Nuôi tôm bền vững từ giống

Lý thuyết và thực tiễn đều đã khẳng định, tôm giống tốt quyết định thành công 40%. Nhưng thị trường tôm giống ở ĐBSCL nhiều năm nay khá hỗn loạn. Hầu như không cơ quan nào kiểm soát được tình hình sản xuất và tiêu thụ tôm giống. Ông Võ Văn Long, một người nuôi tôm giỏi ở xã Hiệp Mỹ Đông (Duyên Hải, Trà Vinh) cho biết, đi mua tôm giống bây giờ phải kéo theo nhiều người đến tận cơ sở sản xuất, người này lấy mẫu đem đi kiểm tra thì người khác ở lại canh bể giống. Làm như thế để không bị tráo tôm giống trong bể. “Thường mẫu tôm giống trong 5 bể đem đi xét nghiệm, chỉ 2 – 3 bể đạt yêu cầu, nhưng những bể chúng tôi chê thì rồi cũng được tiêu thụ hết”, ông Long nói.

Vì còn nhiều người nuôi tôm không thể trực tiếp đến cơ sở sản xuất giống mà phải mua qua đại lý. Cũng nuôi tôm ở xã Hiệp Mỹ Đông, ông Trần Hoài Thanh kể: “Các đại lý tôm giống đều khẳng định giống tốt; nhưng mua về thả là phát đủ thứ bệnh đốm trắng, gan vàng. Ba vụ liên tiếp rồi, tin vào đại lý mà tôm chết sạch”.

Trong kinh tế thị trường, tồn tại đại lý là đương nhiên. Hơn thế, ĐBSCL chưa sản xuất đủ nhu cầu tôm giống, còn phải nhập một lượng lớn từ nhiều nơi, nên còn tồn tại nhiều đại lý bán tôm giống nhập ngoài vào. Tỉnh Bạc Liêu có hai doanh nghiệp sản xuất tôm giống khá lớn, đến nay cũng mới đáp ứng được 60 – 70% nhu cầu. Tỉnh Cà Mau có diện tích nuôi tôm lớn nhất nước, ba năm trước đặt kế hoạch phát triển số lượng trại tôm giống lên gấp đôi để đáp ứng 80% nhu cầu; kết quả đến nay không những không tăng mà số trại tôm giống còn giảm.

Giống tôm càng xanh cũng không khá hơn. Huyện Tam Nông của tỉnh Đồng Tháp, ở giữa Đồng Tháp Mười với lợi thế mùa nước nổi nên từng có hàng nghìn ha nuôi tôm càng xanh, nay giảm nhiều vì tôm giống không đảm bảo, dẫn đến thua lỗ. Kỹ sư Nguyễn Sỹ Khánh, Trưởng trạm Thủy sản huyện Tam Nông, cho hay: “Năm 2012, có đến 70% số hộ nuôi tôm càng xanh bị lỗ hoặc hòa vốn. Nguyên nhân là trong tỉnh mới có 26 trại tôm giống, đáp ứng 25 – 30% nhu cầu, còn lại phải nhập có khi tận Trung Quốc”. Đầu tháng 6/2013, tỉnh Đồng Tháp đã đồng ý cho một doanh nghiệp đầu tư xây dựng trại giống tôm càng xanh tương đối lớn tại huyện Tam Nông để đáp ứng nhu cầu, nhưng hiện cũng mới ở giai đoạn “lựa chọn vị trí thích hợp”.

Trong chuyến khảo sát tình hình nuôi tôm ở ĐBSCL đầu năm 2013, Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Thủy sản Nguyễn Huy Điền nói: Cần nghiêm ngặt kiểm tra, kiểm dịch giống, nhất là giống nhập vào địa phương. Đó cũng là mong mỏi của người nuôi tôm đã nhiều năm, để không phập phồng năm ăn năm thua mà có lời ổn định, bền vững. Hy vọng, rồi đây mong ước đó trở thành hiện thực.