Cần quản lý cá ngừ đại dương theo chuỗi giá trị

Nhiều bất cập

Năm nay, trong lúc đang chính vụ đã có nhiều tàu câu cá ngừ đại dương phải nằm bờ, nhiều ngư dân phải bỏ biển tìm việc khác mưu sinh. Chính quyền các cấp và ngành chức năng đang rất lo lắng đối với sự phát triển của nghề khai thác khơi chủ lực này. Nghề câu cá ngừ đại dương như đang chững lại, nhiều tàu hoạt động hiệu quả kém, lỗ vốn. Một mặt, do giá thu mua cá ngừ đại dương bị giảm khoảng 30% so với năm trước; mặt khác, các tàu làm nghề khai thác nói chung, câu cá ngừ đại dương nói riêng đang chịu ảnh hưởng đáng kể bởi giá xăng dầu tăng làm cho chi phí chuyến biển tăng cao.

Cũng thời điểm này năm trước ngư dân Phú Yên làm nghề câu vàng truyền thống vừa câu được sản lượng lớn, vừa bán được giá 180.000 – 200.000 đồng/kg, có thời điểm lên đến 220.000 đồng/kg đối với cá ngừ đại dương loại 1. Phần lớn ngư dân Phú Yên làm nghề câu vàng truyền thống có thu nhập cao, giải quyết việc làm và tạo thu nhập khá cho hàng ngàn lao động địa phương. Nhưng năm nay, cùng thời gian chuyến biển nhưng sản lượng cá ngừ câu được thấp hơn năm ngoái, giá bán lại giảm chỉ còn 120.000 – 130.000 đồng/kg đối với cá loại 1, nhiều ngư dân làm nghề câu vàng truyền thống của Phú Yên chỉ hòa vốn hoặc bị lỗ.

Ảnh: Phạm Ngọc Chung

 Đổi mới quản lý thế nào?

Để khắc phục những bất cập trong nghề và tình trạng ép cấp, ép giá cá ngừ đại dương, Nhà nước cần quản lý sản xuất kinh doanh cá ngừ đại dương theo chuỗi giá trị, tạo sự thống nhất trong mọi khâu liên quan cá ngừ đại dương. Muốn làm được việc này, cần phải xác định được chi phí hợp lý ở các khâu khai thác, thu mua, sơ chế bảo quản, chế biến, xuất khẩu cá ngừ đại dương đối với từng thị trường và cấp loại sản phẩm. Trên cơ sở giá đầu ra sản phẩm để xác định giá đầu vào hợp lý, đảm bảo hài hòa lợi ích kinh tế giữa các khâu từ xuất khẩu, chế biến, thu mua, khai thác.

Đồng thời, cần phải có cơ quan giám sát việc này và Nhà nước cần có chế tài quy định xử lý thích đáng đối với những trường hợp cố ý không thực hiện quy định quản lý sản xuất, kinh doanh cá ngừ đại dương theo chuỗi giá trị. Thực hiện công bố công khai giá xuất khẩu cá ngừ đại dương của các doanh nghiệp trong nước một cách thường xuyên để các cơ quan quản lý nhà nước địa phương và người dân có cơ sở xác định giá mua cá ngừ đại dương tại cảng cho ngư dân ở mức nào là phù hợp chuỗi giá trị cá ngừ từ khai thác đến thu mua, chế biến, xuất khẩu. Trên cơ sở đó tạo sự hài hòa lợi ích kinh tế giữa các bên liên quan và cùng nhau tạo sự phát triển bền vững nghề khai thác, thu mua, chế biến, xuất khẩu cá ngừ đại dương Việt Nam.