Diễn đàn Tôm toàn cầu 2025: Ngã rẽ quyết định cho ngành tôm thế giới

“Chúng tôi không chỉ bàn về sản xuất,” ông Willem van der Pijl, giám đốc điều hành GSF, nhấn mạnh. “Chủ đề năm nay sẽ bao trùm toàn bộ chuỗi – từ thuế quan, truy xuất nguồn gốc, tiêu chuẩn bán lẻ cho đến nghiên cứu phát triển – với một chương trình nghị sự dày đặc, nhằm đi thẳng vào các thách thức nóng nhất mà ngành phải đối mặt.”

Tín hiệu hồi phục nhưng còn mong manh

Diễn đàn năm nay diễn ra trong bối cảnh ngành tôm có dấu hiệu hồi phục ban đầu nhưng vẫn bị phủ bóng bởi những bất ổn toàn cầu. “Có một sự lạc quan dè dặt,” ông van der Pijl thừa nhận. “Giá đang nhích lên, một số thị trường dần ổn định, nhưng mọi tâm điểm đều đổ dồn về động thái của Mỹ liên quan đến thuế quan, đặc biệt là quyết định sẽ công bố vào ngày 9/7.”

Ông cảnh báo, các nước như Việt Nam và Indonesia – vốn đang bị cạnh tranh khốc liệt từ Ecuador và Ấn Độ – có thể phải đối mặt với những rủi ro sống còn nếu Mỹ quyết định tái áp thuế. “Điều đó có thể làm đảo lộn toàn bộ chuỗi cung ứng toàn cầu,” ông nói. “Các nhà sản xuất sẽ buộc phải cắt giảm sản lượng hoặc xoay trục sang thị trường nội địa.”

Cùng lúc, các quy định mới của EU về dư lượng kháng sinh trong sản phẩm động vật cũng đặt ra rào cản lớn cho các nhà xuất khẩu từ Ấn Độ và Indonesia nếu họ không kịp thích ứng. “Thời gian không còn nhiều,” ông van der Pijl cảnh báo thêm. “Chúng tôi sẽ tổ chức một phiên đối thoại trực tiếp giữa các quan chức EU và các nhà xuất khẩu Ấn Độ ngay tại diễn đàn để tháo gỡ nút thắt này.”

Đối mặt thách thức 

Dù lễ khai mạc chính thức bắt đầu lúc 16 giờ 30 ngày 2/9, diễn đàn sẽ sôi động ngay từ sáng với lịch trình dày đặc. Mở màn là hội thảo của Marine Stewardship Council (MSC) về chứng nhận và khai thác tôm tự nhiên bền vững. Song song, Global Shrimp Council sẽ họp ban quản trị, còn Diễn đàn Tôm Toàn cầu (GSF) lần đầu tổ chức hội nghị thượng đỉnh kín dành riêng cho các nhà bán lẻ lớn.

“Chúng tôi mời 10 – 15 nhà bán lẻ hải sản hàng đầu đối thoại về ‘tuyên bố xanh’ và trách nhiệm nhân quyền,” ông van der Pijl chia sẻ. Cuộc thảo luận sẽ tập trung vào rủi ro quảng cáo bền vững và cơ chế khiếu nại, với khoản hỗ trợ 40.000 euro dành cho một dự án hợp tác đã được thống nhất – một động lực rõ ràng để hành động thực chất.

Ngoài ra, ASC sẽ tổ chức hội thảo về chuỗi cung ứng bao trùm, còn Global Shrimp Council sẽ có sự kiện kết nối để mở rộng thành viên. “Hiện chúng tôi có gần 100 thành viên từ hơn 12 quốc gia sản xuất,” ông nói. “Nhưng mục tiêu là 200 để đủ quy mô tài trợ các chiến dịch tiếp thị toàn cầu.”

Buổi tối, lễ khai mạc chính thức sẽ đi thẳng vào những vấn đề nóng về kinh tế và địa chính trị. Kinh tế trưởng Rabobank Jan Lambregts sẽ trình bày bức tranh vĩ mô toàn cầu, theo sau là phân tích chính sách thuế quan Mỹ từ Ángel Rubio (Urner Barry) và Bob DeHaan (Viện Thủy sản Quốc gia).

Tiếp đó, CEO Skretting Bastiaan van Tilburg sẽ phác thảo triển vọng ngành: cung–cầu tại Mỹ Latinh và châu Á, chiến lược đổi mới và bền vững, và đối thoại cùng một nhà bán lẻ lớn. Phiên toàn thể sẽ khép lại bằng tọa đàm “tuyên bố xanh” cùng chuyên gia luật quảng cáo Lucas de Groot (Taylor Wessing), nhằm làm rõ ranh giới pháp lý cho các câu chuyện tác động môi trường mà các nhà bán lẻ muốn kể.

Tôn vinh đổi mới 

Sự kiện năm nay đặt trọng tâm đặc biệt vào những mắt xích thường bị bỏ quên trong chuỗi giá trị – đặc biệt là khâu chế biến, với tham vọng biến phụ phẩm tôm thành “mỏ vàng” mới. Một phiên thảo luận sẽ khai thác tiềm năng ứng dụng trí tuệ nhân tạo, tự động hóa và tái sử dụng vỏ, đầu tôm – từ sản xuất nhựa sinh học đến thức ăn chăn nuôi – với bà Melanie Siggs trình bày kết quả sơ bộ nghiên cứu do GSF tài trợ. Theo ông van der Pijl, khi biên lợi nhuận ngày càng bị siết chặt, ngành chế biến buộc phải tìm kiếm nguồn thu mới từ chính những thứ từng bị xem là phế phẩm.

Bên cạnh đó, GSF 2025 cũng hướng sự chú ý đến các thị trường chiến lược nhưng ít được đánh giá đúng mức, như Mexico và Brazil – hai quốc gia nằm trong top 10 nhà sản xuất tôm lớn nhất thế giới nhưng lại có nhu cầu nội địa vượt xa nguồn cung. Đại diện ADM, Cargill cùng các chuyên gia địa phương sẽ phân tích động lực tăng trưởng và xu hướng tiêu thụ nội địa tại đây. Đặc biệt, phiên thảo luận chuyên sâu về thị trường Trung Quốc sẽ có đoàn 30–40 đại biểu ngành tôm Trung Quốc tham gia và lần đầu tiên áp dụng phiên dịch song song tiếng Trung, tạo cơ hội lắng nghe trực tiếp quan điểm của các lãnh đạo ngành về nhu cầu nhập khẩu, sản xuất và tiêu dùng tôm tại thị trường quan trọng này.

Ông van der Pijl chia sẻ: “Tương lai của công thức thức ăn” là một trong những sự kiện được mong đợi nhất. “Chúng tôi tập trung vào hiệu suất, tính bền vững và đổi mới,” ông cho biết thêm. Ngoài ra, sự kiện còn tổ chức Chương trình Responsible Sourcing đi sâu vào các chủ đề nóng như phúc lợi tôm và giải pháp thay thế kháng sinh. Phiên thảo luận cũng sẽ giới thiệu công nghệ gây mê điện do Optimar và Ace phát triển – một bước tiến khoa học hay chỉ là đáp ứng áp lực từ các NGO vẫn còn gây tranh cãi. Cùng đó, hành động khí hậu sẽ là điểm nhấn quan trọng, với kết quả một nghiên cứu lớn về phát thải được công bố ngay trước thềm diễn đàn, cung cấp lộ trình thực tế giúp các công ty cắt giảm dấu chân carbon.