An Giang với tam giác động lực phát triển kinh tế biển

Rạch Giá: Đô thị kinh tế tổng hợp, kinh tế biển

Phường Rạch Giá được sáp nhập từ 9 phường Vĩnh Thanh Vân, Vĩnh Thanh, Vĩnh Quang, Vĩnh Lạc, Vĩnh Hiệp, An Hòa, An Bình, Rạch Sỏi và Vĩnh Lợi có diện tích tự nhiên 45,53 km2, dân số 250.661 người, địa bàn trung tâm hành chính của tỉnh. Giai đoạn 2020 – 2025, kinh tế tăng bình quân hàng năm 8,5%, thu ngân sách tăng 5,42%. Hiện có 2.741 doanh nghiệp, 16.795 hộ kinh doanh cá thể. Trong cơ cấu kinh tế, thương mại – dịch vụ chiếm 51,38%, công nghiệp và xây dựng 36,52, nông nghiệp và thủy sản 12,1%.

Về phát triển kinh tế biển, định hướng đến năm 2030, tầm nhìn năm 2045 là sắp xếp lại đội tàu khai thác hải sản theo hướng không tăng số lượng. Khuyến khích đầu tư phát triển dịch vụ hậu cần nghề cá, một số nghề khai thác mang tính chọn lọc cao nhằm tăng giá trị đi đôi với bảo vệ nguồn lợi hải sản, môi trường biển. 

Rạch Giá: Đô thị kinh tế tổng hợp, kinh tế biển

Hiện nay, Rạch Giá có 1.487 tàu cá, khai thác hằng năm trên 150.000 tấn. Công tác lấn biển từ năm 1999 đạt 688 ha, dự kiến đến năm 2040 đạt 3.960 ha, trong đó các đảo nhân tạo 2.800 ha. Mở rộng đô thị ven biển với nhiều công trình, dự án trọng điểm tạo điều kiện phát triển kinh tế biển điển hình như dự án Cảng hành khách Rạch Giá để kết nối với Phú Quốc, Nam Du, Lại Sơn.

Đến nay, tiềm năng kinh tế biển chưa được khai thác đúng mức. Hoạt động nuôi trồng thuỷ sản và du lịch biển, nhất là dịch vụ chất lượng cao còn nhiều hạn chế. Nguyên nhân chính là nguồn lực ngân sách hạn hẹp, quy hoạch chưa đáp ứng yêu cầu phát triển. Bài học kinh nghiệm thành công là tranh thủ sự sự hỗ trợ của cấp trên, huy động nguồn lực xã hội trên cơ sở đảm bảo quy hoạch đồng bộ, ổn định.

Giải pháp hiện nay: Trước hết là phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số; coi kinh tế tư nhân là động lực quan trọng nhất của nền kinh tế. Đồng thời, kiến nghị cấp trên đầu tư các tuyến giao thông kết nối trọng điểm, thúc đẩy liên kết vùng. Cụ thể là nâng cấp mở rộng sân bay Rạch Giá, quốc lộ 80 nối Rạch Giá-Long Xuyên, nâng cấp cao tốc Lộ Tẻ – Rạch Sỏi, phát triển tuyến Hà Tiên – Rạch Giá – Bạc Liêu. Nâng cao chất lượng quy hoạch, thu hút nhà đầu tư có năng lực khai thác các dự án lấn biển, đảo nhân tạo.

Đặc biệt, để khai thác tiềm năng kinh tế biển, cần quy hoạch không gian biển hợp lý, phát triển nuôi trồng thủy sản, cảng biển, dịch vụ hậu cần biển, logistics, du lịch biển. Liên kết chặt chẽ với Phú Quốc, Hà Tiên để hình thành “tam giác đô thị động lực” làm đầu tàu thúc đẩy tăng trưởng kinh tế biển.

Phú Quốc: Đô thị kinh tế, du lịch-dịch vụ tổng hợp tầm quốc tế 

Phú Quốc có diện tích tự nhiên 575,29 km2, dân số 157.629 người, vừa là trung tâm du lịch, dịch vụ, kinh tế biển, đảo của vùng và cả nước, vừa là cửa ngõ giao thương quốc tế. Những năm qua, thương hiệu “du lịch Phú Quốc” ngày càng khẳng định trên bản đồ du lịch thế giới. Giai đoạn 2020 – 2025, tăng trưởng kinh tế hàng năm 19,6%; năm 2024 chiếm 51,6% tổng thu ngân sách tỉnh Kiên Giang cũ và góp 5,4% thu ngân sách của vùng ĐBSCL. Nhiệm kỳ qua, Phú Quốc đã điều tiết cho ngân sách tỉnh.

Năm 2025, đến tháng 8 đã đón hơn 6 triệu lượt khách du lịch, tăng 32,8% so với cùng kỳ, đạt 85,9% kế hoạch năm. Trong đó, khách quốc tế hơn 1 triệu lượt, tăng 66,49% so với cùng kỳ, đạt 82,08% kế hoạch năm. Số chuyến bay quốc tế đến Phú Quốc liên tục tăng, đặc biệt hãng hàng không mới Sun PhuQuoc Airways đang đi vào hoạt động. Đến nay, có 321 dự án đầu tư với tổng vốn 435.547 tỷ đồng, chủ yếu vào các dịch vụ vui chơi, giải trí, nghỉ dưỡng đẳng cấp quốc tế như: Sun Group, Vingroup, BIM Group, CEO Group. Hệ thống lưu trú hiện có hơn 700 cơ sở, trên 24.000 phòng. Trong đó, 29 khách sạn 4-5 sao, cung cấp 13.475 phòng tiêu chuẩn quốc tế; hơn 100 doanh nghiệp lữ hành hoạt động trên địa bàn.

Phú Quốc: Nhiều dự án đang được triển khai đầu tư với tổng vốn gần 10.000 tỷ đồng để phát triển mạnh đô thị kinh tế, du lịch-dịch vụ tổng hợp tầm quốc tế

Sân bay quốc tế Phú Quốc mỗi ngày có trung bình 70 chuyến hạ và cất cánh. Cảng hành khách quốc tế Dương Đông là cửa ngõ đón nhiều tàu du lịch 5 sao: Năm 2023 đón 1 chuyến tàu quốc tịch Ý với 3.600 khách, năm 2024 đón 3 tàu du lịch quốc tế với 3.299 khách, đầu năm 2025 đón 3 tàu với 8.900 khách quốc tế.

Phú Quốc đã sở hữu nhiều kỷ lục ấn tượng: “Cáp treo 3 dây dài nhất thế giới” 7,999 km; “Công viên san hô đầu tiên tại Việt Nam”; “Siêu quần thể đa dạng với các loại hình vui chơi giải trí và nghỉ dưỡng có diện tích lớn nhất Việt Nam”; “Công viên Chủ đề lớn nhất Việt Nam”; Safari Phú Quốc – “Vườn thú bán hoang dã đầu tiên và lớn nhất tại Việt Nam”, cũng nhất nhì Đông Nam Á. Nghề làm nước mắm truyền thống là Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia, khẳng định giá trị văn hóa độc đáo của “Đảo Ngọc”. 

Phú Quốc vẫn còn những hạn chế: Hoạt động quản lý điều hành của chính quyền ở một số lĩnh vực thiếu chặt chẽ, nhất là quản lý đất, quy hoạch và trật tự xây dựng. Kinh tế chưa tương xứng tiềm năng, lợi thế. Nguyên nhân chính là tổ chức bộ máy quản lý chưa chuyển động kịp với sự phát triển. Bài học kinh nghiệm: Thành công khi giải quyết hài hòa lợi ích của người dân và doanh nghiệp; phát triển kinh tế gắn với giải quyết tốt các vấn đề văn hóa, xã hội, nâng cao đời sống cho người dân.

Tiếp tục phát triển tiềm năng kinh tế biển, Phú Quốc tập trung xây dựng khu đô thị trung tâm sinh thái thông minh, hướng tới đô thị du lịch biển. Đẩy mạnh chuyển đổi số trên tất cả các lĩnh vực; trong đó, ưu tiên lĩnh vực kinh tế biển, thương mại – dịch vụ, du lịch, y tế, giáo dục, tài chính – ngân hàng, tài nguyên và môi trường. 

Kiến nghị trung ương và tỉnh ưu tiên đầu tư các dự án hạ tầng thiết yếu như: hệ thống xử lý rác thải, nước thải tập trung. Phân cấp, phân quyền cho chính quyền đặc khu Phú Quốc để chủ động và linh hoạt hơn trong phát triển.

Hà Tiên: Đô thị kinh tế biển, thương mại biên giới 

Phường Hà Tiên được sáp nhập từ 4 phường Bình San, Pháo Đài, Mỹ Đức, Đông Hồ có diện tích 61,35 km², dân số 40.609 người vừa có biển vừa có 14 km đường biên giới với Campuchia và cửa khẩu quốc tế. Giai đoạn 2020 – 2025, tỷ trọng thương mại – dịch vụ – du lịch chiếm đã 81,18% tổng giá trị kinh tế.

Hạ tầng đã đầu tư chỉnh trang, nâng cấp Khu du lịch Mũi Nai, Thạch Động, Đá Dựng. Một số dự án đô thị, nghỉ dưỡng hình thành và đi vào hoạt động như Khu nhà ở nghỉ dưỡng cao cấp Mũi Nai, Bãi Nò; Dự án Lô A5 thuộc khu đô thị mới Hà Tiên góp phần thu hút khách du lịch. Hạ tầng giao thông – đô thị tiếp tục hoàn thiện với đường ra cửa khẩu Quốc tế Hà Tiên, ra cảng tổng hợp Hà Tiên. 

Hà Tiên: Đô thị kinh tế biển, thương mại biên giới

Tuy nhiên, lĩnh vực kinh tế biển, thương mại – dịch vụ – du lịch, thương mại biên giới chưa phát huy đầy đủ tiềm năng, lợi thế. Hiệu quả kinh tế biển chưa cao; hạ tầng giao thông kết nối cửa khẩu và cảng biển còn thiếu đồng bộ. Nguyên nhân chủ yếu ở công tác quản lý, điều hành chưa thật sự quyết liệt; giải quyết vướng mắc chưa kịp thời; làm giảm hiệu quả phát triển.

Bước vào giai đoạn mới, Hà Tiên phấn đấu trở thành trung tâm kinh tế biển – du lịch – thương mại biên giới của tỉnh. Giải pháp chủ yếu là đầu tư xây dựng kết cấu hạ tầng và Hà Tiên kiến nghị với tỉnh sớm có cơ chế kết nối cực tăng trưởng đặc thù vùng tứ giác Long Xuyên gồm Rạch Giá – Long Xuyên – Châu Đốc – Hà Tiên hình thành khu vực động lực phát triển về logistics, du lịch văn hóa, kinh tế biển, thương mại biên mậu, đầu mối giao thương, hợp tác với Vương quốc Campuchia. Thu hút đầu tư các dự án lấn biển, phát triển đảo và cụm đảo nhân tạo.

Đặc biệt, tập trung phát triển kinh tế biển theo hướng hiện đại, bền vững. Đẩy mạnh phát triển nuôi tôm công nghiệp, nhất là khu vực Đông Hồ và Mỹ Đức, khuyến khích chuyển đổi mô hình nuôi tôm quảng canh gần 1.000 ha sang nuôi tôm công nghiệp ứng dụng công nghệ cao. Tranh thủ nguồn lực đầu tư hoàn thành Cảng Tổng hợp Hà Tiên. 

Phát triển kinh tế biển, dịch vụ – du lịch và thương mại biên giới là con đường tất yếu để Hà Tiên khẳng định vị thế đô thị động lực phát triển của tỉnh và khu vực.

Sáu Nghệ