Xóm ghe, nỗi niềm mùa sông cạn

Cuối tháng 3, nắng bắt đầu gay gắt. Dòng sông Trà Khúc trơ đáy từng đoạn. Xóm Ghe nằm dọc mé sông phía dưới cầu Trà Khúc 2 vắng tanh. Ông Ngô Tấn Vinh, người trong làng, lắc đầu nói: “Cá tôm ít quá, nên người làng bỏ nghề đi làm nhiều việc khác nhau. Những người còn bám nghề thì ra sông Trà Bồng hoặc đến đầu nguồn sông Cao Lâu (Quảng Nam) thuê ghe đánh bắt cá”.

Cào, nhủi cật lực cả ngày trên sông Trà Bồng nhưng vợ chồng chị Mến cũng chỉ kiếm được khoảng 200 nghìn đồng từ tiền bán hến.

Để mưu sinh nơi sông Trà Bồng hoặc sông Cao Lâu, từ lúc 12 giờ khuya, người làng chuẩn bị lưới trũ, dây sò, đèn pin rồi kéo nhau lên đường. Trên những chiếc xe gắn máy cũ kỹ, từng đôi vợ chồng, anh em chở nhau ra đi. Ông Vinh bảo rằng, từ đây ra sông Cao Lâu mất cả trăm cây số. Xe cà tàng chạy chậm đến nơi thì khoảng 4-5 giờ sáng nên ai cũng mệt nhoài. Nhưng đâu có thời gian để nghỉ, họ phải đi thuê ghe rồi phần ai nấy lo chèo đi đánh bắt. Quần quật trên sông, đến khi mặt trời xuống núi, bà con lại tìm nơi nghỉ chân để ngày mai còn rải thêm vài bận lưới nữa rồi mới trở về. Bà Nguyễn Thị Mến, vợ ông Vinh khoe, mỗi chuyến đi kiếm được khoảng 5 kg cá bống là mừng. Cuộc mưu sinh của vợ chồng ông Vinh cùng nhiều người dân xóm Ghe hơn 3 năm rồi như thế. Bất kể hôm trời trở gió, mưa lạnh hay nắng gắt.

Một nhóm khác chọn sông Trà Bồng làm nơi mưu sinh bằng nghề nhủi hến, một nghề cũng khá nhọc nhằn. Cứ 3 giờ sáng là lên đường, đến nơi, tức tốc ngâm mình dưới nước để nhủi hến, đến 11 giờ trưa, họ lên bờ thu dọn “chiến lợi phẩm”, ăn qua quýt miếng cơm trưa, rồi chở vội “hàng” trở về  để kịp cân cho tư thương bán ở các chợ chiều trong tỉnh. Xòe bàn tay chai sần, bà Nguyễn Thị Quả phân bua: “Cứ lặn hụp dưới sông nên tay chân trầy sướt hết. Mùa hè còn đỡ chứ mùa đông lạnh cóng cả người”. Một ngày hụp lặn trên sông, tính ra mỗi người cào được khoảng từ  50 – 60 kg hến chỉ bán được từ 150 – 200 nghìn đồng.

Sông Trà Khúc từ khi chắn dòng xây dựng đập dâng Thạch Nham nên dòng sông cạn, cá tôm sinh sôi ít, cộng với nhiều nơi (mà trong đó có cả người làng) dùng các phương tiện đánh bắt theo kiểu tận diệt (xung điện) khiến cá tôm “thưa vắng” dần nên cuộc sống của 130 hộ dân xóm Ghe cũng khó khăn theo. Nhiều người nhìn sông cạn, cá tôm thưa vắng mà buồn. Chính vì vậy nên khi nghe Nhà nước khởi công xây dựng đập dâng ngăn sông Trà để đảm bảo nguồn nước trên sông, nhiều hộ hy vọng có đập, môi sinh sẽ tốt trở lại, cá tôm sẽ có điều kiện sinh sôi. Nhưng rồi chờ mãi đập dâng mà chưa thấy nên những dân chài nơi đây chỉ còn cách khuya đến là cùng nhau lên đường ra Quảng Nam hoặc ra sông Trà Bồng đánh bắt thủy sản.