Sản xuất nhân tạo hàu tam bội bằng công nghệ tứ bội

Công nghệ này nhằm tạo ra những giống hàu tam bội (3n) bất thụ, có tốc độ phát triển nhanh và kích thước lớn hơn so với con hàu lưỡng bội (2n) ngoài tự nhiên. Tuyến sinh dục của hàu tam bội bị thoái hóa, không phát triển nên không còn khả năng sinh sản, lúc này toàn  bộ năng lượng tập trung cho sự phát triển cơ thể, hàu trở nên mập quanh năm, giúp cho người nuôi hàu có thể bán được sản phẩm cả vào những tháng trái vụ khi con hàu ngoài thiên nhiên đang vào vụ sinh sản.

Để tạo ra đàn hàu tam bội như mong muốn, trước hết phải tạo được đàn hàu bố mẹ tứ bội (4n). Sau đó dùng tinh trùng đơn bội kép của hàu tứ bội này (thay thế tinh trùng đơn bội của hàu lưỡng bội ngoài tự nhiên để thụ tinh) thụ tinh với trứng đơn bội của hàu lưỡng bội bố mẹ ngoài tự nhiên.

Tháng 5/2010, dự án đã tạo được 4.000 con hàu giống tam bội, loài Crassostrea angulata và 120 con hàu giống tam bội loài Crassostrea iredalei; với tỷ lệ tạo hàu tam bội trung bình khoảng 40%. Hầu bố mẹ của hai loài khác là C. rivularis và C. belcheri thành thục chưa tốt nên đã không thu được ấu trùng tam bội trong đợt này. Hiện toàn bộ lượng hàu giống tam bội này, đã được chuyển ra nuôi tại Đầm Nha Phu và Vịnh Văn Phong Nha Trang để tiến hành so sánh tốc độ sinh trưởng, tỷ lệ sống giữa hầu tam bội và lưỡng bội.

Dự án nhập công nghệ sản xuất hàu tam bội giống từ hàu tứ bội bước đầu thành công, thông qua hướng dẫn trực tiếp của chuyên gia và tự thực hành, nhóm kỹ thuật viên đã nắm được kỹ thuật tạo giống hầu tam bội, tứ bội; sử dụng máy Flow Cytometer để phân tích bộ nhiễm sắc thể các loài hầu khác nhau một cách hiệu quả.

Theo nhóm kỹ thuật viên thực hiện dự án, so với con giống hàu tam bội được sản xuất bằng công nghệ xử lý hóa chất và hàu lưỡng bội thiên nhiên thì con giống hàu tam bội bằng công nghệ tứ bội có nhiều điểm nổi trội hơn, như tỷ lệ ấu trùng đạt hàu tam bội cao (100% thay vì 50 – 80%); ấu trùng điểm mắt có kích thước lớn hơn; hàu thương phẩm tam bội có sức đề kháng cao, kích thước lớn hơn, vỏ mỏng thịt nhiều.

Công nghệ hàu tứ bội không những mang lại lợi ích chỉ riêng cho nghề nuôi hàu mà còn tạo “bàn đạp” để chuyển sang nghiên cứu những đối tượng động vật thân mềm có giá trị kinh tế khác ở nước ta, nhằm đẩy nhanh nghề nuôi động vật thân mềm lên một tầm cao mới, đáp ứng được thị hiếu người tiêu dùng trong và ngoài nước.

NGUYỄN THỊ MAI

(Trung tâm Khuyến nông Quốc gia)