(TSVN) – Đoàn thanh tra của EC dự kiến sẽ có đợt thanh, kiểm tra lần thứ 5 vào cuối quý II/2024, để đánh giá về công tác chống khai thác IUU của Việt Nam. Chính phủ đã yêu cầu các Bộ, ngành và địa phương tập trung triển khai thực hiện các nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm, cấp bách, quyết tâm gỡ cảnh báo “thẻ vàng”.
Tại buổi làm việc của Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Lưu Quang với Bộ NN&PTNT về một số nhiệm vụ, trọng tâm, cấp bách chống khai thác IUU ngày 8/11; Bộ NN&PTNT đã báo cáo về tiến độ sửa đổi, bổ sung một số nội dung của Nghị định 26/2019/NĐ-CP, Nghị định 42/2019/NĐ-CP và Thông tư 23/2019/TT-BNN liên quan đến các vấn đề về: Kiểm soát nguyên liệu thủy sản nhập khẩu qua cảng biển Việt Nam bằng tàu container; quy định xử phạt hành vi vượt ranh giới cho phép trên biển được phát hiện qua hệ thống giám sát tàu cá và giải quyết vấn đề tàu cá “3 không” – không đăng ký, không giấy phép khai thác, không đăng kiểm.
Lực lượng Cảnh sát biển và Bộ đội Biên phòng tuyên truyền IUU cho ngư dân Quảng Ngãi đang trú đậu tại đảo Bạch Long Vĩ (Hải Phòng). Ảnh: CSB
Để nhanh chóng khắc phục tồn tại trong công tác chống khai thác IUU, sớm gỡ bỏ được “thẻ vàng”; Bộ NN&PTNT đã đề xuất các nhóm nhiệm vụ trước mắt cần tập trung như: Ngăn chặn, chấm dứt tàu cá khai thác hải sản bất hợp pháp ở vùng biển nước ngoài; khắc phục tình trạng tàu cá mất kết nối VMS khi đang hoạt động trên biển. Theo đó, lãnh đạo các tỉnh, thành ven biển phải tiếp tục chỉ đạo sát sao, thường xuyên liên tục và đồng bộ các giải pháp thì Việt Nam mới có khả năng gỡ “thẻ vàng”. Các tỉnh/thành có hệ thống kết nối với thiết bị VMS thì phải trực 24/24 để phát hiện sớm tàu vượt ranh giới, mất kết nối. Đặc biệt, là thực hiện các biện pháp mạnh không để tàu cá vi phạm khai thác bất hợp pháp ở vùng biển nước ngoài. Bộ NN&PTNT cũng sẽ khẩn trương đưa vào sử dụng Hệ thống truy xuất nguồn gốc điện tử. Đồng thời, tiếp tục tổ chức các Đoàn công tác kiểm tra, đôn đốc và đề xuất biện pháp xử lý trách nhiệm đối với các tổ chức, cá nhân còn thiếu trách nhiệm tại địa phương.
Phó Thủ tướng Trần Lưu Quang yêu cầu Bộ NN&PTNT tính toán kỹ lưỡng, khẩn trương hoàn thiện, trình cấp có thẩm quyền ban hành các văn bản sửa đổi, bổ sung Nghị định 26/2019/NĐ-CP, Nghị định 42/2019/NĐ-CP và Thông tư 23/2019/TT-BNN. Cùng đó, yêu cầu Chủ tịch UBND các tỉnh, thành có tàu cá/ngư dân vi phạm chỉ đạo rà soát hồ sơ, điều tra, xử phạt dứt điểm 100% các trường hợp vi phạm. Lực lượng chức năng các tỉnh, thành phố ven biển kiên quyết không cho tàu cá xuất bến nếu không tuân thủ quy định về VMS.
Ngày 4/11, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đã ký Công điện gửi tới 8 Bộ trưởng các Bộ và Chủ tịch UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương ven biển về việc tập trung thực hiện các nhiệm vụ, giải pháp cấp bách, trọng tâm chống khai thác IUU. Trong công điện, Thủ tướng đưa ra 10 nhiệm vụ, giải pháp cụ thể, chi tiết về khung pháp lý, cơ chế chính sách; công tác quản lý đội tàu; xác nhận, chứng nhận và truy xuất nguồn gốc thủy sản khai thác, thực thi pháp luật, xử lý vi phạm; thường xuyên thanh tra, kiểm tra và nghiêm túc kiểm điểm trách nhiệm…
Về việc xác nhận, chứng nhận và truy xuất nguồn gốc thủy sản khai thác, Chính phủ yêu cầu: 100% tàu cá có chiều dài từ 15 m trở lên phải được bốc dỡ sản phẩm thủy sản khai thác tại cảng cá (kể cả cảng cá tư nhân, bến cá…), phải được giám sát và truy xuất nguồn gốc (đảm bảo về nhật ký khai thác, dữ liệu VMS, sản lượng và thành phần loài phù hợp với nghề khai thác, đặc biệt lưu ý đối với các trường hợp chuyển tải trên biển, sản lượng đối với loài cá ngừ vây vàng, mắt to, cá cờ kiếm… cần phải theo dõi, kiểm soát chặt chẽ). Phải thực hiện đúng quy định công tác xác nhận, chứng nhận sản phẩm thủy sản khai thác trong nước, nghiêm cấm và xử lý nghiêm các trường hợp hợp thức hóa hồ sơ (nếu đủ căn cứ xử lý hình sự); đặc biệt tập trung vào các loài cá ngừ vây vàng, mắt to, cá cờ kiếm. Phải tổng rà soát các doanh nghiệp xuất khẩu thủy sản sang thị trường EU, nhằm đảm bảo hồ sơ đầy đủ, hợp pháp, xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm (nếu đủ căn cứ xử lý hình sự). Phải hoàn thiện, đưa vào sử dụng Hệ thống truy xuất nguồn gốc điện tử để theo dõi, kiểm soát tính minh bạch, hợp pháp theo quy định công tác xác nhận, chứng nhận nguồn gốc sản phẩm thủy sản khai thác trong nước.
Đồng thời, các cơ quan chức năng tổng kiểm tra, rà soát toàn bộ các tàu cá trên địa bàn đảm bảo nắm chắc thực trạng, xử lý nghiêm, triệt để theo quy định tàu cá “3 không”, tàu cá không đủ điều kiện tham gia khai thác thủy sản; đối với các doanh nghiệp xuất khẩu thủy sản sang thị trường châu Âu đảm bảo hồ sơ đầy đủ, hợp pháp, xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm. Tổ chức làm việc, trực tiếp hướng dẫn từng chủ tàu thủ tục đăng ký, đăng kiểm, cấp giấy phép và cập nhật 100% dữ liệu tàu cá vào Cơ sở dữ liệu nghề cá quốc gia. Cùng với đó là ban hành cơ chế, chính sách chuyển đổi, hỗ trợ sinh kế cho ngư dân tự nguyện không tham gia hoạt động khai thác thủy sản hoặc vận hành tàu cá không còn đủ điều kiện theo quy định.
Thủ tướng Chính phủ phê bình tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu thiếu sâu sát, lơ là chủ quan trong chỉ đạo, tổ chức thực hiện; chuẩn bị nội dung, kế hoạch còn nhiều thiếu sót mà Đoàn thanh tra đã phát hiện tại thời điểm thanh tra. Thủ tướng cũng biểu dương tỉnh Bình Định, đề nghị khen thưởng, động viên, khích lệ tổ chức, cá nhân chuẩn bị nội dung, kết quả làm việc với Đoàn thanh tra của EC cơ bản đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ được giao.
Thủ tướng Chính phủ khẳng định, thực hiện quyết tâm gỡ cảnh báo “thẻ vàng” không phải chỉ để đối phó với EC mà là vì lợi ích của quốc gia, của dân tộc, đảm bảo lợi ích của người dân; phát triển ngành thủy sản bền vững, có trách nhiệm và hội nhập quốc tế; thể hiện trách nhiệm quốc tế của Việt Nam trong thực hiện các cam kết, điều ước quốc tế trong bảo vệ môi trường biển, hệ sinh thái biển bền vững, phát triển bền vững kinh tế biển gắn với đảm bảo an ninh chủ quyền biển đảo của Tổ quốc.
>> Chính phủ đã đồng ý tổ chức cuộc họp theo hình thức trực tuyến với các tỉnh, thành phố liên quan, để thống nhất những nhiệm vụ trọng tâm, cấp bách cần triển khai trong thời gian tới về chống khai thác IUU. Để hội nghị mang lại kết quả thiết thực, Phó Thủ tướng Trần Lưu Quang giao Bộ NN&PTNT phối hợp với Văn phòng Chính phủ chuẩn bị kỹ lưỡng, thấu đáo, chi tiết nội dung hội nghị; để sau hội nghị, phải có danh mục nhiệm vụ cụ thể cho từng Bộ, ngành, địa phương thực hiện; nhằm giúp công tác chống khai thác IUU có chuyển biến thực chất, tất cả hướng đến mục tiêu gỡ được “thẻ vàng” IUU.
Xuân Lan