Xứ Quảng khai hội bài chòi

Bài chòi là một trò chơi dân gian ra đời từ rất lâu ở khu vực duyên hải miền Trung Trung bộ. Hằng năm, vào những ngày đầu xuân, ở Quảng Nam đều tổ chức thi hội hát bài chòi giữa các làng, xã. Không chỉ tạo không gian vui chơi, giải trí lành mạnh cho nhân dân trong dịp Tết cổ truyền, mà còn là cách giữ cho loại hình nghệ thuật truyền thống dân gian này không bị mai một.

Từ mờ sáng mồng 1, người ta bắt đầu tổ chức khai hội bài chòi. Những cụ già có vai vế trong làng làm lễ cúng thần linh, thổ địa, thành hoàng… cầu cho một năm mới gặp nhiều điều an lành, mùa màng bội thu. Nhân dân từ làng trên, xóm dưới nô nức đến chơi bài chòi đầu năm tìm sự may mắn:

Ham mê cái thứ bài chòi

Bỏ con hắn khóc cho lòi rún ra

Bài chòi cứ đánh mà chơi

Dẫu mà để ruộng có tôi trông chừng

Tiết xuân thôn xóm tưng bừng

Kẻ chào thưa thím, người chào thưa anh

Mấy chú chạy hiệu thiệt lanh

Miệng hô, rút thẻ, loanh quanh

chín chòi.

Cuộc chơi bắt đầu khi “anh Hiệu” cất tiếng hò một bài lục bát hoặc song thất lục bát bằng chất giọng đậm phương ngữ Quảng Nam:

Gió xuân phảng phất nhành tre

Xin mời cô bác lắng nghe bài chòi

……

Bà con cô bác lẳng lặng mà nghe

Tui hô cái quân bài, con gì nó ra đây…

Sau câu hò mở đầu, “anh Hiệu” đưa tay rút một quân bài, hát vài câu ca dao hoặc bài vè có liên quan đến quân bài đó, sau đó xướng tên quân bài cho tất cả mọi người đều nghe. Ván chơi kết thúc khi một trong số 10 người chơi có đủ 3 lá cờ liên tục, gọi là tới (thắng cuộc) và người thắng cuộc sẽ nhận được một món quà như tượng trưng một cái lồng đèn, cái phích nước…

Thẻ bài chòi và bài chòi

Chính cái dân dã, mộc mạc và vui nhộn nên trò chơi dân gian này thu hút rất nhiều người tham gia. Họ tới với trò chơi không phải vì thắng được mà là để tìm sự thanh thản, vui vẻ và may mắn ngày đầu năm.