Bệnh do ký sinh trùng trên cá biển nuôi lồng bè

Cá khi nuôi trong lồng phải chịu đựng rất nhiều yếu tố gây stress do mật độ nuôi cao và chất lượng môi trường không đảm bảo… dẫn đến cá hay mắc một số bệnh do ký sinh trùng gây ra.

Dấu hiệu bệnh lý

Cá có biểu hiện ngứa ngáy, bơi mất phương hướng, bệnh nặng cá bơi lờ đờ, gầy yếu, giảm ăn, bỏ ăn, đổi màu, chết rải rác, da có nhiều chấm trắng nhỏ li ti, xuất huyết nhẹ. Cá có mang nhợt nhạt, da và mang tiết nhiều nhớt.

Tác nhân gây bệnh

Cá bị nhiễm nhóm ký sinh trùng nhỏ như trùng quả dưa nước mặn (Cryptocaryon sp.), trùng bánh xe (Trichodina sp.), trùng miệng lệch (Brooklynella hostilis), sán lá đơn chủ (Heliotrema sp. & Pseudorhabdorynchus  sp.). Phát hiện chẩn đoán bằng kính hiển vi quang học.

Đối với cá bệnh do nhóm ký sinh trùng lớn như đỉa biển (Zeylanicobdella sp.) bám ngoài da, bọ (Isopoda sp.) ký sinh trong miệng, hoặc nhóm giáp xác chân chèo (Cagilus sp.). Có thể phát hiện bằng mắt thường hoặc dùng kính lúp kiểm tra.

Một số biện pháp an toàn sinh học

* Chất lượng con giống và truy xuất nguồn gốc: Con giống (cụ thể là cá giống) cần được kiểm tra đầu vào hoặc có giấy chứng nhận kiểm dịch đảm bảo không bị nhiễm một số mầm bệnh ký sinh trùng. Đồng thời, bằng cảm quan, con giống đảm bảo khỏe mạnh.

* Đối với lưới, khung lồng bè: Có tần suất thay lưới, vệ sinh lồng bè giảm sự tích tụ mầm bệnh. Chọn vị trí neo đặt lồng bè thích hợp, tránh đặt nơi vùng nước bị ô nhiễm.

* Đối với nguồn thức ăn và môi trường: Bên cạnh thức ăn công nghiệp, nguồn thức ăn chính được sử dụng trong nuôi cá biển là cá vụn, cá tạp. Đây chính là nguồn lây bệnh trực tiếp cho cá và làm ô nhiễm nguồn nước do thức ăn thừa gây ra. Cần quản lý thức ăn thật tốt và không sử dụng thức ăn đã ươn, thối. Thường xuyên kiểm tra các yếu tố môi trường, lưu thông dòng chảy, đảm bảo lượng ôxy hòa tan.

* Đối với cá bệnh, cá chết xuất hiện trong quá trình nuôi: Xử lý cá chết, vệ sinh môi trường có cá chết tránh sự lây nhiễm và phát tán mầm bệnh.

Điều trị bệnh ký sinh trùng

– Tắm nước ngọt cho cá, thời gian từ 10 – 15 phút

– Tắm formol 200 – 300 ml/m³ trong thời gian 30 – 60 phút

– Tắm thuốc tím (KMnO₄) cho cá bệnh nồng độ 10 ppm thời gian 30 phút.

TS Lê Tuấn Sơn

Viện Nghiên cứu Hải sản