Công nghệ giúp nuôi trồng thủy sản bứt phá ấn tượng

Kết quả tăng trưởng tích cực

Phát biểu tại hội nghị, ông Nhữ Văn Cẩn, Phó Cục trưởng Cục Thủy sản và Kiểm ngư cho biết, mặc dù phải đối mặt với nhiều khó khăn do thiên tai, dịch bệnh và biến động thị trường, ngành thủy sản năm 2025 vẫn đạt được những kết quả tăng trưởng đáng ghi nhận. Theo đó, tổng sản lượng thủy sản cả năm 2025 ước đạt 9,78 triệu tấn, tăng 1,1% so với năm 2024 và đạt 100,3% kế hoạch. Trong cơ cấu sản xuất, nuôi trồng tiếp tục khẳng định vai trò chủ lực với sản lượng hơn 5,98 triệu tấn, tăng 2,9%; trong khi sản lượng khai thác đạt khoảng 3,8 triệu tấn.

Giai đoạn 2021–2025, diện tích nuôi trồng thủy sản được duy trì ổn định trong khoảng 1,25–1,32 triệu ha, song giá trị sản xuất không ngừng gia tăng nhờ áp dụng khoa học – công nghệ và chuyển đổi phương thức nuôi. Tốc độ tăng trưởng bình quân toàn ngành đạt khoảng 5,7%/năm. Đáng chú ý, kim ngạch xuất khẩu thủy sản năm 2025 ước đạt 11,2 tỷ USD, tăng 9,6% so với năm 2024, cho thấy khả năng thích ứng và sức cạnh tranh ngày càng được nâng cao của thủy sản Việt Nam trên thị trường quốc tế.

Ông Nhữ Văn Cẩn, Phó Cục trưởng Cục Thủy sản và Kiểm ngư phát biểu. Ảnh: Kim Sơ

Một trong những điểm sáng nổi bật được nhấn mạnh tại hội nghị là việc làm chủ công nghệ giống. Chương trình chọn giống cá tra bố mẹ đã giúp hơn 70% con giống hiện nay được cải thiện về chất lượng di truyền, góp phần nâng cao năng suất và hiệu quả nuôi. Đối với tôm nước lợ, sản lượng giống duy trì ổn định ở mức 140–150 tỷ con mỗi năm, từng bước giảm sự phụ thuộc vào nguồn nhập khẩu, đồng thời tăng cường kiểm soát an toàn sinh học. Nhờ đó, sản lượng tôm nước lợ năm 2025 đạt khoảng 1,28 triệu tấn, tăng 34,7% so với đầu kỳ; cá tra duy trì đà tăng ổn định, đạt khoảng 1,8 triệu tấn.

Cùng với công nghệ giống, các mô hình nuôi thâm canh, siêu thâm canh và nuôi tuần hoàn khép kín ứng dụng công nghệ cao đang trở thành xu hướng tất yếu. Dù chỉ chiếm 2,9% tổng diện tích nuôi, diện tích ứng dụng công nghệ cao đã đóng góp tới hơn 500 nghìn tấn, tương đương 39,2% tổng sản lượng tôm cả nước, với năng suất bình quân đạt 23,2 tấn/ha/năm.

Bên cạnh nuôi nước ngọt và nước lợ, nuôi biển công nghệ cao được xác định là hướng đi chiến lược của ngành trong bối cảnh nguồn lợi ven bờ suy giảm. Đến năm 2025, thể tích nuôi biển đạt khoảng 9,8 triệu m³, vượt kế hoạch đề ra. Đáng chú ý, sản lượng tôm hùm năm 2024 đạt trên 5.870 tấn, với tốc độ tăng trưởng bình quân lên tới gần 64%/năm, mở ra triển vọng xuất khẩu lớn tại các thị trường giá trị cao.

Tại Khánh Hòa, địa phương có lợi thế với gần 490 km đường bờ biển và nhiều vịnh kín gió, việc phát triển nuôi biển xa bờ gắn với công nghệ hiện đại đang được đẩy mạnh. Năm 2025, sản lượng thủy sản nuôi của tỉnh đạt trên 41.700 tấn; riêng lĩnh vực giống, Khánh Hòa hiện cung ứng khoảng 35% nhu cầu tôm giống cho cả nước. Nhiều mô hình sản xuất quy mô lớn, tiêu biểu như dự án nuôi cá chẽm xa bờ của Công ty Thủy sản Australis đã góp phần hình thành phương thức nuôi biển công nghiệp, thân thiện môi trường và có khả năng chống chịu tốt trước điều kiện thời tiết khắc nghiệt.

Khai thác tiềm năng

Tuy nhiên, hội nghị cũng chỉ ra rằng, tại một số địa phương, tiềm năng nuôi biển vẫn chưa được khai thác tương xứng. Đại diện tỉnh Gia Lai cho biết, dù có diện tích nội thủy lớn, sản xuất nuôi biển hiện nay vẫn chủ yếu ở quy mô nhỏ lẻ, sản lượng năm 2025 mới đạt hơn 300 tấn. Để đạt mục tiêu 23.000 tấn vào năm 2030, địa phương đặt trọng tâm chuyển đổi sang nuôi biển công nghiệp, thay thế lồng gỗ truyền thống bằng lồng nhựa HDPE, đồng thời ứng dụng công nghệ số như IoT, AI trong quản lý và giám sát môi trường nuôi. Nhiều ý kiến kiến nghị Trung ương sớm ban hành cơ chế đặc thù về hạ tầng, tín dụng và thí điểm bảo hiểm nuôi biển nhằm giảm thiểu rủi ro cho người nuôi.

Một nội dung quan trọng khác được thảo luận sâu tại hội nghị là công tác khôi phục sản xuất sau thiên tai tại khu vực miền Trung. Theo thống kê của Cục Thủy sản và Kiểm ngư, đến ngày 19/12, thiên tai đã gây thiệt hại cho hơn 8.010 ha nuôi trồng thủy sản, với tổng giá trị thiệt hại ước tính khoảng 4.437 tỷ đồng. Trước mắt, ngành thủy sản tập trung chỉ đạo các địa phương khẩn trương thống kê thiệt hại để triển khai kịp thời chính sách hỗ trợ theo quy định; đồng thời tăng cường quan trắc môi trường, đánh giá mức độ ô nhiễm và hướng dẫn người dân cải tạo ao đầm, xử lý nguồn nước nhằm hạn chế nguy cơ dịch bệnh sau lũ.

Nuôi biển công nghệ cao. Ảnh: PV

Về lâu dài, nhiều đại biểu đề xuất tái cơ cấu hạ tầng vùng nuôi theo hướng bền vững, nâng cấp hệ thống đê bao, ứng dụng công nghệ cảnh báo sớm dựa trên nền tảng GIS, đồng thời mở rộng các gói tín dụng ưu đãi, khoanh – giãn nợ cho người nuôi bị thiệt hại. Đặc biệt, việc thí điểm và nhân rộng mô hình bảo hiểm rủi ro thiên tai được xem là “lá chắn” quan trọng giúp ngành chủ động hơn trước những biến động cực đoan của thời tiết.

Đặc biệt, giai đoạn 2026–2030 sẽ là chặng đường then chốt để ngành thủy sản hiện thực hóa mục tiêu sản lượng nuôi trồng khoảng 7 triệu tấn và kim ngạch xuất khẩu đạt 12 tỷ USD. Trọng tâm là phát triển nuôi biển công nghiệp quy mô lớn, làm chủ công nghệ giống, mở rộng nuôi công nghệ cao và hoàn thiện cơ chế bảo hiểm rủi ro.

Khánh Nguyễn