(TSVN) – Cá chuối hoa được ưa chuộng bởi thịt chắc, thơm và mềm, giàu giá trị dinh dưỡng. Nhờ đó, giá bán trên thị trường của cá chuối hoa tương đối ổn định.
Cá chuối hoa có thân dài, tròn, về phía đuôi dẹp bên. Đầu dài nhọn. Mắt lớn ở hai bên đầu. Miệng rất lớn. Trên hai hàm, xương lá mía và xương khẩu cái đều có nhiều răng. Lưỡi nhọn dài. Vây lưng không có tia gai, gốc rất dài, khởi điểm ở trước khởi điểm vây bụng. Vây ngực, vây đuôi tròn, vây bụng bé và ở mặt bụng. Cá có màu xám nâu, xen kẽ với các vạch chấm đen có các vân chấm đen. Dọc thân có hai hàng chấm đen. Gốc vây lưng cũng có một hàng chấm đen lớn. Ở đầu có một vạch đen gãy khúc chạy từ dưới ổ mắt đến gốc vây ngực. Trên các vây lưng, vây hậu môn và vây đuôi có nhiều chấm đen nhỏ xếp thành hàng.
Trên thế giới, cá chuối hoa phân bố ở Trung Quốc, Ấn Độ, Malaysia, Indonesia, Philippines. Ở Việt Nam, cá có mặt hầu khắp các thủy vực miền núi, đồng bằng và vùng nước lợ nơi có nồng độ muối thấp. Cá thích sống ở vùng nước đục có nhiều rong cỏ, thường nằm phục dưới đáy vùng nước nông có nhiều cỏ. Tính thích nghi với môi trường xung quanh rất mạnh, tại những vùng nước có hàm lượng ôxy thấp cá cũng vẫn sống được. Cá chuối hoa thuộc loại cá dữ. Thức ăn là giáp xác chân chèo và râu ngành; thân dài 3 – 8 cm ăn côn trùng, cá con và tôm con; thân dài trên 8 cm ăn cá con. Cá chuối hoa 1 – 2 tuổi bắt đầu đẻ trứng, mùa vụ sinh sản từ tháng 4 – 8, tập trung vào tháng 4 – 5. Cá thường đẻ vào sáng sớm sau những trận mưa rào một hai ngày nơi yên tĩnh có nhiều thực vật thủy sinh. Ở nhiệt độ 20 – 350C sau 3 ngày trứng nở thành cá bột, khoảng 3 ngày sau cá tiêu hết noãn hoàng và bắt đầu ăn được thức ăn tự nhiên bên ngoài.
Cá chuối hoa là loài cá có chất lượng thịt được xếp vào hàng thơm ngon nhất trong các loài cá nước ngọt. Đây là loài cá xương, có giá trị kinh tế và giá trị bảo tồn cao. Cá có triển vọng là đối tượng xuất khẩu và được nuôi phổ biến ở các tỉnh phía Bắc cho tới Thanh Hóa (Nguyễn Thái Tự, 1983). Giống cá khỏe, rất dễ nuôi, phát triển nhanh, tỷ lệ sống cao, cá 1 năm tuổi đạt 0,5 kg. Mặc dù đây là loại cá dữ thiên về ăn động vật tuy nhiên trong điều kiện nuôi cá có thể ăn thức ăn chế biến và thức ăn công nghiệp. Cá giống có kích cỡ từ 100 – 150 g/con sau thời gian nuôi 5 – 6 tháng cá đạt trọng lượng từ 0,8 – 1 kg/con. Cá chuối hoa là loài nằm trong danh mục các loài thủy sinh quý hiếm có nguy cơ tuyệt chủng ở Việt Nam cần được bảo vệ, phục hồi và phát triển. Do đó, từ lâu, các nhà khoa học đã tiến hành nghiên cứu xây dựng kỹ thuật sinh sản cá chuối hoa trong điều kiện nhân tạo, nhằm duy trì nguồn lợi loài cũng như tăng hiệu quả kinh tế cho người nuôi. Đến nay, cá chuối hoa được nuôi ở một số địa phương của nước ta. Điển hình như tại Bắc Giang, không phải tự nhiên hình thức nuôi cá chuối hoa lại được người dân nơi đây lựa chọn. Bởi, đơn giản vì nghề nuôi cá này mang đến nhiều lợi ích cho người nuôi. Trong đó điển hình là anh Võ Đức Hạnh, xã Xuân Phú, huyện Yên Dũng đã thu lời 3 – 4 tỷ đồng/năm. Không chỉ riêng anh Hạnh, hiện tại trên địa bàn tỉnh có rất nhiều hộ chọn nuôi đối tượng này. Đa số các hộ dân đều cải thiện nhanh chóng điều kiện kinh tế của gia đình. Theo đánh giá, cá chuối hoa của các hộ nuôi có chất lượng cao hơn hẳn so với cá chuối hoa nhập từ Trung Quốc. Ước tính trên cùng đơn vị diện tích nuôi thả, cá chuối hoa cho hiệu quả kinh tế cao gấp 2 – 3 lần các loại cá truyền thống.
Còn tại Phú Thọ, từ năm 2020, được sự hỗ trợ tư vấn kỹ thuật của Trạm Khuyến nông huyện Lâm Thao, Chi cục Thủy sản Phú Thọ, gia đình ông Nguyễn Văn Đào, xã Phùng Nguyên đã đầu tư 2 bể bạt với diện tích 50 m2/bể, thả ương nuôi 3.000 con/2 bể cá chuối hoa giống với kích cỡ 50 – 60 con/kg, sử dụng thức ăn tự chế là cá tạp xay trộn cùng với cám công nghiệp (2 phần cá + 1 phần cám). Sau thời gian ương nuôi được 2 tháng cá đạt kích cỡ 5 – 6 con/kg ông thu được 2.650 con (tỷ lệ sống đạt 88%), sau đó ông tiến hành thả cá xuống 2 lồng đặt trong ao với thể tích 24 m3/lồng. Sau thời gian nuôi 6 tháng sử dụng thức ăn tự chế (từ tháng 10/2020 đến tháng 4/2021) cá đạt kích cỡ 0,8 – 1,2 kg/con, sản lượng thu hoạch đạt 1.200 – 1.300 kg/lồng nuôi, với giá bán từ 100.000 – 120.000 đồng/kg, sau khi trừ hết chi phí ông thu lãi 40 triệu đồng/lồng nuôi.
Diệu Châu