(TSVN) – Phụ phẩm cá lên men có thể là một nguồn quan trọng của các hợp chất được quan tâm cho ngành công nghiệp dược phẩm hoặc thực phẩm. Đây là một chiến lược hữu ích để bình ổn chất thải cá, do đó giúp ích về mặt kinh tế và bảo vệ môi trường nuôi lâu dài.
Nhiều sản phẩm phụ đến từ ngành công nghiệp thủy, hải sản chẳng hạn như nội tạng, da, vảy và xương, chiếm tới 30 – 80% trọng lượng cơ thể cá bị loại bỏ dưới dạng phụ phẩm rắn bởi các hoạt động chế biến cá công nghiệp. Tuy nhiên, do thành phần chúng có tiềm năng lớn được sử dụng làm chất bổ sung protein trong thức ăn NTTS. Quản lý phụ phẩm cá đã trở thành một vấn đề toàn cầu từ những năm qua. Các phụ phẩm này là nguồn giàu protein, khoáng chất và vitamin nên có thể sử dụng làm phụ phẩm trong thức ăn chăn nuôi. Chúng cũng được sử dụng để đáp ứng sự thiếu hụt protein ở động vật.
Ảnh: Thần Vương
Những sản phẩm phụ này có thể được sử dụng dưới dạng bột cá, dầu cá, thủy phân protein và cá ủ chua. Sản phẩm thủy phân protein cung cấp lượng nitơ cao và dầu cá cung cấp triglycerid axit béo và phospholipid trong ngành thức ăn chăn nuôi. Chúng cũng được sử dụng để sản xuất thức ăn cho vật nuôi và sản xuất phân bón. Những sản phẩm phụ này được chế biến để làm thức ăn chăn nuôi bằng cách sử dụng các kỹ thuật lên men, công nghệ sinh học và bảo quản sinh học.
Lên men là một kỹ thuật an toàn, thân thiện với môi trường và có lợi nhuận, cho phép thu được nhiều loại hợp chất khác nhau, một số trong số đó là các peptit có hoạt tính sinh học hoặc các hợp chất thơm. Cho đến nay, phương pháp được lựa chọn trong công nghiệp để thu được các peptit là sử dụng axit hoặc bazơ để thúc đẩy quá trình thủy phân protein, chủ yếu vì đây là một quy trình đơn giản và rẻ tiền.
Lên men để thu được peptide hoạt tính sinh học: Peptide hoạt tính sinh học là chuỗi các axit amin từ 2 – 20, có chức năng và lợi ích cụ thể đối với sức khỏe, chẳng hạn như hoạt động hạ huyết áp, chống ung thư hoặc chống ôxy hóa. Các peptide hoạt tính sinh học không hoạt động trong protein ban đầu, nhưng khi được giải phóng bằng quá trình thủy phân, chúng có thể biểu hiện một số chức năng sinh lý. Hoạt động cụ thể này được điều chỉnh bởi trình tự và loại axit amin, cũng như độ dài của chuỗi. Nhiều nghiên cứu cũng cho thấy, quá trình lên men phụ phẩm cá cũng thu được các hợp chất kháng khuẩn và kháng nấm chống lại các vi sinh vật gây bệnh. Ngoài ra, các hợp chất thú vị khác có thể thu được từ quá trình lên men chất thải của cá. Các hợp chất này có thể được sử dụng để thu được các hợp chất cần thiết cho công thức dược phẩm dinh dưỡng.
Các phương pháp công nghệ sinh học như lên men với nuôi cấy vi sinh vật đang trở nên phổ biến hơn để xử lý phụ phẩm. Trong số các vi sinh vật được áp dụng, nấm men cũng được sử dụng làm chất cấy, cùng với vi khuẩn lactic, để lên men phụ phẩm của cá để chuyển hóa nó thành một sản phẩm hữu ích có thể được sử dụng như một thành phần để cân bằng khẩu phần thức ăn của động vật. Nấm men có nhiều hợp chất kích thích miễn dịch khác nhau, bao gồm axit nucleic, beta-glucans và mannan oligosacarit. Các hợp chất này có thể tăng cường sự phát triển của các loài cá khác nhau và do đó có thể được coi là chất tăng cường sức khỏe tuyệt vời cho các loài thủy sản nuôi.
Phụ phẩm cá lên men là một sản phẩm lỏng, thu được từ quá trình hóa lỏng các mô được thực hiện bởi các enzym đã có trong cá và được tăng tốc bởi độ pH axit. Chất độn tự nhiên, chẳng hạn như phụ phẩm nông nghiệp, cũng có thể được thêm vào chất nền. Ví dụ, vỏ cam quýt có thể được sử dụng làm chất độn trong quá trình lên men, đồng thời đóng vai trò quan trọng như một nguồn prebiotic. Trong số các tác dụng có lợi của nó, đã có báo cáo rằng prebiotic có thể nâng cao sức đề kháng của cá đối với mầm bệnh và cải thiện hiệu suất tăng trưởng, sử dụng thức ăn và chuyển hóa lipid, cũng như kích thích phản ứng miễn dịch thông qua điều hòa hệ vi sinh vật đường ruột.
Sản phẩm lên men cuối cùng có ít vi sinh vật gây hư hỏng và giàu vi sinh vật khỏe mạnh, đại diện cho chất nền cuối cùng tốt cho sức khỏe được làm giàu với giá trị gia tăng.
Khả năng ăn phụ phẩm cá lên men của vi sinh vật được bổ sung bằng vỏ chanh đã được xác nhận bởi mức độ protein tăng lên trong suốt quá trình, lên tới 48,55%, khiến những phụ phẩm này trở thành nguyên liệu thô tuyệt vời để sản xuất thức ăn thủy sản thông qua việc bổ sung L. reuteri và S. cerevisiae. Hàm lượng protein và lipid cuối cùng thể hiện mức độ thích hợp như là thành phần thức ăn thủy sản.
>> Xử lý phụ phẩm của cá là một vấn đề chính ở nhiều quốc gia nhưng có thể khắc phục bằng cách sử dụng những sản phẩm không mong muốn này làm thức ăn cho động vật và NTTS. Giá trị của sản phẩm thủy sản có thể được tăng lên ở mức độ thấp hơn bằng cách hình thành thức ăn từ những sản phẩm không mong muốn này (Ferraro et al., 2010).
Hoàng Yến