Khắc phục hiện tượng “sốc nước ngọt” trên tôm hùm lồng

Nguyên nhân

Mưa lớn kéo dài đã làm cho khả năng trao đổi nước ở tầng mặt và tầng đáy kém. Từ đó dẫn đến nước có sự phân tầng gây ra hiện tượng thiếu ôxy cục bộ làm tôm, cá bị chết đột ngột. Tôm hùm bị chết với nhiều trọng lượng khác nhau. Đối với tôm hùm mới chết được thương lái thu mua với giá từ 400.000 – 410.000 đồng/kg, giảm hơn nửa so với bán tôm sống. Tuy nhiên, đối với tôm chết ngộp lâu người dân không bán được, phải đổ bỏ. Chính vì thế thiệt hại cho người nuôi khi tôm chết là rất lớn.

Khắc phục

Hạ lồng nuôi xuống thấp và cách đáy khoảng 1 – 1,5 m để tránh thiếu ôxy cục bộ và ảnh hưởng từ ô nhiễm nền đáy. Đối với vùng có nguy cơ cao nên di chuyển lồng bè đến nơi an toàn, có điều kiện môi trường phù hợp cho sinh trưởng và phát triển của tôm nuôi. Trường hợp cần thiết, người nuôi có thể sục khí tạm thời và hạn chế đưa lồng, bè nuôi lên tầng mặt, vì mưa lớn làm nước tầng mặt bị ngọt hóa.

Thường xuyên kiểm tra theo sức khỏe tôm nuôi để có những giải pháp xử lý kịp thời.  Ảnh: ST

Thời điểm này, người nuôi nên xuất bán khi tôm đạt kích cỡ thương phẩm và hạn chế thả nuôi mới.

Vệ sinh sát trùng toàn bộ lưới lồng, dụng cụ nuôi bằng thuốc sát trùng; treo túi vôi xung quanh lồng nuôi nhằm tạo điều kiện trao đổi nước giữa, trong và ngoài lồng nuôi.

Khi phát hiện môi trường biến đổi bất thường hoặc tôm nuôi xảy ra hiện tượng ngạt, cần nhanh chóng tiến hành các biện pháp ganh lồng lên gần mặt nước; áp dụng các biện pháp tạo ôxy (sục khí, viên tạo ôxy) để tăng hàm lượng ôxy hòa tan trong nước cho tôm hô hấp. Khi tôm bị chết, người nuôi cần báo cáo cơ quan quản lý địa phương. Không di chuyển lồng bè từ vùng nuôi có tôm bệnh sang vùng nuôi chưa xuất hiện bệnh nhằm hạn chế sự lây lan dịch bệnh.

Dừng thả giống tôm hùm vào thời điểm này.

Phòng tránh

Lồng nuôi phải nằm trong ranh giới mặt nước được giao, cho thuê. Đáy lồng cách đáy biển ít nhất 1 m vào lúc mực nước thủy triều thấp nhất. Đặt lồng nuôi ở nơi có độ sâu tối thiểu khi triều thấp 4 m (đối với nuôi lồng găm) hoặc từ 4 – 8 m (đối với nuôi lồng nổi). Cách xa các cửa sông để tránh nước ngọt từ sông đổ ra trong mùa mưa. Khoảng cách tối thiểu giữa các lồng trong cùng một bè hoặc cùng một cụm lồng là 1 m, khoảng cách giữa các bè hoặc cùng 1 cụm lồng của 1 cơ sở nuôi không nhỏ hơn 50 m. Mật độ lồng nuôi: 30 – 60 lồng/ha (đối với lồng có kích thước dài x rộng x cao = 3 x 3 x 1,5 m).

Người nuôi không nuôi tôm với mật độ dày, san thưa mật độ nuôi để tránh hiện tượng bị thiếu ôxy cục bộ tại lồng nuôi, cũng như không tăng số lượng lồng nuôi.

Bên cạnh đó, người nuôi cần tăng cường vệ sinh lồng nuôi như thu gom vỏ tôm lột, vỏ nhuyễn thể làm thức ăn cho tôm hùm và các bao đựng thức ăn đưa vào đất liền xử lý chất thải theo đúng quy định, nhằm tạo sự thông thoáng cho lồng nuôi và vùng nuôi.

Phải thường xuyên theo dõi diễn biến môi trường, màu nước, chú ý kiểm tra sự phân tầng của nước về nhiệt độ, độ mặn, ôxy hòa tan, cũng như thường xuyên lặn, theo dõi, kiểm tra theo sức khỏe tôm nuôi để có những giải pháp xử lý kịp thời.

Không sử dụng thức ăn bị ươn, thối cho tôm ăn và phải quản lý tốt để tránh dư thừa. Thức ăn phải được bảo quản tốt, còn tươi và phải có nguồn gốc từ những vùng không có dịch bệnh. Thức ăn cho tôm hùm cần được rửa sạch, tùy vào giai đoạn tôm nuôi mà có thể để nguyên hoặc cắt nhỏ, sau đó để ráo nước rồi nhúng vào dung dịch thuốc tím (KMnO₄) 3 – 5 ppm (3 – 5 mg/lít nước biển), trộn đều và ngâm khoảng 10 – 20 phút để sát trùng rồi cho tôm ăn.

Ngoài ra, người nuôi cần lưu ý tăng sức đề kháng cho tôm bằng cách bổ sung vitamin, chế phẩm sinh học, khoáng chất… vào thức ăn nhằm hạn chế bệnh phát sinh.

Tiến hành gia cố lại hệ thống dây neo, phao, khung lồng và lưới lồng tránh khi có gió giật mạnh.

Chi cục Thủy sản cần hướng dẫn người nuôi thực hiện các quy định hiện hành của nhà nước về nuôi trồng thủy sản; các biện pháp kỹ thuật nuôi, ứng phó biến đổi môi trường. Tích cực thu mẫu quan trắc, cảnh báo môi trường, đặc biệt cần tăng tần suất thu mẫu vào những thời điểm thời tiết chuyển đổi đột ngột, nắng nóng kéo dài, tại những vùng có nguy cơ cao về xảy ra sự cố môi trường để khuyến cáo kịp thời cho người nuôi chủ động áp dụng các biện pháp phòng tránh hiệu quả.

Chi cục Chăn nuôi và Thú y tích cực nắm bắt thông tin, kiểm tra tình hình thủy sản nuôi khi xảy ra hiện tượng chết, dịch bệnh; báo cáo cập nhật tình hình dịch bệnh theo đúng quy định, xác định nguyên nhân, phân tích, đánh giá và hướng dẫn xử lý kịp thời cho người nuôi chủ động áp dụng các giải pháp phòng chống, giảm thiệt hại.

Nguyễn Hằng