Thủ tướng yêu cầu quyết liệt gỡ “thẻ vàng” IUU: Làm bằng được vì danh dự quốc gia

Chuyển biến tích cực, quyết tâm cao độ

Phiên họp được kết nối trực tuyến tới 21 tỉnh, thành phố ven biển, với sự tham dự của Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà, lãnh đạo các bộ, ngành Trung ương và địa phương.

Toàn cảnh phiên họp thứ 20 của Ban Chỉ đạo quốc gia về phòng, chống khai thác IUU. Ảnh: VGP/Nhật Bắc.

Theo báo cáo của Bộ Nông nghiệp và Môi trường, kể từ phiên họp thứ 19 (ngày 28/10), các bộ, ngành và địa phương đã hoàn thành 23/66 nhiệm vụ, đang triển khai 43 nhiệm vụ theo đúng tiến độ chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ. Bộ cũng đã trình Chính phủ ban hành Nghị định sửa đổi, bổ sung Nghị định số 37 và 38/2024/NĐ-CP về thi hành Luật Thủy sản và xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực này.

Công tác quản lý tàu cá, giám sát hoạt động khai thác tiếp tục có chuyển biến rõ nét: đến nay, 79.800/79.941 tàu cá (99,8%) đã được đăng ký, cập nhật trong cơ sở dữ liệu nghề cá quốc gia (VNFishbase). Trong tuần qua, cả nước đã xóa đăng ký 370 tàu cá do giải bản, chìm đắm hoặc mất tích theo quy định.

Đáng chú ý, không có thêm trường hợp tàu cá vi phạm vùng biển nước ngoài bị xử phạt. Bộ Công an cho biết, tính từ 1/10 đến 27/10/2025, đã khởi tố 19 vụ/29 bị can; lũy kế từ năm 2024 đến nay là 84 vụ/130 bị can, trong đó 43 vụ/88 bị cáo đã được đưa ra xét xử.

Ngày 2/11, Bộ Tư lệnh Vùng Cảnh sát biển 4 phát hiện, bắt giữ hai tàu cá ở tỉnh An Giang tàng trữ, vận chuyển trái phép thiết bị giám sát hành trình (VMS) – hành vi bị xem là vi phạm nghiêm trọng quy định IUU.

Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà đánh giá: “Sau chỉ đạo của Thủ tướng, công việc đã rõ người, rõ việc, rõ tiến độ. Cơ quan chức năng từ Trung ương tới địa phương đều thể hiện sự quyết liệt và trách nhiệm.”

Ông yêu cầu phân loại rõ nhóm tàu chưa được cấp phép và nhóm không đủ điều kiện cấp phép, kiên quyết không để tàu cá chưa được cấp phép ra khơi. Cùng với đó, các địa phương cần xử lý dứt điểm các vụ vi phạm hành chính còn trong thời hiệu; đồng thời hỗ trợ sinh kế cho ngư dân trong quá trình xử lý, bảo đảm an sinh bền vững.

Gỡ thẻ vàng là nhiệm vụ chính trị đặc biệt quan trọng

Phát biểu kết luận, Thủ tướng Phạm Minh Chính nhấn mạnh: Quyết tâm và mục tiêu gỡ thẻ vàng “không thay đổi và không thể lùi bước”. Đây không chỉ là yêu cầu về kinh tế mà còn là vấn đề danh dự và uy tín quốc gia.

“Chúng ta không chỉ gỡ thẻ vàng để xuất khẩu thuận lợi hơn, mà quan trọng hơn là xây dựng nghề cá có trách nhiệm, bền vững, văn minh, bảo vệ lợi ích chính đáng của người dân và vị thế của Việt Nam trên trường quốc tế,” Thủ tướng nêu rõ.

Người đứng đầu Chính phủ ghi nhận tinh thần làm việc khẩn trương, nghiêm túc của các bộ, ngành, địa phương, nhất là lực lượng Quân đội, Công an, Bộ Nông nghiệp và Môi trường trong công tác tuần tra, kiểm soát và xử lý vi phạm. Tuy nhiên, ông cũng chỉ rõ những tồn tại: một số địa phương như An Giang, TP Hồ Chí Minh, Gia Lai, Khánh Hòa vẫn còn tình trạng tàu cá chưa được cấp phép hoạt động hoặc chưa hoàn thiện hồ sơ truy xuất nguồn gốc; nhiều vụ vi phạm vùng biển nước ngoài chưa được xử lý dứt điểm; hệ thống dữ liệu nghề cá còn thiếu liên thông, cập nhật chậm.

Thủ tướng yêu cầu các bộ, ngành và địa phương phải hành động nhanh nhất, thực chất nhất, tuyệt đối không làm hình thức, không né tránh trách nhiệm. Tất cả phải nghiêm túc thực hiện các chỉ đạo, nghị quyết, công điện, đặc biệt là Công điện 198/CĐ-TTg và Quyết định 2310/QĐ-TTg ngày 17/10/2025 về “Tháng cao điểm chống khai thác IUU và phát triển bền vững ngành thủy sản”.

Tăng cường tuần tra, truy quét tàu cá “3 không”

Thủ tướng yêu cầu rà soát toàn bộ đội tàu quốc gia, phân loại rõ từng nhóm; tàu đủ điều kiện thì cấp phép, tàu không đủ điều kiện phải xử lý dứt điểm, không để hoạt động trái phép.

Bộ Nông nghiệp và Môi trường được giao xây dựng kịch bản, phương án làm việc kỹ thuật với EC – hoàn thành trước ngày 10/11/2025; tập trung hướng dẫn, kiểm tra các địa phương trọng điểm như An Giang, TP Hồ Chí Minh, Khánh Hòa, Gia Lai. Đồng thời, thường xuyên giữ liên lạc, cung cấp thông tin kịp thời cho EC và báo cáo Thủ tướng, Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà những nội dung vượt thẩm quyền.

Thủ tướng Phạm Minh Chính chỉ đạo tại cuộc họp. Ảnh: VGP/Nhật Bắc

Bộ Quốc phòng chỉ đạo Tập đoàn Viettel chủ trì số hóa toàn diện công tác quản lý tàu cá và chống khai thác IUU; đồng thời yêu cầu lực lượng biên phòng kiểm soát chặt chẽ tàu cá xuất, nhập qua trạm kiểm soát, kiên quyết ngăn tàu “3 không” (không đăng ký, không đăng kiểm, không giấy phép) hoạt động.

Các đơn vị được lệnh tăng cường tuần tra trên biển, mở đợt cao điểm truy quét tàu vi phạm, đặc biệt ở khu vực trọng điểm phía Nam – nơi thường xuyên phát sinh các vụ vượt ranh giới khai thác.

Bộ Công an hoàn thiện và đưa vào sử dụng ứng dụng quản lý tàu cá và ngư dân trên nền tảng VNeID trước ngày 10/11/2025, đồng thời đẩy nhanh điều tra, xử lý hình sự các vụ việc vi phạm nghiêm trọng. Bộ cũng được giao xác minh tình trạng một số ngư dân, môi giới đang hoạt động trái phép ở nước ngoài, báo cáo Thủ tướng trước 15/11/2025.

Huy động toàn hệ thống, vì mục tiêu phát triển bền vững ngành thủy sản

Thủ tướng chỉ đạo Bộ Nông nghiệp và Môi trường phối hợp với Bộ Tài chính, Bộ Xây dựng kiểm soát nghiêm ngặt nguồn nguyên liệu thủy sản nhập khẩu vào Việt Nam theo Hiệp định PSMA và bằng tàu container, nhằm ngăn chặn triệt để thủy sản IUU thâm nhập thị trường trong nước.

Bộ Ngoại giao tiếp tục giao thiệp với EC và các quốc gia trong khu vực, cung cấp thông tin đầy đủ về nỗ lực của Việt Nam trong chống khai thác IUU, đồng thời đàm phán cơ chế hợp tác khai thác chung tại các vùng biển chồng lấn, nhất là với Malaysia.

Ở cấp địa phương, các tỉnh, thành ven biển được yêu cầu kiểm soát 100% tàu cá ra vào cảng, không cho tàu không đủ điều kiện hoạt động; cập nhật hằng tuần danh sách tàu có nguy cơ vi phạm; sơn, đánh dấu, gắn biển số đăng ký cho tất cả tàu cá trước 15/11/2025.

Đặc biệt, phải rà soát, đồng bộ hóa dữ liệu giữa các hệ thống VNFishbase, VMS, VNeID và cơ sở dữ liệu biên phòng; kiểm soát chặt hồ sơ truy xuất nguồn gốc – từ nhật ký khai thác, sản lượng bốc dỡ, đến chứng nhận nguồn gốc sản phẩm. Mọi tàu cá vi phạm quy định về VMS, vượt ranh giới hay không cập cảng đúng quy định đều bị xử phạt nghiêm minh.

Thủ tướng yêu cầu các địa phương đẩy mạnh tuyên truyền, vận động ngư dân chấp hành quy định IUU, đồng thời triển khai chính sách hỗ trợ chuyển đổi nghề, bảo đảm đời sống ngư dân. Trước mắt, Chính phủ sẽ hỗ trợ 3 tháng lương thực cho các hộ ngư dân trong thời gian chuyển đổi sinh kế.

Các cơ quan báo chí, truyền thông được giao tăng cường thông tin, biểu dương điển hình tiên tiến, phản ánh trung thực nỗ lực của các lực lượng và doanh nghiệp trong chống khai thác IUU. Hiệp hội và doanh nghiệp thủy sản phải tuyệt đối không thu mua, chế biến hoặc xuất khẩu sản phẩm có nguồn gốc IUU, đồng thời khuyến khích hội viên, ngư dân thực hiện nghiêm quy định pháp luật, xây dựng hình ảnh “ngư dân Việt Nam văn minh, trách nhiệm”.

Kết luận phiên họp, Thủ tướng Phạm Minh Chính khẳng định: “Còn thời gian là còn hành động. Chúng ta phải hành động nhanh hơn, mạnh hơn, hiệu quả hơn – để gỡ thẻ vàng IUU bằng thực chất, bằng kết quả, không bằng báo cáo. Đây không chỉ là nhiệm vụ của riêng ngành thủy sản mà là trách nhiệm của cả hệ thống chính trị, của mỗi cán bộ, ngư dân, doanh nghiệp.”

Thùy Khánh