%). Thứ ba, cơ cấu xuất khẩu có sự chuyển dịch tích cực, xuất khẩu các mặt hàng có giá trị cao (như tôm) tăng trưởng mạnh. Thứ tư, thị trường xuất khẩu được mở rộng. Thủy sản Việt Nam hiện có mặt ở hàng trăm thị trường trên thế giới, trong đó có nhiều thị trường lớn như: Mỹ, Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc, Canada, Australia, Thái Lan… Đặc biệt, các thị trường tham gia ký kết FTA với Việt Nam còn có rất nhiều dư địa để đẩy mạnh xuất khẩu.

Để nông nghiệp cất cánh

Bộ trưởng Bộ NN&PTNT Lê Minh Hoan cho biết, trong bối cảnh dịch COVID-19 diễn biến phức tạp thì ngành nông nghiệp nước ta vẫn giữ vai trò “trụ đỡ” của nền kinh tế, đảm bảo lương thực, thực phẩm, an sinh xã hội. Tuy nhiên, ngành nông nghiệp cũng đang đối mặt thách thức lớn từ nội tại tới khách quan, như biến đổi khí hậu, biến động thị trường và biến đổi xu hướng tiêu dùng của thế giới. Do đó, tới đây, nền nông nghiệp Việt Nam sẽ phát triển theo hướng nông nghiệp xanh, nông nghiệp sinh thái bằng việc áp dụng đồng bộ các quy trình, công nghệ; sử dụng hợp lý, tiết kiệm vật tư đầu vào cho sản xuất nông nghiệp, sử dụng hiệu quả các nguồn tài nguyên thiên nhiên, không gây ảnh hưởng tới môi trường, sức khỏe con người. Theo Bộ trưởng Hoan, hiện nay, nền nông nghiệp đang đứng trước “3 biến”: Biến đổi khí hậu nhưng chúng ta không thể làm chủ được mà chỉ thích ứng được phần nào; biến động thị trường thì chúng ta phải đưa ra tình huống để thích ứng và giải quyết; biến chuyển xu thế tiêu dùng trên thế giới theo xu hướng người dân không chỉ ăn no mà còn tiêu dùng xanh, sạch, đủ chất dinh dưỡng, không bị tác động của biến đổi khí hậu và môi trường. Vì vậy, cần nâng cao năng lực của doanh nghiệp, người sản xuất, thậm chí là nâng cao năng lực quản lý của bộ chuyên ngành, cơ quan.

Còn theo ông Nguyễn Hồng Diên, Bộ trưởng Bộ Công thương, từ một nền nông nghiệp truyền thống chuyển sang tư duy nông nghiệp hàng hóa và chuyển sang tư duy kinh tế nông nghiệp đòi hỏi nỗ lực lớn. Mặc dù, thời gian qua đã có những nỗ lực nhưng vẫn còn không ít những lực cản khi mà sản xuất nông nghiệp vẫn nhỏ lẻ, manh mún, chất lượng chưa đạt yêu cầu thị trường. Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên khẳng định, nông sản nước ta hoàn toàn có thể trở thành hàng hóa và hoàn toàn có thể bán ra thị trường thế giới. Đồng thời khẳng định Việt Nam bây giờ là thành viên của 17 FTA với hơn 65 quốc gia, vùng lãnh thổ nên thị trường rất rộng mở. Hơn nữa, thời gian qua, sản phẩm nông sản Việt Nam đã vào được thị trường rất khó tính như Mỹ, EU, Nhật Bản, các nước phát triển. Điều đó chứng tỏ những sản phẩm xuất khẩu là những sản phẩm đạt được tiêu chuẩn của thị trường.

Thời gian vừa qua, dưới sự chỉ đạo Chính phủ, Bộ Công thương và Bộ NN&PTNT đã phối hợp rất tốt để chuyển từ nền nông nghiệp truyền thống sang nền nông nghiệp hàng hóa. Đó là vấn đề khuyến cáo các địa phương quy hoạch vùng trồng, vùng nuôi và tổ chức lại sản xuất theo yêu cầu của thị trường. Đồng thời, đã phối hợp trên cơ sở các FTA đã ký đàm phán để đưa các sản phẩm nông nghiệp vào thị trường nước ngoài. Bộ Công thương cũng đã phối hợp với các bộ, ngành, các địa phương có liên quan để thuận lợi hóa các thủ tục, giúp doanh nghiệp phát huy thế mạnh, tận dụng được thời cơ thị trường.

Diệu An