EU ra cảnh báo: Thủ tướng chỉ đạo khẩn

Gần đây, nhiều lô hàng nông lâm thủy sản của Việt Nam bị cơ quan quản lý EU cảnh báo vi phạm an toàn thực phẩm. Các vấn đề chủ yếu liên quan đến dư lượng thuốc bảo vệ thực vật, kháng sinh, phụ gia vượt ngưỡng cho phép. Những cảnh báo này không chỉ ảnh hưởng trực tiếp đến hoạt động xuất khẩu mà còn đe dọa uy tín thương hiệu nông sản Việt trên thị trường quốc tế.

Chỉ đạo nóng

Trong bối cảnh đó, ngày 28/8/2025, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Công điện số 150/CĐ-TTg yêu cầu các bộ, ngành, địa phương và hiệp hội tăng cường biện pháp kiểm soát, truy xuất nguồn gốc và đảm bảo chất lượng sản phẩm xuất khẩu. Công điện nhấn mạnh yêu cầu cấp bách về việc nâng cao chất lượng, truy xuất nguồn gốc sản phẩm, đồng thời củng cố niềm tin của đối tác và người tiêu dùng toàn cầu.

Theo chỉ đạo, Bộ Nông nghiệp và Môi trường giữ vai trò nòng cốt trong việc triển khai hệ thống kiểm soát an toàn thực phẩm trên toàn bộ chuỗi sản xuất. Điều này bao gồm giám sát chặt chẽ việc sử dụng thuốc bảo vệ thực vật, kháng sinh và phụ gia trong nông nghiệp. Mục tiêu là hoàn thiện khung kiểm soát vào cuối năm 2025, đảm bảo các sản phẩm từ trồng trọt đến chăn nuôi đều đáp ứng quy chuẩn khắt khe của EU và các thị trường lớn khác.

Bộ cũng được giao nhiệm vụ rà soát các chương trình tập huấn, tổ chức đào tạo chuyên sâu cho nông dân, doanh nghiệp và cơ sở chế biến. Nội dung tập huấn tập trung vào quy trình thu hoạch, sơ chế, bảo quản nông lâm thủy sản an toàn và đúng quy định. Đây là điểm then chốt để khắc phục hạn chế trong sản xuất nhỏ lẻ, thiếu đồng bộ – vốn là “tử huyệt” khiến nhiều lô hàng Việt bị trả về trong những năm qua.

Đáng chú ý, Bộ Nông nghiệp và Môi trường còn chịu trách nhiệm vận hành hệ thống cơ sở dữ liệu truy xuất nguồn gốc toàn diện cho chuỗi cung ứng nông lâm thủy sản. Với việc Luật Chất lượng sản phẩm, hàng hóa (sửa đổi) chuẩn bị có hiệu lực, việc xác định lộ trình bắt buộc truy xuất nguồn gốc cho nhóm hàng rủi ro cao sẽ là bước ngoặt quan trọng trong nâng tầm quản lý.

Song song với nỗ lực từ Bộ Nông nghiệp và Môi trường, Bộ Công Thương đóng vai trò then chốt trong việc bảo vệ và mở rộng thị trường. Bộ được giao tăng cường giám sát, truy xuất nguồn gốc đối với các sản phẩm có nguy cơ cao vi phạm. Đặc biệt, hệ thống thương vụ Việt Nam tại châu Âu và các nước phải theo dõi sát sao các cảnh báo, kịp thời thông tin về thay đổi quy định để doanh nghiệp trong nước điều chỉnh sản xuất.

Bên cạnh đó, Bộ Công Thương cũng phải đẩy mạnh xúc tiến thương mại, tìm kiếm thị trường mới, tránh tình trạng phụ thuộc vào một số thị trường truyền thống. Đây là chiến lược quan trọng, nhất là trong bối cảnh các nước nhập khẩu ngày càng siết chặt rào cản kỹ thuật và tiêu chuẩn chất lượng.

Để giảm bớt gánh nặng cho doanh nghiệp, Bộ Tài chính được giao nghiên cứu cơ chế thông quan nhanh, thuận lợi, song vẫn đảm bảo kiểm soát rủi ro. Ngoài ra, Bộ sẽ đề xuất các chính sách khuyến khích doanh nghiệp đầu tư vào chế biến, bảo quản nông lâm thủy sản, thay thế Nghị định 57/2018/NĐ-CP bằng một cơ chế đột phá hơn, phù hợp Nghị quyết 68-NQ/TW về phát triển kinh tế tư nhân.

Mục tiêu là tạo hành lang pháp lý thuận lợi để thu hút mạnh mẽ đầu tư vào công nghệ cao, công nghệ sạch – yếu tố quyết định nâng cao giá trị gia tăng và năng lực cạnh tranh của hàng nông sản Việt.

Bộ Ngoại giao được giao đẩy mạnh hợp tác song phương và đa phương, tận dụng tối đa các cơ chế hợp tác với EU, đồng thời thu hút nguồn lực quốc tế hỗ trợ phát triển nông nghiệp hiện đại, bền vững. Trong khi đó, Bộ Khoa học và Công nghệ tập trung hoàn thiện hệ thống tiêu chuẩn, quy chuẩn quốc gia theo hướng hài hòa với chuẩn mực quốc tế.

Đặc biệt, ứng dụng công nghệ và chuyển đổi số sẽ trở thành công cụ cốt lõi trong quản lý chất lượng và truy xuất nguồn gốc. Đây là xu hướng tất yếu để nông sản Việt bắt kịp cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 và đáp ứng nhu cầu minh bạch của người tiêu dùng toàn cầu.

Vào cuộc đồng bộ

Không chỉ các bộ ngành, Công điện số 150/CĐ-TTg cũng giao trách nhiệm cụ thể cho chính quyền địa phương và hiệp hội ngành hàng. Các tỉnh, thành phố, đặc biệt là những địa phương có lô hàng vi phạm, phải khẩn trương khắc phục khuyến cáo của EU. Công tác này bao gồm kiểm soát dư lượng hóa chất trong trồng trọt, kháng sinh trong nuôi trồng thủy sản, cũng như thiết lập hệ thống giám sát toàn chuỗi chăn nuôi.

Các hiệp hội sản xuất, chế biến, xuất khẩu nông lâm thủy sản được yêu cầu huy động hội viên tham gia liên kết chuỗi, tuân thủ quy định truy xuất nguồn gốc, đồng thời hỗ trợ cơ quan nhà nước trong điều tra nguyên nhân, tháo gỡ rào cản thương mại. Ngoài ra, hiệp hội cũng phải chủ động tìm kiếm thị trường mới, khai thác cơ hội từ các hiệp định thương mại tự do đã ký kết.

Công điện số 150/CĐ-TTg đã thể hiện quyết tâm chính trị mạnh mẽ của Chính phủ trong việc bảo vệ thương hiệu nông sản Việt Nam. Khẳng định rằng, trong quá trình hội nhập sâu rộng, Việt Nam sẵn sàng tuân thủ các chuẩn mực quốc tế khắt khe nhất, đồng thời kiên định xây dựng nền nông nghiệp hiện đại, minh bạch và bền vững.

Việc tăng cường truy xuất nguồn gốc và kiểm soát chất lượng sẽ không chỉ giải quyết tình trạng bị cảnh báo, trả hàng mà còn tạo nền tảng lâu dài để nâng cao giá trị nông sản. Đây cũng là điều kiện tiên quyết để sản phẩm Việt tiếp cận sâu hơn vào các thị trường khó tính như EU, Nhật Bản, Hoa Kỳ – nơi người tiêu dùng luôn đặt niềm tin lên hàng đầu.

Trong bối cảnh toàn cầu hóa và cạnh tranh gay gắt, uy tín hàng hóa không chỉ quyết định sự sống còn của doanh nghiệp mà còn ảnh hưởng đến hình ảnh quốc gia. Công điện số 150/CĐ-TTg chính là bước đi kịp thời, toàn diện và mạnh mẽ để bảo vệ và phát triển ngành nông lâm thủy sản Việt Nam. Nếu được triển khai đồng bộ, quyết liệt từ trung ương đến địa phương, từ cơ quan quản lý đến hiệp hội và doanh nghiệp, Việt Nam hoàn toàn có thể biến thách thức thành cơ hội, đưa thương hiệu nông sản quốc gia vươn xa hơn trên bản đồ thế giới.

Đông Phong