Triển khai hiệu quả chiến lược phát triển kinh tế biển

Phát huy tiềm năng, thế mạnh từ biển

Theo Ban Chỉ đạo quốc gia, sau 5 năm thực hiện Nghị quyết số 36-NQ/TW của Hội nghị lần thứ tám BCH TW khóa XII về Chiến lược phát triển bền vững kinh tế biển Việt Nam đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045, các bộ, ngành và địa phương đã nỗ lực tổ chức thực hiện nhiệm vụ được giao và bước đầu đạt được một số kết quả đáng ghi nhận. Trong đó, hệ thống nuôi trồng và khai thác hải sản, năng lượng tái tạo, các ngành kinh tế biển mới có bước phát triển; các khu kinh tế, khu công nghiệp, khu đô thị sinh thái ven biển dần được hình thành. Các hoạt động bảo vệ môi trường, bảo tồn, phát triển bền vững đa dạng sinh học biển được chú trọng; các nhiệm vụ ứng phó với biến đổi khí hậu, nước biển dâng và phòng, chống thiên tai, quốc phòng – an ninh, đối ngoại và hợp tác quốc tế về biển và đại dương… được bảo đảm.

Kinh tế biển đóng vai trò đặc biệt quan trọng trong phát triển kinh tế – xã hội, an ninh quốc gia. Ảnh: CTV

Ngành thủy sản giữ vai trò quan trọng trong phát triển kinh tế – xã hội, với quy mô ngày càng mở rộng, tốc độ tăng trưởng cao, tạo ra giá trị sản xuất lớn, có nhiều sản phẩm đạt kim ngạch trên 1 tỷ USD. Tổng kim ngạch xuất khẩu thủy sản tăng từ 8,8 tỷ USD năm 2018, lên hơn 10,9 tỷ USD vào năm 2022. Sản lượng, giá trị nuôi trồng và khai thác hải sản tăng dần qua các năm, năm 2022 khai thác đạt trên 3,85 triệu tấn; sản lượng thủy sản nuôi trồng đạt 5,14 triệu tấn, tăng 6,4% so với năm trước.

Cả nước hiện có 12 khu bảo tồn biển với tổng diện tích khoảng 206.225 ha. Du lịch biển đã có sự phát triển nhanh; kinh tế hàng hải đạt được nhiều thành tựu quan trọng, đáp ứng từng bước nhu cầu vận chuyển. Cùng đó, hình thành 19 khu kinh tế ven biển, với tổng diện tích khoảng 871.500 ha. Đến năm 2022, các khu kinh tế ven biển có 553 dự án đầu tư nước ngoài với tổng vốn đạt 54,36 tỷ USD; có 1.604 dự án đầu tư trong nước với tổng vốn hơn 1,371 tỷ đồng. Tỷ trọng GRDP của 28 tỉnh, thành phố ven biển đã có nhiều đóng góp vào tổng GRDP toàn quốc. Cụ thể, năm 2018 là gần 51%; năm 2019 là 51%; năm 2020 hơn 50%; năm 2021 gần 50% và năm 2022 hơn 50%.

Tại Hội nghị, các chuyên gia, lãnh đạo bộ, ngành, địa phương đã tập trung đánh giá tình hình phát triển các ngành kinh tế biển, công tác đầu tư hạ tầng phát triển kinh tế biển và nêu các khó khăn, tồn tại dẫn đến khai thác kinh tế biển ở nhiều vùng chưa tương xứng với tiềm năng, lợi thế. Cụ thể như: Thu nhập bình quân đầu người ở một số tỉnh, thành phố ven biển còn thấp. Các hệ sinh thái biển quan trọng ở các khu bảo tồn đang bị suy thoái, thu hẹp; đa dạng sinh học biển và nguồn lợi thủy sản giảm sút, thiếu bền vững. Quy mô kinh tế biển còn nhỏ, chưa tương xứng với tiềm năng, lợi thế địa kinh tế. Phát triển khoa học và công nghệ biển chưa được quan tâm đúng mức, đầu tư chưa thích đáng… Từ đó, nêu các đề xuất, kiến nghị phát triển bền vững kinh tế biển như: hoàn thiện nghị định về giao khu vực biển, quy hoạch không gian biển, nâng cao vai trò quản lý Nhà nước về biển và đảo, bố trí nguồn lực đủ mạnh…

Phát triển ngành thủy sản bền vững để nâng cao hiệu quả của kinh tế biển. Ảnh: Như Đồng

Chia sẻ tại Hội nghị, ông Nghiêm Xuân Cường, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Ninh nhấn mạnh, kinh tế biển được tỉnh xác định có vai trò quan trọng trong phát triển kinh tế của tỉnh. Thời gian qua, Quảng Ninh đã đẩy mạnh công tác tuyên truyền, quán triệt, xây dựng và ban hành chương trình hành động, kế hoạch, tổ chức thực hiện Chiến lược phát triển kinh tế biển bền vững. Tuy nhiên, trong quá trình thực hiện tỉnh cũng vẫn gặp phải một số khó khăn về: đào tạo nguồn nhân lực; hệ thống chính sách pháp luật về biển còn thiếu; phát triển kết cầu, cơ sở hạ tầng chưa tương xứng với tiềm năng; khó khăn về môi trường, nước biển dâng… Thời gian tới, tỉnh Quảng Ninh kiến nghị Chính phủ sửa đổi một số nội dung về giao các khu vực biển; phân cấp, phân quyền thực hiện giao biển cho cá nhân trong vùng biển 6 hải lý. Các bộ, ngành quan tâm xây dựng đề án phát triển khu vực Quảng Ninh – Hải Phòng trở thành trung tâm kinh tế biển hiện đại; ban hành bộ chỉ tiêu thống kê quốc gia về biển và hải đảo. Đồng thời, ủng hộ các đề án do tỉnh đang xây dựng về phát triển nhanh, bền vững kinh tế biển Quảng Ninh đến năm 2030, tầm nhìn 2045; Đề án phát triển khu kinh tế Vân Đồn; Đề án điều chỉnh ranh giới vùng đệm Vịnh Hạ Long…

Để trở thành tỉnh “mạnh về biển, giàu từ biển”, theo Phó Chủ tịch UBND tỉnh Thừa Thiên Huế Phan Quý Phương, tỉnh sẽ xây dựng kinh tế biển là một trong những trung tâm mạnh của cả nước với hệ thống cảng biển nước sâu Chân Mây đồng bộ, hiện đại gắn với phát triển kinh tế chuỗi khu kinh tế, khu công nghiệp, đô thị biển – đầm phá. Xây dựng hệ thống cảng biển nước sâu, Cảng hàng không quốc tế Phú Bài trở thành trung tâm logistics của vùng Bắc Trung bộ và Duyên hải miền Trung. Phát triển các đô thị biển hiện đại tại khu vực hành lang ven biển và đầm phá Tam Giang – Cầu Hai. Liên kết với các địa phương thuộc vùng để phát triển cụm ngành kinh tế biển Trung Trung bộ gắn với xây dựng thành trung tâm kinh tế biển mạnh có tầm quốc tế hàng đầu ở Đông Nam Á.

Vùng biển tỉnh Trà Vinh là cửa ngõ giao thương hàng hải quốc tế và đầu mối giao thông quan trọng của vùng ĐBSCL, qua 5 năm thực hiện Nghị quyết số 36-NQ/TW, Trà Vinh đã tổ chức hội thảo chuyên đề phát triển kinh tế – xã hội khu vực 4 xã đảo huyện Duyên Hải đến năm 2025 và định hướng đến năm 2030; thực hiện 6 mô hình ứng dụng khoa học công nghệ trong nuôi thủy sản theo hướng bền vững và bảo vệ môi trường. Trong giai đoạn 2018 – 2023, Trà Vinh thực hiện nhiều đề tài khoa học và công nghệ phục vụ cho việc phát triển kinh tế biển; đầu tư công cho phát triển kinh tế biển trên 1.194 tỷ đồng; hỗ trợ 11 tàu cá vay vốn đóng mới tàu cá và 335 lượt tàu cá được hỗ trợ kinh phí mua bảo hiểm thân tàu, ngư lưới cụ… với số tiền trên 1,1 tỷ đồng; quy hoạch 1 khu du lịch sinh thái rừng ngập mặn tại thị xã Duyên Hải với 309,95 ha…

Gợi mở hướng phát triển hiệu quả hơn

Để tiếp tục triển khai hiệu quả Nghị quyết số 36-NQ/TW, Ủy ban Chỉ đạo Quốc gia đề nghị các bộ, ngành và 28 tỉnh, thành phố ven biển cần tập trung đẩy mạnh công tác tuyên truyền, nâng cao nhận thức về Chiến lược, tạo đồng thuận trong toàn xã hội. Giáo dục, tuyên truyền nâng cao nhận thức về tầm quan trọng và các cơ hội kinh tế biển xanh mang lại. Đồng thời, chú trọng xây dựng cơ chế, chính sách phù hợp để phấn đấu đạt được các mục tiêu theo Nghị quyết 36-NQ/TW đề ra.

Phát biểu chỉ đạo tại Hội nghị, Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Hồng Hà đã gợi mở một số định hướng thực hiện chiến lược phát triển kinh tế biển. Theo đó, tiếp tục đầu tư phát triển, hiện đại hóa hệ thống đô thị biển; phát triển kết cấu hạ tầng giao thông đồng bộ, hiện đại; kết nối phát triển kinh tế biển giữa các vùng, địa phương; khuyến khích đầu tư phát triển, hình thành các trung tâm năng lượng tái tạo phục vụ sản xuất, sinh hoạt, bảo đảm quốc phòng, an ninh.

Quan tâm đầu tư khu neo đậu tránh trú bão và các dự án kết cấu hạ tầng ven biển, đảo; phát triển đồng bộ kết cấu hạ tầng phát triển thủy sản phục vụ nuôi trồng, đánh bắt và chế biến, chú trọng đầu tư công nghệ, kỹ thuật hiện đại phục vụ nuôi trồng xa bờ.

Bên cạnh đó, khẩn trương xây dựng kế hoạch thực hiện Quy hoạch không gian biển quốc gia; nghiên cứu khoa học, công nghệ, đào tạo nguồn nhân lực biển; khai thác hiệu quả cảnh quan biển đảo, đa dạng loại hình dịch vụ du lịch, phát triển hạ tầng du lịch đồng bộ, hiện đại, kết nối chuỗi liên kết du lịch giữa các vùng, địa phương; tuyên truyền các chủ trương, chính sách phát triển kinh tế biển, đẩy mạnh xây dựng cơ sở dữ liệu tài nguyên, môi trường biển, hình thành cơ sở dữ liệu thông tin biển quốc gia.

Vân Anh