Thường xuyên theo dõi, quan sát tôm nuôi là một trong những khâu quan trọng cơ bản giúp phát hiện bệnh sớm tại ao nuôi. Từ đó, người nuôi sẽ đưa ra những phương pháp điều trị bệnh kịp thời và hiệu quả.
Để quản lý tốt sức khỏe tôm nuôi, cần tiến hành quan sát những dấu hiệu trong ao nuôi. Nếu thấy tôm có hiện tượng tấp mé, nổi đầu, chim bắt mồi là những dấu hiệu cho thấy ao tôm đang thiếu ôxy, chất lượng nước xấu hoặc tôm đang nhiễm bệnh. Nếu kiểm tra thấy hàm lượng ôxy và các chỉ tiêu môi trường như khí độc, pH vẫn trong giới hạn cho phép thì nên lấy mẫu tôm để kiểm tra sự hiện diện của bệnh nguy hiểm.
Sức ăn là một trong những yếu tố quan trọng đánh giá sức khỏe của tôm nuôi. Nếu lượng thức ăn trong ngày còn thừa quá nhiều là một trong những dấu hiệu đầu tiên cho thấy tôm trong ao đang nhiễm bệnh. Tuy nhiên, hiện tượng tôm bỏ ăn có thể do nhiều yếu tố khác nhau như: môi trường thay đổi, tôm bị stress… Trong bất cứ trường hợp nào thì cũng cần điều chỉnh lượng thức ăn phù hợp, tránh để thức ăn thừa làm ô nhiễm môi trường. Thông qua sàng ăn có thể đánh giá được tình trạng phân, nếu phân tôm dài, không bị đứt đoạn là tôm sinh trưởng, phát triển tốt.
Có thể nhận biết dấu hiệu bệnh trên tôm một cách chính xác thông qua các đặc điểm về ngoại hình. Nếu màu sắc thân tôm, mang đổi màu, tôm bị cong thân, đục cơ, mềm vỏ (ngoài giai đoạn lột xác), phồng dộp là một trong những biểu hiện đặc trưng của tôm bị nhiễm bệnh.
Thông qua lượng thức ăn trong ruột tôm để đánh giá tình trạng thức khỏe tôm nuôi. Nếu thức ăn trong ruột tôm đầy, chứng tỏ tôm đang phát triển tốt, nếu đường ruột tôm ngắn hay bị đứt đoạn thì cho thấy tôm trong ao đang có dấu hiệu nhiễm bệnh hoặc lượng thức ăn không đủ theo nhu cầu của tôm.
Dựa vào đường ruột có thể đánh giá tình trạng sức khỏe của tôm – Ảnh: Trần Út
Màu sắc đường ruột cũng đánh giá được sức khỏe của tôm nuôi. Thông thường tôm khỏe, tiêu hóa thức ăn tốt, đường ruột có màu thức ăn của thức ăn công nghiệp thường là màu vàng nhạt hoặc vàng sáng. Nếu đường ruột tôm có màu đỏ, hồng là màu của xác chết tôm, chứng tỏ trong ao nuôi có tôm mang bệnh. Đường ruột của tôm có màu tái hay trắng đục là khi đường ruột của tôm bị rỗng, không có thức ăn. Dấu hiệu này cho thấy tôm đang nhiễm bệnh, cần tìm hiểu rõ nguyên nhân gây bệnh.
Sự hiện diện của vi khuẩn trong máu tôm được đo bằng thời gian đông máu tôm. Để kiểm tra thời gian đông máu, lấy vài giọt máu tôm bằng kim tiêm và trải lên lam kính sau đó tính thời gian đông máu tôm. Với tôm khỏe, thời gian đông máu khoảng 10 – 30 giây, nếu thời gian đông máu quá 30 giây có thể cho thấy cơ thể tôm đang nhiễm vi khuẩn.
Theo TS. Đặng Thị Lụa, Phó Giám đốc Trung tâm Quan trắc và cảnh báo môi trường dịch bệnh Thủy sản miền Bắc, trong nuôi tôm “phòng bệnh hơn chữa bệnh”. Bởi điều trị sau khi bệnh xảy ra là rất khó, do tôm không có hệ miễn dịch đặc hiệu; tôm mắc bệnh thường bỏ ăn nên không đưa thuốc vào cơ thể được. |