Trung Quốc: Cá rô phi quay lại thị trường nội địa

“Xuất ngoại” khó khăn

Khi COVID-19 lan rộng và ảnh hưởng đến nhiều quốc gia hơn, thì ngành công nghiệp thủy sản của Trung Quốc – đang trong quá trình phục hồi, cũng đối mặt một thách thức khác đó là nhu cầu của thị trường thế giới liên tục bất ổn.

Mặc dù thực tế trong những năm gần đây, cá rô phi không còn được tiêu thụ phổ biến trên thế giới như trước nữa, nhưng xuất khẩu mặt hàng này vẫn có ý nghĩa đặc biệt quan trọng với Hải Nam, mang lại kim ngạch xuất khẩu khoảng 0,3 tỷ USD và 0,14 triệu việc làm cho cư dân địa phương. Số liệu Hải quan Trung Quốc cho thấy, trên 70% cá rô phi tại tỉnh này đều phục vụ xuất khẩu.

Tuy nhiên, mọi thứ đã bị sụp đổ khi COVID-19 xuất hiện. Theo một số nông dân địa phương, họ thường bán cá với khối lượng lớn cho các nhà máy chế biến ngay sau Tết Nguyên đán nhưng năm nay họ gần như không bán được hàng sau kỳ nghỉ Tết. Chi phí thức ăn tăng cao kéo theo nhiều vấn đề phát sinh trong ao cá như dịch bệnh và tỷ lệ chết cũng tăng khi vào mùa hè.

Người nuôi cá hy vọng nhà máy chế biến mở cửa hoạt động trở lại sau dịch càng sớm càng tốt; nhưng các nhà máy cũng vật lộn với không ít khó khăn. Do COVID-19, nhiều đối tác mua cá rô phi ở nước ngoài thay đổi đơn đặt hàng thường xuyên; trong khi thị trường bán buôn tại nội địa và các nhà hàng đều hủy đơn đặt hàng. Đây quả thực là thảm họa đối với những người phụ thuộc quá nhiều vào xuất khẩu và cả những công ty chỉ bán hàng qua kênh truyền thống tại thị trường nội địa. Một hãng kinh doanh tại Hải Nam chia sẻ rằng, họ đã không nhận được bất kỳ đơn đặt hàng nào, thậm chí khi mở cửa hoạt động trở lại sau nhiều ngày ngừng hoạt động vì dịch bệnh.

Ngoài COVID-19, thuế tiếp tục là thách thức lớn với cá rô phi tại thị trường nước ngoài. Ngày 24/9/2018, thuế nhập khẩu fillet cá rô phi đông lạnh tại Mỹ đã tăng thêm 10%, và tiếp tục tăng tới 25% vào tháng 10/2019, nâng tổng mức thuế lên 30%, sau đó lại giảm xuống 25%. Dù vậy, thuế cũng làm tăng chi phí cho các nhà sản xuất tại Trung Quốc.

Nỗ lực tìm đầu ra

Trước khó khăn xuất ngoại, một số hãng kinh doanh đã tập trung phát triển thị trường nội địa và mở nhiều kênh bán hàng mới. Theo một công ty tại Hải Nam, họ đã nhận được nhiều cuộc gọi khẩn cấp từ những chuỗi siêu thị lớn tại Trung Quốc để yêu cầu khẩn trương cung cấp thêm hàng; sau đó, ngày càng nhiều khách sạn gửi đơn đặt hàng hơn, vì lượng khách hàng tích trữ thực phẩm tăng mạnh.

Thị trường trực tuyến thậm chí còn sôi động hơn với doanh số bán hàng tăng liên tục với tốc độ kinh ngạc suốt tháng 2. Khi dịch bệnh dần được kiểm soát vào tháng 3, thị trường trực tuyến bắt đầu giảm tốc một chút nhưng vẫn ghi nhận mức tăng trưởng cao hơn 350% so cùng kỳ năm ngoái. Nhận thấy sự phổ biến của mặt hàng cá rô phi đang thực sự tăng cao, nhiều công ty đã bắt đầu sáng chế những sản phẩm mới theo khẩu vị của người tiêu dùng.

Mặc dù doanh số cá rô phi tại thị trường nội địa thông qua các kênh bán hàng mới như trên đang bùng nổ nhưng vẫn khó có thể bù lại được những tổn thất của ngành cá rô phi Trung Quốc tại thị trường quốc tế trong thời gian ngắn. Một công ty cá rô phi tên tuổi tại Hải Nam cho biết, hầu hết sản phẩm cá rô phi của công ty này đều dành cho xuất khẩu, chỉ có 30% được tiêu thụ nội địa. Do đó, thu mua cá nguyên liệu từ các hộ nông dân cũng bị hạn chế, khiến người nuôi luôn trong tình trạng rất bấp bênh.

Trong khi đó, vào cuối tháng 3, các công ty địa phương đã làm việc cật lực hơn để thúc đẩy xuất khẩu và doanh số của họ đã tăng lên khoảng 60 triệu USD chỉ trong 10 ngày. Nhưng điều này không có nghĩa cá rô phi sẽ được đảm bảo một tương lai tươi sáng hơn. Một số công ty chỉ phụ thuộc vào xuất khẩu chia sẻ rằng, doanh thu của những đơn hàng hiện tại có thể hỗ trợ họ hoạt động đến tháng 5; sau đó họ sẽ đối mặt nhiều vấn đề sống còn, đặc biệt là ảnh hưởng từ COVID-19 lên người mua hàng ở nước ngoài ngày càng tăng. Ngành cá rô phi Trung Quốc đang bước vào một kỷ nguyên mới và có khả năng phải đối mặt nhiều tình thế khó khăn hơn trong tương lai.

Hà Linh

Tổng hợp