Hiện nay, nhu cầu giống tôm hùm phục vụ nuôi thương phẩm vào khoảng 80-90 triệu tôm hùm trắng/năm; trong đó nguồn khai thác tự nhiên chỉ đáp ứng được khoảng 10% nhu cầu nuôi tôm hùm bông; còn 90% giống tôm hùm bông và toàn bộ giống tôm hùm xanh phải nhập từ Indonesia, Philippines, Myanmar, Srilanka, và Singapore.
Tại cuộc họp chiều ngày 30/10 về công tác quản lý nhập giống tôm hùm do Thứ trưởng Bộ NN&PTNT Phùng Đức Tiến chủ trì, ông Trần Đình Luân, Cục trưởng Cục Thủy sản cho biết: Nguồn giống tôm hùm cho nuôi thương phẩm của nước ta chủ yếu từ khai thác và nhập khẩu. Hàng năm, khoảng 5 triệu tôm hùm giống được khai thác tự nhiên, tuy nhiên số lượng biến động thất thường và đang có xu hướng giảm mạnh, khó kiểm soát chất lượng. Về nguồn giống tôm hùm nhập khẩu, khảo sát thực tế cho thấy chất lượng đàn tôm không ổn định, tăng trưởng chậm (tỷ lệ hao hụt từ 30-70%). Nguyên nhân do đàn tôm nhập về chưa thích nghi kịp với môi trường Việt Nam hoặc chất lượng giảm do thời gian vận chuyển lâu.
Thứ trưởng Bộ NN&PTNT nhấn mạnh Việt Nam cần mở rộng nuôi biển
Hiện có hơn 10 doanh nghiệp chuyên nhập khẩu giống cung cấp cho các địa phương. Lượng giống này sau khi cách ly sẽ được Chi cục thú ý vùng IV cấp chứng nhận kiểm dịch và phân phối ra thị trường. Một số nước đang có chính sách cấm xuất khẩu tôm hùm giống, nên tôm hùm giống nhập về Việt Nam qua đường tiểu ngạch hoặc nhập lậu, dẫn đến khó khăn trong kiểm dịch và kiểm định chất lượng. Để khắc phục bất cập này, các cơ quan chức năng cần tổ chức đàm phán, tháo gỡ rào cản, vướng mắc trong nhập khẩu tôm hùm giống từ các nước: Indonesia, Philippines, Myanmar, Sri Lanka, Singapore,…
Theo phản ánh của người dân và doanh nghiệp, thời gian gần đây tình trạng vận chuyển, buôn bán trái phép tôm hùm giống từ nước ngoài vào Việt Nam qua đường bộ và đường hàng không diễn ra khá phổ biến, phức tạp tại các sân bay quốc tế (Nội Bài, Tân Sơn Nhất) và qua một số địa phương có chung biên giới với Campuchia. Tôm hùm giống vận chuyển trái phép từ nước ngoài vào Việt Nam gây nguy cơ xâm nhiễm mầm bệnh đốm trắng và bệnh sữa, ảnh hưởng nghiêm trọng đến ngành nuôi tôm Việt Nam.
Ông Trần Đình Luân, Cục trưởng Cục Thủy sản báo cáo kết quả kiểm tra công tác quản lý giống tôm hùm
Liên quan đến công tác kiểm dịch chất lượng tôm hùm giống nhập khẩu, ông Nguyễn Văn Long, Cục trưởng Cục Thú y Long báo cáo: từ tháng 5/2023 liên tiếp phát hiện nhiều lô hàng từ Singapore, Malaysia dương tính với bệnh đốm trắng. Một số đối tượng làm giả chứng nhận kiểm dịch. Khi đó, Cục Thú y đã gửi công văn tới các nước đề nghị kiểm soát chặt hơn nguồn gốc của tôm hùm nhất là việc cấp giấy chứng nhận xuất khẩu.
Ông Nguyễn Văn Long, Cục trưởng Cục Thú y Long trình bày về việc kiểm dịch tôm hùm giống
Về vấn đề xuất khẩu tôm hùm giống sang Trung Quốc, ông Lê Bá Anh, Phó Cục trưởng Cục Chất lượng, Chế biến và Phát triển thị trường cho biết: Hiện có khoảng 50 cơ sở tôm hùm giống của Việt Nam được xuất sang Trung Quốc, chia làm 2 nhóm là tôm hùm xanh và bông. Hiện nay tôm hùm xanh được xuất khẩu bình thường nhưng số lượng giảm so với năm ngoái, nguyên nhân là do phía Trung Quốc muốn đa dạng nguồn nhập. Trong khi đó, tôm hùm bông không xuất sang Trung Quốc. Phía Việt Nam đã làm công văn gửi Tổng cục Hải quan Trung Quốc và Thương vụ Việt Nam tại Trung Quốc, Đại sứ quán Việt Nam tại Trung Quốc đề nghị tìm hiểu thông tin và làm rõ chính sách của Trung Quốc đối với nhập khẩu tôm hùm bông.
Kết luận cuộc họp, Thứ trưởng Bộ NN&PTNT Phùng Đức Tiến nhấn mạnh: Thời gian tới Việt Nam cần mở rộng các đối tượng nuôi, đẩy mạnh rong tảo biển, nuôi ngao, mở rộng nuôi biển, phương thức nuôi, triển khai hội nghị về tôm hùm với báo cáo cụ thể về tình hình phát triển tôm hùm ở Việt Nam. Ngoài ra cũng cần chú trọng đến công tác giống, kiểm dịch chính ngạch, chấn chỉnh công tác thú y, thức ăn dinh dưỡng, phát triển các đề tài nghiên cứu khoa học, không để xảy ra tình trạng được mùa mất giá.
Thùy Khánh