TPHCM siết chặt quản lý đội tàu, ngăn chặn khai thác IUU từ gốc

Ngày 16/12, Đoàn công tác của Thanh tra Chính phủ do Phó Tổng Thanh tra Thường trực Nguyễn Quốc Đoàn làm trưởng đoàn đã trực tiếp khảo sát thực tế tại cảng cá, bến neo đậu, ụ tàu và nhà ngư dân tại xã Long Hải (TPHCM), nhằm đánh giá toàn diện công tác chống khai thác hải sản bất hợp pháp, không báo cáo và không theo quy định (IUU), qua đó đề xuất các giải pháp tăng cường quản lý, kiểm soát đội tàu và nâng cao ý thức chấp hành pháp luật của ngư dân. Tham gia cùng đoàn có Phó Chủ tịch UBND TPHCM Hoàng Nguyên Dinh và đại diện nhiều cơ quan chức năng liên quan.

Phó Tổng Thanh tra Thường trực Chính phủ Nguyễn Quốc Đoàn (áo đen) cùng đoàn công tác kiểm tra. Ảnh: Nguyễn Tuyền

Chuyến công tác tập trung khảo sát, đánh giá thực trạng công tác quản lý tàu cá, kiểm soát hoạt động khai thác, việc chấp hành các quy định về đăng ký, đăng kiểm, giấy phép khai thác, lắp đặt thiết bị giám sát hành trình (VMS), ghi nhật ký khai thác và truy xuất nguồn gốc thủy sản. Trên cơ sở đó, đoàn thống nhất những giải pháp khắc phục các tồn tại, hạn chế, đồng thời yêu cầu địa phương tiếp tục siết chặt kỷ cương trong quản lý đội tàu, nhất là với các phương tiện chưa đủ điều kiện hoạt động.

Tại xã Long Hải, một trong những địa bàn có số lượng tàu cá lớn nhất TPHCM hiện nay, đoàn đã trực tiếp kiểm tra tại cảng cá, khu vực ụ tàu, bến neo đậu và đến tận nhà một số chủ tàu. Qua ghi nhận thực tế, đoàn đánh giá cao nỗ lực của chính quyền địa phương trong việc phân loại, quản lý tàu cá theo đúng quy định, đồng thời duy trì giám sát thường xuyên đối với các tàu không đủ điều kiện ra khơi.

Ảnh: Nguyễn Tuyền

Nhấn mạnh yêu cầu quản lý chặt chẽ tàu cá chưa đủ điều kiện, ông Nguyễn Quốc Đoàn đề xuất, TPHCM cần tập trung các phương tiện này neo đậu tại một khu vực cố định, tổ chức quản lý nghiêm ngặt bằng những biện pháp cụ thể như lắp đặt hệ thống camera giám sát, bố trí phao nổi bao quanh khu neo đậu, phân công lực lượng trực tiếp theo dõi 24/24 giờ, kiên quyết không để tàu cá chưa đủ điều kiện xuất bến. Đồng thời, ông đề nghị các địa phương chủ động tham mưu UBND Thành phố bố trí nguồn kinh phí phù hợp để hỗ trợ lực lượng cơ sở trong công tác quản lý, giám sát đội tàu.

Theo UBND xã Long Hải, toàn xã hiện có 1.215 tàu cá, trong đó hơn 880 tàu hoạt động khai thác vùng khơi. Với những tàu cá không đủ điều kiện, chủ yếu do hết hạn giấy phép khai thác, đăng kiểm, không bảo đảm an toàn kỹ thuật hoặc an toàn thực phẩm, địa phương đã yêu cầu neo đậu tại bờ, không cho ra khơi. Chính quyền xã phân công cụ thể cán bộ phụ trách từng ấp, phối hợp lực lượng chức năng giám sát từng vị trí neo đậu, cập nhật hình ảnh, tọa độ định kỳ hằng tuần để bảo đảm “không đủ điều kiện thì không hoạt động”.

Ảnh: Nguyễn Tuyền

Song song với công tác kiểm soát đội tàu, xã Long Hải triển khai nhiều mô hình tuyên truyền chống khai thác IUU linh hoạt, gần gũi với ngư dân. Các buổi “Ăn sáng cùng ngư dân”, “Cà phê sáng cùng ngư dân” được tổ chức định kỳ, thu hút hàng trăm lượt người tham dự, vừa tạo không gian trao đổi cởi mở, vừa giúp chính quyền nắm bắt kịp thời tâm tư, khó khăn của bà con. Thông qua các hoạt động này, những quy định về khai thác hợp pháp, ranh giới vùng biển được phép hoạt động, cũng như chế tài xử phạt khi vi phạm IUU được phổ biến trực tiếp, dễ hiểu, góp phần nâng cao ý thức chấp hành pháp luật ngay từ mỗi chủ tàu, thuyền trưởng.

Theo Sở Nông nghiệp và Môi trường TPHCM, đến tháng 12/2025, thành phố đã hoàn thành 19/19 nhiệm vụ trọng tâm theo chỉ đạo của Chính phủ về chống khai thác IUU. Toàn bộ tàu cá trên địa bàn đã được đăng ký, cập nhật đầy đủ dữ liệu; 100% tàu cá có chiều dài từ 15 m trở lên được lắp đặt thiết bị giám sát hành trình VMS. Các tàu không đủ điều kiện hoạt động đều được khoanh vùng, bố trí neo đậu và kiểm soát chặt chẽ, tuyệt đối không cho ra khơi.

Cùng với đó, TPHCM tập trung bố trí nguồn lực, triển khai quyết liệt các biện pháp chống khai thác IUU gắn với quản lý đội tàu và xây dựng, phê duyệt các dự án chuyển đổi nghề, hỗ trợ sinh kế bền vững cho ngư dân. Thành phố kiên quyết không cho tàu cá không đủ điều kiện xuất bến, xử lý nghiêm các hành vi vi phạm; đồng thời đẩy nhanh công tác đăng ký, đăng kiểm, cấp giấy phép khai thác theo quy định.

Minh Khuê