(TSVN) – Ngành tôm Việt Nam vượt qua năm 2024 với thành tích nổi bật, tổng kim ngạch xuất khẩu đạt gần 4 tỷ USD, vượt kế hoạch dự kiến cả năm và tiếp tục là chủ lực của ngành thủy sản, đồng thời là một trong số ít mặt hàng xuất khẩu có giá trị trên 3 tỷ USD của ngành nông nghiệp. Cùng Đặc san Con Tôm điểm lại những vấn đề nổi bật của ngành năm qua.
Tăng trưởng vượt dự kiến
Theo số liệu của Cục Thủy sản, năm 2024, sản lượng tôm cả nước đạt 1,264 triệu tấn, tăng 5,3% so năm trước. Trong đó, sản lượng tôm sú đạt 284.000 tấn và TTCT đạt 980.000 tấn. Mục tiêu năm 2025, sản lượng nuôi tôm nước lợ đạt 1,29 triệu tấn.
Về xuất khẩu, theo Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu Thủy sản Việt Nam, năm 2024, xuất khẩu tôm mang vê gần 4 tỷ USD, tăng 15% so năm 2023. Mặc dù chưa thể lập lại kỷ lục như năm 2022 (4,3 tỷ USD), nhưng ngành tôm cũng đã cho thấy sự hồi phục rõ nét so năm 2023 (chỉ đạt 3,4 tỷ USD).
VietShrimp 2024 - “Đồng hành cùng người nuôi tôm”
Hội chợ Triển lãm Quốc tế Công nghệ ngành tôm Việt Nam (VietShrimp) lần thứ 5 diễn ra trong 3 ngày từ 20 - 22/3/2024 tại tỉnh Cà Mau, vùng đất cực Nam của Tổ quốc. Theo đại diện Ban Tổ chức, việc đưa Hội chợ tới Cà Mau là nhằm mục đích đến gần hơn với người nuôi tôm, bởi Cà Mau được coi là “vựa tôm” khi dẫn đầu cả nước cả về diện tích, sản lượng và giá trị xuất khẩu.
Theo thống kê của Ban Tổ chức, Hội chợ VietShrimp lần thứ 5 này đã thu hút 236 gian hàng của 150 doanh nghiệp, tổ chức trong nước và quốc tế với số lượng khách tham dự rất đông đảo. Điều này thêm một lần nữa khẳng định tính hiệu quả và uy tín một diễn đàn, một “sân chơi” lớn của ngành tôm trong nước và khu vực.
Bắt giữ hàng trăm nghìn con tôm hùm giống nhập lậu
Thời điểm tháng 4/2024, Chi cục Hải quan sân bay quốc tế Đà Nẵng đã phát hiện 1 hành khách nhập cảnh từ Singapore vận chuyển trái phép 2 kiện hành lý cất giấu tôm hùm giống sống, số lượng khoảng 60.000 con, trị giá ước tính trên 5 tỷ đồng. Cục Hải quan TP Đà Nẵng chỉ đạo các cơ quan, đơn vị hoàn thiện hồ sơ và chuyển cơ quan chức năng điều tra, xử lý.
Ngay sau đó, tại Khánh Hòa, Chi cục Hải quan sân bay quốc tế Cam Ranh phát hiện nghi vấn một nhóm hành khách nhập cảnh từ Malaysia. Kết quả kiểm tra trong mỗi kiện hành lý có 22 bọc nilon chứa tôm hùm giống, tổng cộng 46.200 con, trị giá hơn 7,6 tỷ đồng. Vụ việc đã được bàn giao cho cơ quan công an điều tra mở rộng.
Trước vấn đề nhập lậu diễn biến phức tạp, ngành nông nghiệp liên tiếp ra các văn bản tăng cường quản lý việc nhập khẩu tôm hùm giống, nhằm đảm bảo sản xuất trong nước.
Diện tích thiệt hại giảm
Theo báo cáo của Cục Thú y, năm 2024, diện tích nuôi tôm nước lợ bị thiệt hại là 21.590 ha, chiếm khoảng 96% tổng diện tích thiệt hại toàn ngành thủy sản, giảm 4,3% so năm 2023. Tính theo đối tượng nuôi, diện tích nuôi tôm sú bị bệnh 1.568 ha, TTCT 2.025 ha; theo phương thức nuôi, diện tích nuôi thâm canh, bán thâm canh và siêu thâm canh bị dịch bệnh 2.615 ha; diện tích nuôi tôm quảng canh và quảng canh cải tiến bị dịch bệnh 904,6 ha. Tuy nhiên, cũng theo báo cáo của ngành thú y các tỉnh, trong khi diện tích tôm bị dịch bệnh giảm thì diện tích thiệt hại do môi trường đang có xu hướng tăng. Điều này ảnh hưởng rất lớn đến sản lượng tôm nuôi cả năm.
Trung Quốc vươn lên là thị trường nhập khẩu lớn nhất
Theo Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu Thủy sản Việt Nam, tính đến hết tháng 11/2024, Trung Quốc - Hồng Kông vượt qua Mỹ để trở thành thị trường nhập khẩu tôm lớn nhất của Việt Nam, với kim ngạch 761 triệu USD, tăng mạnh 34% so cùng kỳ năm trước. Đồng thời, đây cũng là thị trường có mức tăng trưởng mạnh và ổn định của con tôm Việt Nam. Theo phân tích, nhu cầu phục vụ Tết Nguyên đán là yếu tố chính thúc đẩy tăng trưởng tại thị trường này.
Ngoài ra, Trung Quốc cũng là thị trường nhập khẩu lớn nhất đối với sản phẩm tôm hùm của Việt Nam, chiếm đến 98 - 99%. 6 tháng đầu năm 2024, xuất khẩu tôm hùm sang Trung Quốc tăng gấp 57 lần so cùng kỳ năm trước, đạt hơn 130 triệu USD.
Mức thuế chống bán phá giá của tôm Việt Nam tại Mỹ giảm thấp
Ngày 22/10/2024, Bộ Thương mại Mỹ (DOC) đã ban hành kết luận cuối cùng trong vụ điều tra chống trợ cấp đối với tôm nước ấm đông lạnh nhập khẩu từ Việt Nam. Theo đó, biên độ trợ cấp cuối cùng được xác định như sau: 2,84% đối với 1 doanh nghiệp bị đơn bắt buộc duy nhất; 221,82% với 1 doanh nghiệp khác được lựa chọn làm bị đơn nhưng đã từ chối tham gia vụ việc và 2,84% cho tất cả các doanh nghiệp còn lại.
Như vậy, về cơ bản mức thuế chống trợ cấp cuối cùng không thay đổi so mức thuế sơ bộ. So với các nước cùng bị điều tra, mức thuế của Việt Nam thấp hơn Ấn Độ và Ecuador. Đây là kết quả đáng khích lệ đối với các doanh nghiệp sản xuất, xuất khẩu tôm của Việt Nam. Hiện, doanh nghiệp thủy sản đang kỳ vọng Mỹ công nhận “quy chế kinh tế thị trường” của Việt Nam. Điều này sẽ giúp làm giảm rủi ro chịu thuế chống bán phá giá trong tương lai, giúp hàng hóa Việt Nam, trong đó có mặt hàng tôm có cơ hội cạnh tranh công bằng hơn tại thị trường này.