Hợp tác khai thác cá ngừ Việt Nam – Nhật Bản: Cơ hội phát triển cá ngừ Phú Yên

Khó khăn tồn tại

Trong những năm gần đây, nghề khai thác cá ngừ đại dương để xuất khẩu đã được nhiều doanh nghiệp trong và ngoài nước quan tâm, chú ý. Các doanh nghiệp Việt Nam đã mở rộng thị trường xuất khẩu ra 70 nước trên thế giới. Tuy nhiên, phương tiện, kỹ thuật trong đánh bắt, cách chế biến và bảo quản cá ngừ ở Việt Nam chưa theo kịp các nước tiên tiến. Riêng Phú Yên, mặc dù là một trong ba tỉnh có sản lượng đánh bắt cá ngừ đại dương nhiều nhất cả nước, song phương tiện đánh bắt còn nhỏ, khâu chế biến, bảo quản chưa thật tốt nên chất lượng, giá cả không cao.

Thực tế hiện nay, phần lớn tàu đánh bắt xa bờ của ngư dân Phú Yên có công suất nhỏ, trang bị hầm gỗ để chứa cá nên khả năng thất thoát nhiệt rất cao, trong khi chất lượng nước đá xay để bảo quản cá chưa đảm bảo độ đông cứng cần thiết nên khi đi dài ngày trên biển khó đảm bảo chất lượng sản phẩm. Một khó khăn khác là dịch vụ hậu cần nghề cá ở Phú Yên hầu như chưa có gì, khi ngư dân đưa sản phẩm về cảng cá buộc phải bán ngay trong ngày. Mặt khác, ngư dân Phú Yên hiện nay đang gặp nhiều vấn đề cần giải quyết, trong đó có ba vấn đề chính là vốn, thị trường và chất lượng sản phẩm. Ngư dân bị “cột chặt” với đầu nậu do thiếu vốn làm ăn và không thể tự tìm kiếm thị trường, còn chủ nậu mua cá, cung cấp đá, cung cấp dầu… và cho ứng trước tiền nên khi có sản phẩm, ngư dân không thể bán nơi khác được. Mối quan hệ mua – bán ở trong thế bị ràng buộc, nghịch lý này ngư dân biết nhưng cũng không còn cách nào khác. Thực tế thời gian qua, giá cá ngừ đại dương ở Phú Yên luôn thấp hơn hai tỉnh Bình Định và Khánh Hòa từ 20.000 – 40.000 đồng/kg…

Có thương hiệu, cá ngừ Phú Yên sẽ vươn xa            Ảnh: Phan Thanh Cường

Mở rộng hợp tác

Sau hơn một năm tìm hiểu thị trường cá ngừ đại dương ở Phú Yên, nhiều công ty từ Nhật Bản đã đến Phú Yên tìm cơ hội để hợp tác, đầu tư thu mua, chế biến và xuất khẩu. Ông Kensaku Matsmoto, Giám đốc Công ty Rakuichi Broadband Solution Co., Ltd (Nhật Bản), cho biết: “Phú Yên là một trong những địa phương có nghề câu cá ngừ đại dương sớm nhất ở Việt Nam, ngư dân ở đây rất rành đánh bắt, rành ngư trường và nắm được quy luật di chuyển của cá ngừ đại dương. Đến Phú Yên để hợp tác đầu tư là thích hợp nhất, bởi tiềm năng khai thác, sản lượng cá ngừ đánh bắt hàng năm cao hơn so với các tỉnh lân cận…”.

Mới đây, UBND tỉnh Phú Yên đã ký kết Bản thỏa thuận khung với 4 công ty Nhật Bản về hợp tác thu mua, chế biến, bảo quản và xuất khẩu cá ngừ đại dương. Theo thỏa thuận, hai bên thống nhất hợp tác thành lập một công ty liên doanh tại tỉnh Phú Yên với mục tiêu thu mua, chế biến, bảo quản, xuất khẩu và xây dựng thương hiệu cá ngừ đại dương Phú Yên. Mục đích nhằm nâng cao chất lượng, ổn định giá cả, bảo vệ nguồn lợi thủy sản và bảo vệ quyền lợi cho ngư dân Phú Yên và các tỉnh vùng phụ cận. Ngoài ra, hai bên còn đồng ý hợp tác để từng bước hiện đại hóa phương tiện, kỹ thuật trong đánh bắt, chế biến và bảo quản cá ngừ đại dương tại tỉnh Phú Yên…

Ông Kensaku Matsmoto (bên trái) đại diện nhà đầu tư phía Nhật Bản tại Lễ ký kết Ảnh: Phạm Ngọc Chung

Thương hiệu cá ngừ Phú Yên

Mặc dù hai bên chỉ mới ký bản thỏa thuận, song phía các công ty của Nhật Bản đã đưa ra các mục tiêu để sự hợp tác giữa hai bên được phát triển bền vững. Trước mắt phía các công ty Nhật sẽ đưa sang Việt Nam hai tàu đông lạnh với công suất trung bình 100-200 tấn để phục vụ sơ chế, bảo quản cá ngừ vừa đánh bắt ngay trên biển, trữ đông ngay ở điều kiện nhiệt độ -600C, đảm bảo chất lượng cá ngừ tươi hơn so với mức trữ lạnh hiện nay của các tàu Việt Nam chỉ đảm bảo ở khoảng gần -400C. Các tàu này sẽ cung cấp lương thực, xăng dầu, nhu yếu phẩm cần thiết cho ngư dân đánh bắt dài ngày trên biển. Phía các công ty Nhật còn đảm bảo về mặt kỹ thuật, huấn luyện và chuyển giao công nghệ đánh bắt tiên tiến cho ngư dân Phú Yên và cam kết là đầu mối tiêu thụ và xuất khẩu sản phẩm của công ty liên doanh. Giá khung mục tiêu thu mua cá ngừ đại dương cho ngư dân Phú Yên được ấn định từ 12 – 20 USD/kg, đồng thời từng bước xây dựng thương hiệu cá ngừ đại dương tỉnh Phú Yên theo lộ trình hoạt động…

Ông Kensaku Matsmoto, đại diện cho 4 công ty phía Nhật Bản, cho biết: “Chúng tôi sẽ vận dụng những công nghệ tiên tiến của Nhật Bản hiện nay để đưa đến Phú Yên nhằm phát huy hiệu quả trong sản xuất và kinh doanh. Các công ty của chung tôi hy vọng sự hợp tác giữa hai bên sẽ lâu dài, bền vững và tốt đẹp để đi đến thành công…”.

NGỌC CHUNG