Thủ tướng yêu cầu giải quyết dứt điểm những tồn tại trong khai thác thủy sản

Quản lý chặt chẽ đội tàu khai thác

Kế hoạch hành động được ban hành nhằm thực hiện nghiêm Chỉ thị số 32-CT/TW của Ban Bí thư về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác chống khai thác IUU và phát triển bền vững ngành thủy sản. Đồng thời, tập trung cao điểm nguồn lực, hành động quyết liệt, đồng bộ và có trọng tâm, giải quyết dứt điểm những tồn tại trong công tác quản lý khai thác thủy sản, chuẩn bị cho đợt thanh tra lần thứ năm của EC, với quyết tâm đạt kết quả tốt nhất.

Mục tiêu của Kế hoạch là ngăn chặn, không để xảy ra tình trạng tàu cá vi phạm vùng biển nước ngoài; đến ngày 15/11/2025 chấm dứt hoàn toàn các vụ việc mất kết nối thiết bị giám sát hành trình (VMS) quá 6 giờ mà không báo cáo vị trí hoặc quá 10 ngày không đưa tàu về bờ. Đồng thời, Việt Nam hướng tới quản lý, phát triển ngành thủy sản bền vững, có trách nhiệm và hội nhập quốc tế; bảo đảm lợi ích của người dân, góp phần giữ vững chủ quyền biển đảo và nâng cao hình ảnh, uy tín quốc gia trên trường quốc tế.

Một trong những nội dung trọng tâm được nhấn mạnh là rà soát, hoàn thiện quy định pháp luật về thủy sản. Bộ Nông nghiệp và Môi trường được giao nhiệm vụ sửa đổi, bổ sung Nghị định số 38/2024/NĐ-CP về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực thủy sản, bổ sung đầy đủ các hành vi vi phạm IUU, nâng mức xử phạt đủ sức răn đe và mở rộng thẩm quyền cho cấp xã, công an xã để xử lý nhanh, hiệu quả ngay từ cơ sở.

Việt Nam thể hiện rõ quyết tâm gỡ “Thẻ vàng” IUU trong năm 2025. Ảnh: ST

Về quản lý đội tàu, Chính phủ yêu cầu kiểm kê, lập danh sách, phân loại toàn bộ tàu cá hiện có, kể cả các tàu hoạt động bất hợp pháp, nhằm quản lý chặt chẽ theo quy định. Tất cả tàu cá sẽ được định danh và kết nối đồng bộ với cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư (VNeID), cơ sở dữ liệu nghề cá quốc gia (VNFishbase), hệ thống giám sát tàu cá (VMS) và hệ thống truy xuất nguồn gốc thủy sản khai thác (eCDT). Mọi thông tin của chủ tàu, thuyền viên, giấy phép khai thác sẽ được cập nhật đầy đủ, chính xác, đảm bảo 100% tàu cá đăng ký đều có biển số, đánh dấu theo quy định và được cấp phép hoạt động hợp pháp.

Những tàu không đủ điều kiện hoạt động sẽ bị niêm phong, giám sát tại nơi neo đậu, đồng thời có chính sách hỗ trợ ngư dân chuyển đổi nghề phù hợp, chuyển từ khai thác sang nuôi trồng thủy sản hoặc các ngành nghề khác để bảo đảm sinh kế lâu dài.

Huy động sức mạnh từ trung ương tới địa phương

Để thực hiện được các mục tiêu này, Kế hoạch cũng yêu cầu huy động sức mạnh của cả hệ thống chính trị, từ trung ương đến cơ sở. Trong đó, người đứng đầu các bộ, ngành và địa phương chịu trách nhiệm trực tiếp trước Thủ tướng về kết quả thực hiện kế hoạch.

Thủ tướng yêu cầu Bộ Nông nghiệp và Môi trường tổ chức kiểm tra sản phẩm thủy sản khai thác nhập khẩu đảm bảo tuân thủ đầy đủ theo quy định tại Hiệp định các biện pháp quốc gia có cảng (Hiệp định PSMA) và bằng tàu container; Tập huấn chuyên môn, nghiệp vụ khai thác, vận hành hệ thống giám sát tàu cá, xử lý vi phạm cho cán bộ thực thi pháp luật.

Bộ Công an chỉ đạo công an các đơn vị, địa phương ven biển chủ trì, phối hợp với Viện kiểm sát, Tòa án nhân dân cùng cấp và các cơ quan liên quan rà soát, đẩy nhanh tiến độ điều tra, xử lý dứt điểm các vụ án hình sự có liên quan đến vi phạm IUU để đưa ra truy tố, xét xử công khai phục vụ công tác tuyên truyền, răn đe; Đẩy nhanh tiến độ rà soát, cập nhật thông tin tàu cá, chủ tàu, thuyền trưởng, thuyền viên vào dữ liệu quốc gia về dân cư.

Bộ Quốc phòng chỉ đạo các lực lượng thực thi pháp luật (Cảnh sát biển, Biên phòng, Kiểm ngư) bố trí tối đa nguồn lực thực hiện đợt cao điểm tuần tra, kiểm tra, kiểm soát thường xuyên, liên tục trên vùng biển giáp ranh với các nước như Malaysia, Thái Lan, Indonesia và các đảo, cửa biển, cửa sông, cửa lạch, bãi ngang ven biển…; kiểm soát nghiêm tàu cá ra, vào cảng, xuất nhập đồn, trạm biên phòng khi tham gia hoạt động khai thác thủy sản theo quy định; không cho tàu cá xuất đồn, trạm nếu không có xác nhận của cảng cá.

Thủ tướng cũng yêu cầu khẩn trương hoàn thành hệ thống theo dõi, giám sát, cảnh báo tàu cá; số hóa toàn diện công tác quản lý tàu cá (trong đó có việc kiểm soát tàu cá ra, vào cảng) tích hợp với dữ liệu về dân cư, chia sẻ, kết nối liên thông giữa các ngành, các địa phương để phục vụ công tác quản lý hoạt động đánh bắt hải sản của các lực lượng trên biển, trên bờ và cung cấp các dịch vụ công, đảm bảo đúng, đủ, sạch, sống, công khai, minh bạch.

Bộ Ngoại giao nắm tình hình, cập nhật thông tin về quan điểm, động thí của các nước, các tổ chức quốc tế đối với công tác chống khai thác IUU của Việt Nam; tăng cường vận động ngoại giao, tranh thủ sự ủng hộ của các bên có liên quan đề nghị EC xem xét nỗ lực của Việt Nam trong chống khai thác IUU, gỡ cảnh báo “Thẻ vàng” trong đạt thanh tra lần thứ 5; triển khai các Hiệp định, Công ước quốc tế có liên quan đến chống khai thác IUU.

Ngoài ra, Thủ tướng chỉ đạo các Bộ Tư pháp, Khoa học và Công nghệ, Tài chính, Công Thương được giao nhiệm vụ cụ thể trong công tác phối hợp, điều tra, xử lý vi phạm, giám sát, vận động quốc tế và bảo đảm nguồn lực triển khai.

Tại cấp địa phương, Thủ tướng yêu cầu Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố ven biển phải nắm chắc địa bàn, kiểm soát chặt đội tàu, cơ sở thu mua và chế biến thủy sản; lập danh sách tàu cá không đủ điều kiện hoạt động, niêm phong, công khai thông tin và giao chính quyền cơ sở giám sát. Việc kiểm soát tàu ra, vào cảng phải được đối soát hàng ngày, đảm bảo dữ liệu thống nhất, tránh tình trạng tàu khai thác không cập cảng bốc dỡ thủy sản theo quy định. Đồng thời, tăng cường tuyên truyền, giáo dục, răn đe, xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm để nâng cao ý thức chấp hành pháp luật của ngư dân.

Kế hoạch hành động tháng cao điểm chống khai thác IUU không chỉ hướng đến mục tiêu gỡ “Thẻ vàng” của EC mà còn đặt nền tảng cho sự phát triển bền vững của ngành thủy sản Việt Nam trong dài hạn. Với hành động quyết liệt, phối hợp đồng bộ và ứng dụng mạnh mẽ công nghệ hiện đại, Việt Nam đang thể hiện rõ trách nhiệm với đại dương, với cộng đồng quốc tế và với tương lai phát triển xanh, bền vững của ngành thủy sản.

Bảo Hân